Siglfirðingur - 12.09.1924, Blaðsíða 2

134
SIGLFIRÐINGUR
SIGLFIRÐINGUR
kemur út fyrst um sinn á hverjum föstu-
degt. Fyrsti árgangur, minst 40 blöð
kostar 4 krónur er greiðist fyrirfram. I lausa-
sölu 15 aura blaðið. Erlendis kostarblað-
ið 5 krónur.
Auglýsingar kosta 1 kr. liver centimeter
dálksbteiddar og greiðast við afhendingu
nema öðruvísi sje umsamið. Þeir sein
attglýsa mikið geta komist að samningi
um lægra verð. — Auglýsingum sje skil-
að á prentsmiðjuna eða til útgefanda fyr-
ir miðvikudagskvöld.
Ritstjórn og afgreiðslu annast útgef.
Allir vissu, að það var kveðja ís-
lands, en flestir voru þó með glöðu
bragði,og treystu því, að hið mikla
meginland, sem þeir ætluðu til, yrði
þeim gæfuríkt.'
Ferðin yfir hafið gekk tíðinda-
laust, og 5. september hafnaði skip-
ið sig í Quebec og þaðan flutti
hópurinn, sumir vestur til Ontario
aðrir austur til Nova Scothia og
enn aðrir lengra vestur, til Banda-
ríkjanna.
Tíu ár liðu svo, að fáir mintust
á kveðju Snæfellsjökuls eða ræddu
um jökla íslands, sem verndarvætti
eyjunnar söguríku. Á þeimlOárum
hafði margt á dagana drifið. Flest-
ir íslendingar voru farnir frá Ont-
ario og komnir vestur til Manitoba,
Dakota og Minnesota, höfðu stofn-
sett fréttablaðið L e i f, bygt sér
samkomuhús og stofnað »Framfara-
félag« og síðan »gróðafélag« í
Winnipeg. En öll þeirra hugsun
snérist um hin daglegu störf, og
fáir fylgdust með eða vissu um
vísindalegar rannsóknir, sem þá
gjörðust í suðurlöndum og í mið-
Evrópu. — F j ó r t á n ár höfðu
liðið frá vesturförinni liéðan frá ís-
landi áður en nokkur þessaravest-
urfara' sá undrasmíði þau sem
ítalskir, enskir, franskir, þýskir og
ameríkanskir völundar höfðu þá í
smíðum og sem voru ætluð til að
safna orku vatnsfalla og fossa og
senda hana eftir afltaugum, mörg
hundruð mílna, hvort heldur sem
maskínu átök, hita eða Ijós, og
þannig gefa mannkyninu nyar og
auðsveipar hersveitir livar sem stór-
ar elfur falla, og nyjar hiíalindir
hvar sem jökulár og fossar duna.
Ressi völundarsmíði voru þó þá
í hvers manns munni í öllum stærri
borgum í Bandaríkjunum og Canada,
og ekki leið á löngu áður en ís-
lendingar jafnt sem ungir Canada-
menn og Bandaríkjamenn fóru að
leggja stund á hina ungu vísinda-
grein, sem þúsundir vísindamanna
höfðu þá unnið að um 3 aldir, já
fyrir j'úsundum ára. Pað var þá,
sem höfundi þessara lína fór að
skiljast hvað geislakveðjan frá Snæ-
fellsjökli 15. ág. 1874 þýddi. Sjálfur
var jökullinn feikna samsafn af
frosnu vatni, sem orka sólarinnar
eða hiti hafði lyft upp á fjallið Snæ-
fell, og sem sólargeislarnir á sumr-
um leystu úr klakahlekkjunum og
sendu aftur tii sjávar gefandi um
leið berginu, eða hverjum sern hafá
vildi orkuna til baka, sem áður
hafði hafið það til skýa.
Þannig var jökullinn orkugeyntir,
og árnar sem frá honum falla, hita
og orkulindir. Allir jöklar íslands
voru orkunámar, allar jökulár íslands
eða vatnsföll eru orku- og hitalind-
ir. Sú orka gat, ef b u n d i n m e ð
afltaugum völundanna,
h i t a ð ö 11 h e i m i I i í s I a n d s
o g m e i r a t i I. En til að teinja
hana og binda, þarf áðurgreindar
megingjarðir og afltaugar.
Fyrir 30 árum sfðan 15. septem-
ber kom einn áðurgreindra vestur-
fara til höfuðstaóar íslands og sagði
bæjarbúum hvað nýuppfundnar
maskínur gætu gjört til að ala Ijós
og hita þar sem straumharðar ár
og vatnsföll væru til.
Ekki fyr hafði hann flutt erindi
um þetta, en k o I a- o g s t e i n-
olíusalar bæjarins fengu
kennimenn þar í bænum í lið með
sér, og sögðu manninn skrumara
einn, sníkjugest og vitstola
og ráku hann úr landi; en jafnharð-
an fóru ungir metnaðarfullir menn
að bjóða útlendingum ítök
í ám og fossuni og mynda gróða-
félög með fossaflið sem höfuðstól.
Og 20 árum seinna voru flest vatns-
föll íslands í úllendinga höndum;
leigð eða seld, en enginn stór-
foss ennþá beislaður eða
bundinn.
40 árum eftir vesturförina,
með St. Patrick var annað hljóð
að heyra í leiðandi blöðum Evrópu-
þjóða og Vesturheiins, þá þótti
fólkið orðið alt of margt, jafntí
Evrópu sem f Austurálfu og brýn
nauðsyn til að fækkaþví, einkum
í s t ó r b o r g u n u m. Framsýnir
stjórnendur vildu flytja fjöldann,
suma til Suðurálfu aðra til Vestur-
heims, en hvorki Suðurálfumenn né
Vesturheimsmenn kærðu sig um
fjöldann. Af því leiddi, að þjóðirn-
ar kusu stríð heldur en langvint
hungur; því enn hafði leiðtogurn
þeirra ekki þótt í mál tak-
a n d i að nota hafstraumana til að
hita upp norður-og suður-
skaut jarðarinnar, svo hún
yrði byggileg, já yrkileg heims-
skautanna á milli og gæti alið
tífalt til 2 0 f a 11 fleira fólk
enáhennibýrnú, án þess
að taka neins manns líf
með ofbeldi eðavopnum;
alið 16—32 milliarða manna á
þeim 142 million fer. km. af þurru
I a n d i, sem hún á til, það er sem
svarar 100—200 manna á hverjum
fer. km. Fyrri talan svarar til þétt-
býlinu á Pýskalandi en seinni talan
þéttbýlinu í Belgíu fyrir heims ófrið-
inn Með góðri ræktun getur jörðin ef-
laust framfleytt þeim fólksfjöída, en
sú ræktun og þau mannvirki, út-
heimta, að maðurinn girði sig meg-
ingjörðum Ijóssins og hins lífgandi
elds, seni jökulár, hafstraumar og
vindar geyma og sem sólarljósið
og sóiarhitinn ala. - Pettavarþað,
sem geislavendirnir frá Snæfellsjökli
sögðu sumum okkar, erfórufráís-
landi með Allan-línu skipinu St. Pat-
rick, fyrir 50 árum síðan; og þá
kveðju geta þeir sem vilja lesið og
skilið nú.
Akureyri 15. ágúst 1924
F. B, A.
Saga Lincolns.
Bogi Th. Melsteð skrifar í Ársrit
Fræðafjel. um sögu Ábrahams Linc-
olns Bandaííkjaforseta, serp Bjarni
Jónsson kennari samdi og út kom í
fyrra, og kemst hann meðal annars
svo að orði:
»-------Mjer datt í hug, er
jeg hafði lesið hana: Ef alþingi
elskaði ísland og hina íslensku
þjðð eins mikið eins og suma af
þeim mönnum, sem sitja á þingi,
þá mundi það veita tíu eða tutt-
ugu þúsund kr. til þess að kaupa
bók þessa, og útbýta henni ó-