Siglfirðingur - 24.01.1931, Qupperneq 3

4
húrra. — Já, frægð manna fer
lengra en þeir sjálfir.
' Einkasalan tekur til starfa.
Sviarnir hafa orðið.
Einkasalan var nú fædd oghafði
fengið að sjá dagsins ljós. Islensk
síldarútgerð hafði nú fengið lögskip-
aðann fjárhaldsmann.
Frjettastofa Islands hafði tilkynt
alþjóð hverjir hefðu hlotið hin meiri
háttar beinin við þessa stofnun.
í tilefni af þessu skrifaði sænskt
blað, að ef dæma mætti eftir því,
hvernig stjórn Einkasölunnar væri
skipuð, væri meiri líkur fyrir því,
að Einkasalan væri aðeins póiitískt
kapphlaúp, en ekki bjargvættur ís-
lenskrar síldarframleiðslu, þar eð
sjálf stjörnin væri skipuð skólastjór-
um og öðrum þeim mönnum, sem al-
drei hefðu áður fengist við síld, að
undanteknum Ásgeir Pjeturssyni og
Birni Líndal.
Næst skrifuðu sænsk blöð um það,
að Einkasalan hefði sent Einar Ol-
geirsson skólakennara, raeð Ingvar
í eftirdragi, til þess að semja við
Svía. Og i næstu blöðum þar á eft-
ir kom svo frásögn um það, að
þessir herrar báðir hefðu þá fyrir
2 dögum komið til Kaupmanna-
hafnar. Pá er og skýrt frá því, að
sænskum síldarfirmum hefði borist
um það tilkynning, að hin íslenska
Síldareinkasala hefði selt í hendur
dönsku firma, Bdr. Levy, umboðs-
sölurjett á allri íslenskri síld í
Evrópu, og að sænskir síldarkaup-
menn yrðu því að fara til Kaup-
mannahafnar til samninga um vænt-
anleg síldarkaup á næsta sumri.
Nú var Svíum nóg boðið. Sænsk
blöð fóru að verða þungyrt og fiuttu
fyrirspurnir til „Göteborgs Handels-
forening” um það, hvort fjelags-
menn ætluðu virkilega að Iáta fara
svona með sig o. s. frv,
Sænskir síldarkaupmenn brugðust
illa við tilkynningu Einkasölunnar,
og svöruðu á þá leið, að til Kaup-
mannahafnar ættu þeir ekkert er-
indi, og ef að íslensku sendimenn-
irnir ættu erindi við Svíana, þá yrðu
þeir að gera svo vel og koma til
Gautaborgar, því þeit, Svíarnir,
væri ekki enn sokknir svo djúpt,
að leika fifl fyrir íslenska Síldar-
einkasölu.
Bessu máli lauk svo þannig, að
Einar Olgeirsson ásamt Ingvari Guð-
jónssyni og einum af formönnum
hins danska firma, Hugo Varburg,
urðu að fara til Gautaborgar.
SIGLFIRÐIN GUR
Islensk sildarútgerð fær sitt fyrsta
og stærsta banasár.
Og svo rann loks upp sá mikli
dagur, að „þar mættust stálin stinn,
strákurinn og kerlingin". Fyrir hönd
Einkasölunnar mætti Einar Olgeirs-
son, Ingvar Guðjönsson og hinn
danski Hugo Varburg, og hinumeg-
in frá sænskir sildarkaupmenn, að-
alkaupendur íslenskrar síldar áund-
anförnum árum. Oll þessi stór-
menni stóðu nú augliti til auglkis á
fundi á einu flottasta hóteli Gauta-
borgar.
Pað mun hafa verið Lysell, fram-
kvæmdarstjóri fyrir S. F. K. sem
orð hafði fyrir Svíunum, og var
fyrsta verk hans að krefjast þess, að
hinn danski fulllrúi væri látinn fara
af fundinum, seift þessum málum
óviðkomandi, sem hann og gerði
möglunarlaust..
Síðan spilrði Lysell sendimenn-
ina hvað Islendingar ætluðu nú að
selja kryddsíld, að frádregnum um-
búðum og kryddi, sem Svíar mundu
gera að skilyrði að fá að leggja til
nú eins og undanfarin ár. Hið ör-
lagaríka svar sendimannanua var:
35 krónur.
Teningunum var kastað.
Svíarnir gátu þess, að árið áður,
1927, hefðu þeir greitt 25 kr. fyrir
síldina, og þar eð síldarverð færi
nú fremur lækkandi, þá ættu þeir
örðugt með að sleppa skaðlausir frá
þeim kaupum. Og nú heimtið þið
10 kr. meira. Nei, þá verðum við
að komast af án hinnar ísl. Einka-
sölu.
Fundi slitið.
íslensk síldarútgerð hafði á þeim
tveimur tímura, sem þessi fundur
stóð yfir, fengið \nb fyrsta og stætsta
banasár sem hún nokkurntíma hefir
fengið eða nokkurntíma mun fá. —
Ef hjer hefði verið farið viturlega
að, þá hefði verið farið fram á sann-
gjarnt verð, og þá hefði alt getað
farið vel. En þá verslunarhæfileika
vantaði Einkasölustjórnina, og kom
það að vísu engum á óvart sem
nokkurt skyn báru á þessa hluti.
Síðar sendi Einkasalan Svíunum
lægra tilboð, en þá var það of seint.
Keppinautarnir fá bir i seglin.
8 miljnir tapaðar á 3 árum.
Að kvöldi þessa sama dags var
gerður samningur við 8 sænsksíld-
arskip, sem ætluðu til íslands, um
að krydd^ veiði sína. Um sama
leiti rigndi sænskum símskeytum
yfir þá Norðmenn, sem síld ætluðu
að veiða við ísland. Og endirinn
M I
- — - ‘ r’pf ff
3
varð sá, að nálega hvert einasta
norskt skip, sem til síldveiða kom
það sumar, hafði samning við Svía
um síldarkryddun.
Að undanförnu hafði þeim íbúum
þessa bæjar, sem Kommúnistinn
vildi láta skera niður við trog, tek-
íst að koma ár sinni svo fyrir borð,
að aldrei fyr hafði kryddun sildar far-
ið fram utan landhelginnar, svo að
kunnugt væri.
Eftir því sem Siglfirðingur hefir
skýrt frá, þá voru 1927 veiddar.50
þús. síldartunnur fyrir utan land-
helgina, en 1930 er þessi veiði
komin upp í 170 þúsund. Og nú
höfum við 4 keppinauta, en þá að-
eíns einn.
Samkvæmt þessu hefir árið 1930
verið veidd síld og verkuð fyrir ut-
an landhelgi fyrir ca 6 milj. krónur.
Pegar dregið er frá andvirði salts
og tunnu, ca. 7 kr., þá verða eftir
hátt upp í 5 miljónir, sem að mestu
hefði getað orðið eign vor íslend-
inga, ef rjett hefði verið farið að
strax í upphafi. Og sjeu árin 1928
og 1929 reiknuð með, þá er óhætt
að fullyrða að ísland hafi beint og
óbeint tapað 8 miljónum króna.
Pað er líklega þessi árangur, sem
Erlingur Friðfónsson á við, þar sem
hann er að tala um það í hinu nýja
blaði sínu, að á fundinum sem þar
var haldinn 9 þ. m. hefði enginn
þorað að koma fram með tillögu um
að leggja Einkasöluna niður. —
Já, kjarklausir mega þá Akureyring-
ar vera orðnir.
Hvað er }ramundan.
í yfirlitsgreinum sínum um árið
1930, segja Norðmenn að síldveiði
þeirra við ísland hafi, eins og 2 hin
næstu ár á undan borið einstaklega
góðan árangur, og það svo, að nú
verði lögð meiri áhersla á þessa
veiði en nokkru sinni áður. Peir
segja að nú þegar sje hafinn stór-
kostlegur undirbúningur undir næstu
vertíð, að öll þau veiðiskip sjeu nú
stækkuð að mun, þau er til þess
þykja fallin, að bygð sjeu mörg ný
skip alt að 500 smálestir að stærð
og auk þess hafi verið keypt nokk-
ur skip frá öðrum löndum. Með
þessum aukna flota gera þeir ráð
fyrir að geta aukið síldveiði sína
við ísland um 25—30 þús. tn. frá
því sem hún var 1930. í Svíþjóð
er aukningin hlutfallslega eins mikil.
í Finnlandi er sagt að síldveiðin
við ísland hafi gengið ágætlega, og
að útgerðin hafi grætt 100 þúsund
sænskra króna. „Aalesunds Avis“