Siglfirðingur - 14.02.1931, Blaðsíða 2

2
SIGLFIRÐINGUR
Mjólkurverðið.
Sigurður Egilsson hefir í síðustu
tbl. Siglfirðings gerst forsvarsmnð-
ur þeirrar ráðstöfunar sem bæjar-
stjórn Siglufjarðar gerði nýlega, að
færa niður mj(31kurverð hjer í bæn-
um.
Mig furðaði þetta nú ekki, því
úr Sigurði mun sá hluti bæjarstjórn-
ar sem fyrir þessu stóð, hafa haft
búvit sitt, þótt varla han hann nje
þeir gert sjer ljóst að ekki eru sam-
bærilegskilyrði til mjólkurframleiðslu
á Laxamýri í Pingeyjarsýslu og hjer
á Siglufirði.
Við erum sammála um. það, að
þeir menn, sem með almennings-
mál fara eigi fyrst og fremst að taka
hagsmuni almennings til greina,
frekar enn eigin hag og vildar-
manna sinna, þótt útaf þessu vilji
stundum bregða, og að hagur ein-
staklingsins verði stundum að þoka
fyrir nauðsyn fjöldans,
Jeg gel verið fáorður um margt
í greinum Sigurðar. — Jeg bjóst við
því, þegar jeg las fyrirsögnina, að
jeg mundi þar fá að sjá rökin fyrir
því að hægt sje að framleiða
mjólk hjer fyrir 50 aura lít-
erinn — rökin sem Sigurður hafði
ekki búið sig undir að færa fram á
bæjarstj.fundinum sæla, því það er
að mínum skilningi þungamiðja
þessa máls hvað framleiðsla mjólk-
ur kostar hjer á Siglufirði, en þessi
rök finn jeg ekki í grein Sigurð-
ar. Hann er sjálfur ekki einusinni
jafn viss i greininni um það hvort
hægt sje að framleiða mjólk hjer
fyrir 50 aura 1. eins og hann var á
bæjarstjórnarfundinum, talar meira
að segja beinum orðum um með-
gjöf með 50 aura mjólkinni frá gjald-
endum og að bæta öðrum mjólkur-
framleiðendum þá meðgjöf upp með
lægri útsvarsálagningu á þá, jeg tel
það nú raunar fremur hála lcið.
Hólsbúið var stofnað fyrst og fremst
til að bæta úr mjólkurskortinum
hjer. Um það atriði verður ekki
deilt og um hitt ekki heldur, að
Hóisbúið er enn of lítið til þess að
geta fullnægt allri mjólkurþörf bæj-
arins. Meðan svo er ástatt er of-
snemt fyrir búið eða bæjarstjórnina
að gera ráðstafanir, sem geti orðið
þess valdandi. að þeir einstaklingar,
sem nú framleiða mjólk hjer í bæn-
um verði að hætta því, en að því
virðist hafa verið stefnt, með ýms-
um ráðstöfunum bæjarstj. sjerstak-
lega þó með þeirri, að taka kúa-
hagana undir Hólsbúið og láta bæj-
arkýrnar hafa aðeins hornsnapir sem
þær lcoma hungraðar af að kvöldi
eftir daglanga beit, — en þó sjer-
staklega með því, að setja mjólkur-
verð niður fyrir framleiðslukostnað,
sem jeg fullyrði að gerl hefir verið
með þessari ráðstöfun bæjarstjórnar
á dögunum, þrátt fyrir alla útreikn-
ing S. E. Vil jeg meðal annars
benda honum á, að hann gleymir
alveg að kýr hjer á Siglufirði svona
alment þurfa bæði hirðingu og
nytkun.
Jeg set hjer útreikning yfir kostn-
að við eina belju og Iegg reikning
S. E. til grundvallar, en tek það
sem hann gleymir.
1. kýr mjólkar um árið 2500 1.
á 0.50 1. gerir kr. 1 2 50.00
Kostnaður við framleiðsluna:
40 hestar taða 20,00 kr. 800.00
Hirðing 9 mán. 15.00 — 135.00
Nytkun 10 m. 12.00 — 120.00
Bás og heygeymsln — 100.00
Rekstur í haga — 14.00
Sölulaun ‘af mjólk — 125.00
Hagaganga — 15.00
Nautstollur — 15.00
Vextir og fyrning — 40.00
Eldsvoðatrygging — 6.00
Frákeyrsla mykju — 35.00
Fóðurbæti yfir sumar — 100.00
Samtals kr. 1.505.00
Við E. S. erum alveg sammála
um það, að ákjósanlegt væri að
mjólkurverð gæti verið eins lágt hjer
eins og það er lægst annarstaðar á
landinu, en það verður S. E. að
athuga að kúahaldið hjer á Siglu-
firði er mun dýrara en víðast ef
ekki alstaðar á landinu. Eða heldur
bóndinn og búfræðingurinn S. E.
aðstöðuna til að framleiða mjólk,
jafna hjer og á Eyjafirði? Allarhin-
ar 9 níu líkur Sigurðar Egilssonar
snerta riú jafnt framleiðslu mjólkur
Hólsbúsins og hjá einstaklingnum
og breyta því ekkert hlutfallinu milli
þessara aðila. Jeg leiði því hjá mjer
að tala um þær, nema tvær þær
siðustu af því þær eru dálítið skrítn-
ar. Onnur er hækkun krónunnar.
Hólsbúið hefir nú ekki starfað
nema tæp þrjú ár, og hefir krónan
allan þann tíma verið óbreytt eða
því sem næst, því að síðastliöin 5
ár hefir gengi hennar miðað við
ensk pund. sem talin hafa verið
rjettur mælikvarði norðurlandapen-
inga verið alveg óhaggað. Petta er
því vindhögg.
Hitt er, að flestar íslenskar fram-
leiðsluvörur hafi fallið í verið nema
mjólkin á Siglufirði.
Mjer er spurn, Var það gildandi
regla þarna austur í Pingeyjarsýsl-
unni ef u 11 lækkaði í verði eitt ár,
að bændur þar settu niður kjötið,
svo hlutfallið raskaðist ekki milli
þessara tveggja framleiðsluvara. Og
þá ef timbur hækka ð i í verði á
Húsavík, taldi Laxarmýrarbóndinn
það sjálfsagt að borga hlutfallslega
hækkun til kaupmannsins fyrir rúg-
mjölið.
Nei, góði Sigurður. Rök þín, ef
þú kallar þetta rök, eru rakaþrot, —
ekki einu sinni bláþræðir. Við vit-
um það báðir, að mjólkurframleiðsla
Ilólsbúsins hefur ekki borið sig
með 60 aura verðinu. Jeg skal
gjarnan vona með þjer og Guðm.
Skarphjeðinssyni að Hólsbúið standi
fyrir bótum með bættri stjórn
en meðan að reynslan ekki var bú-
in að sanna að framleiðslukostn-
aður þar væri undir 60 aurar á 1.
þá var of snemt að þrengja að kosti
annara framleiðenda með undirboði
undir framleiðslukostn iði upp á það
að borga mismuninn af bæjarfje.
Og meðan Hólsbúið ekki fram-
leiddi nema um þriðjung af þeirri
mjólk sem framleidd er hjer i Siglu-
firði, þá var líka of snemt fyrir
ykkur Framsóknarfulltrúana í bæj-
arstjórn að láta Kommúnista og
Jafnaðarmenn ginna ykkur inn á
þjóðnýtingarbrautina, því meö þess-
ari ráðstöfun er gerð alvarleg til-
raun til þess að öll mjölkurframleiðsla
önnur en Hólsbúsins leggist niður
hjer í bænum og það er bænum
hættulegra en einstaklingnum. Og
Hólsbúinu er það haátulegt líka því
meðan því er á þann veg stjórnað
að jafnvel þ ú finnur gallana þá er
því hættulegt að vera gert að ósjálf-
bjarga bæjarómaga, eins og það
verður ef það er rekið með fyrir-
fram vissu um reksturshalla eins
og nú er stefnt að.
Hólsbúið var rekið með halla fyrsta
starfsár þess þrátt fyrir mjög óvana-
lega reikningsfærslu, þar sem alt var
gert til að breyða yfir og draga úr
reksturskostnaðinum með hækkuð-
um stofnkostnaði þess. Jeg fullyrði
að búið muni einnig sýna reksturs-
halla annað starfsárið, og líka árið
þetta sem nú er að líða og var þó
bruninn þar heill hvalreki. — Jeg
reikna mjer til tekna ummæli þín
á bæjarstjórnarfundinum, ogsemþú
víkur víst að í grein þinni að
einstaklingar muni geta framleitt
mjólk ódýrara en Hólsbúið, en gæta
verður þess, að Hólsbúið hefir