Siglfirðingur - 18.04.1931, Blaðsíða 2

2
SIGLFIRÐINGUR
vegna gerir stjórnin þetta? Hvers
vegna þorir hún ekki að láta ræða
tillöguna? Hvers vegna vill hún
ekki heldur falla með sæmd en
sitja með þá mestu skömm á baki,
sem nokkur ísl. stjórnmálamaður
nokkurntíma hefir bakað sjer? Eða
eru verk hennar svo svört, aðöllu
sje fórnandi til þess að halda þeim
leyndum?
Spurningarnar koma og fara. En
enginn getur gefið fullnægjandi svör,
— enginn getur komið auga á nokk-
ra þá ástæðu, sem rjettlætt geti slík
einræðisverk. — Sjálf stjórnin reyn-
ir ekki einu sinni að afsaka sig
með því að bera slíkar ástæður
fram.
Hvað er þingrof! Hafa menn
alment gert sjer ljóst hvað þingrof
er? Pingrof er það, að taka umboð
þjóðarinnar afþingmönnunum.senda
þá heim og skipa þjóðinni að kjósa
þingmenn að nýju. Stjórnarskráiu
gerir að vísu ráð fyrir þingrofi, en
það fer jafnan fram á milli þinga.
Pingrof í miðjum störfum þekkist
ekki nokkursstaðar í heiminum nema
þar sem algjört einræði er ríkjandi
eða þá undir þeim sjaldgæfu tilfell-
um, að þingið gefist upp við stjórn-
armyndun eða sje að öðru leyti ó-
l'ært til starfa. Ekkert af þessum á-
stæðum var hjer fyrir hendi —
nema ef vera skyldi einræðið.
Einu sinni áður í sögu þjóðar-
arinnar hefir slíkt þingrof sem þetta
komið fyrir. Pað var árið 1851,
þegar fulltrúi Danakonungs sleit
þjóðfundi landsins gegn vilja þing-
manna.J4efir ráðstöfun þessa kon-
ungsfulltrúa mælst þannig fyrir, að
fáa mun hafa grunað að nokkurn
tíma myndi sá íslendingur uppi
verða, að hann mælti slíku athæfi
bót — hvað þá að hann myndi
endurtaka gjörræðið. — En það
hefir Framsóknarstjórnin nú gert
með þingrofi þessu.
Strax og forsætisráðh. hafði lesið
konungsbrjefið um þingrofið, stóð
upp Hjeðinn Valdimarsson og hróp-
aði: Niður með stjórnina! Niður
ineð Konunginn! Sjálfstæðismenn
tóku undir orðin, niður með stjórn-
ina, en ýmsir af áheyrendum undir
orðin niður með Konunginn. Pví
næst hjeldu leiðtogar Sjálfstæðism. og
Jafnaðarm. ræður af svölum Alþing-
ishússins, þar sem afskaplegur
mannfjöidi hafði safnast sam-
an, og víttu aðfarir stjórnannnar
harðlega. Kl. 5 var svo haldinn
almennur fundur meðal Sjálfstæðis-
manna í Varðarhúsinu, og stóð hann
til miðnættis. Jafnaðarmenn hjeldu
og fundi á 2 stöðum um kvöldið.
A öllum þessum fundum vorusam-
þykt mótmæli gegn þinnrofinu og
vantraust á stjórnina.
Frjest hefir um rúmlega 30 fundi
er ’haldnir hafa verið víðsvegar
í kaupstöðum og kauptúnum lands-
ins, og allstaðar hafa verið gerðar
samskonar samþyktir. Pað verður
því ekki betur sjeð, en að lands-
lýðurinn allur sje á sama máli um
að fordæma þetta síðasta og versta
verk hinnar ógæfusömu stjórnar.
Nálega öll blöð landsins eru sam-
mála um að þingrofið sje stjórnar-
skrárbrot. Og ekki hefir enn frjest
um að nokkur lögfræðingur, nema
Björn Pórðarson, hafa mæltþvíbót.
Einar Arnórsson, sem af öllum er
viðurkendur færasti lögfræðingur
landsins, fullyrðir að eins og þetta
þingrof er tramkvæmt, sje það full-
komið brot á stjárnarskránni. En
jafnvel þó það sje ekki stjórnarskrár-
brot, þá er það þó hið argasta ger-
ræði.
Miðvikudaginn 15. þ. m. hjeldu
þingmenn Sjálfstæðismanna og Jafn-
aðarmanna fund í þinghúsinu og
boðuðu þangað forseta sameinaðs
þings. Spurðu þeir hann hvaða skeyti
hefðu farið á milli hans og kon-
ungsritara á undan þingrofinu. Sagð-
ist forseti hafa fengið tvö símskeyti
frá konungsritara sunnud. 12. þ. m.
annað um orðalag vantrauststillög-
unnar en hitt um hverjir væru for-
menn andstöðuflokkanna. Pessum
báðum skeytum hvaðst forseti hafa
svarað um hæl. Var þá forseta bent
á, að meiri hluti þingmanna lili svo
á, að ekki mætti slíta þingi fyr en
fjárlög væru afgreidd, og óskuðu
þinginu haldið áfram uns því væri
lokið. Forseti kvaðst ekki geta orðið
•við þeirri ósk, nema konungur gerði
ráðstöfun þar um.
Síðan samþyktu báðir þingflokk-
arnir aö senda forsætisráðherra á-
skorun um að leggjh niður völd
tafarlaúst, og lilkynningu um að þing-
flokkarnir hefða verið og væru við
þvd búnir, að benda konungi á.
mann, sem myndað gæti síjórn á
þingræðisgrundvelli. Lofaði ráðh.
svari kl. 3 daginn eftir. , Jafnframt
lofaði ráðherrann að tilkynna kon-
ungsritara, að sjer hefðu borist þess-
ar áskoranir.
Kl. 3 á fimtudag kom svo svar
forsætisráðherrans og las J. Porlákss.
það upp af svölum þinghússins fyr-
ir mörgum þúsundum áheyrenda.
Neitaði ráðherrann þar að biöjast
ISIG LFIRÐINGUR jj
kemur út á lnugardögum. Kostar inn- m
anlands 4 kr. árgangur, rainnst 52 gj
tbl. 10 au. blaðið í lausasölu. Utan- H
lands 5 kr. árgangurinn. Auglýsinga- «
taxti: 1 kr. sentimeter dálksbreiddnr. H
Afsláttur cf mikið er auglýst.
Útgefandi:
Sjálfstœðismannafjelag Siglufjarðar.
Ritstjóri og afgreiðslum.:
Friðb. Níelsson
Pósthólf 118. Sími 13.
lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt, en
bað jafnframt andstöðufiokkana að
fresta ákvörðunum til kl. 6.
Á sjöunda tímanum kom svo
Jörundur Brynjólfsson með þau
skilaboð frá ráðherranum til and-
stöðuflokkanna, að ráðherrarnir Ein-
ar Árnason og Jónas Jónsson skyldu
leggja niður völd gegn því að for-
sætisfáðherrann, Tryggvi Fórhalls-
son, og einn af skrifstofustjórum
stjórnarráðsins, mynduðu bráða-
byrgða stjórn fram yfir lcosningar.
Að fenginni þessari tilkynningu, sem
einnig 'var iesín upp í heyranda
hljóði af svö'um þinghússins, lýstu
formenn beggja flokkanna yfir þvi,
að þessi svör ráðherrans væru ó-
fuilnægjandi.
Pegar þannig var útsjeð orðið um
það, að forsætisráðherrann vildi láta
aö vilja þingmeirihlutans, tóku
flokkarnir þá ákvörðun, að snúa sjer
beint til Konungs. Sendu þingmenn
Sjálfstæðisflokksins konungi langt
skeyti, þar sem þeir benda honum
á: að eins og forsætisráðherrann
framkvæmi tilkynningu hans um
þingrofið, sje það brot á 18. grein
stjórnarskrárinnar. að eina leiðin til
þess að komst hjá stjórnarskrárbroti
sje að Konungur gefi út opið brjef
um það, að þingrofið skuli verka
frá þeim degi er afgreiðslu fjárlag-
anna sje lokið. að samvinna við nú-
verandi stjórn sje óhugsanleg og a ð
andstöðuflokkar stjórnarinnar sjeu
við því búnir að mynda þingræðis-
stjórn nú þegar. Undir þetta skeyti
skrifuðu allir — 17 — þingmenn
Sjálfstæðisflokksins.
Jafnaðarmennirnir 5 sendu Kon-
ungi einnig skeýti og krófðust að
hann viki Framsóknarstjórninni frá
völdum og ljeti þingið halda áfram
störfum.
Um miðjan dag í gær fengu báð-
ir andstöðuflokkarnir svar Konungs,
og voru þau eins orðuð. Kvaðst
Konungur hafa bygt þingrofið á 20.