Siglfirðingur - 02.05.1931, Blaðsíða 2

2
SIGLFIRÐINGUR
Viðhorf íslenskra stjórnmála
Rann 12 júní n. k. eiga allir 25
ára gamlir landsmenn, konur sem
karlar, að ganga að kjörborðinu og
kjósa fulltrúa á elsta löggjafarþing
heimsins, Alþingi Islendinga. ís-
lenska rikið hefirlýstyfir ævarandi
hlutleysi í ófriði. Pjóðin er því löglega
forfölluð frá því að fara með vopn
sjer til verndar jafnt gegn ranglæti
annara þjóða sem innlendum
óaldarflokkum eða gerræðismönnum.
Atkvæðisrjetturinn er talinn helg-
asti og ábyrgðarmesti rjettur ein-
staklinganna um heim allan. En
fyrir íslensku þjóðina hefir atkvæð-
isrjetturinn tvöfalt gildi, þar sem
hann auk þess er eina vopnið sem
þjóðin löglega getur notað í mörg-
um þeim tilfellum, þar sem aðrar
þjóðir mundu nota stríðsvopnin.
Nú stendur öðru vísi á en við
nokkrar aðrar kosningar. Nú á
þjóðin, auk þess að velja sjer þing-
menn, að dæma um það með at-
kvæði sínu, hvort hún vill láta gei1-
ræðisfulla einræðismenn halda á-
fram að fótumtroða í eigin hags-
munaskyni lög landsins og rjettar-
venjur, eða hvort hún vill að þing-
ræði og þjóðarvilji skuli virt og
varðveitt og stjórnarstörfunum hald-
ið innan takmarka laga og rjettar.
Nú eru þær ástæður fyrir hendi,
sem hernaðarþjóð hefði ekki látið
sjer nægja að dæma með atkvæða-
greiðslu. En hin hlutlausa íslenska
þjóð verður að láta sjer nægja að
vega að ránsmönnum sínum með
atkvæðisrjettinum einum.
Næstu kosningar gefa þjóðinni
1 þess vegna sjerstaka ástæðu til
nákvæmrar athugunar um ástand
stjórnmálanna í landinu áður en
hún notar atkvæðisrjettinn. Rjóðin
þarf að gera sjer glögga grein fyrir
stjórnarfarinu á ýmsum tímum og
stjárnarstörfum hinna ýmsu flokka
og stjórnmálamanna. Að þeirri at-
hugun lokinni á hún að taka á-
kvörðun um hvern kjósa skal. ,
Til leiðbeiningar fyrir kjósendur
í þessu þeirra mikla ■ vandamáli,
verða hjer og í næstu blöðum
dregin fram í stórurn dráttum nokk-
ur helstu atriðin úr stjórnmálasögu
síðustu ára. Er skorað á hvern þann
sem betur þykist vita, að benda á
ef rangt er frá skýrt.
Inngangur.
í*að má segja um ríkisstjórn þá,
sem undanfarin 3 ár hefir farið með
völdin, að hún hafi verið svo hepp-
in, að öll hennar valdaár hafa ver-
ið eindæma góðæri til lands og sjáfar
og tekjur ríkissjóðsins farið svo gífur-
lega fram úr áætlun að þess eru
engin dæmi.
Á þeim 4 árum næst á undan,
sem ráðuneyti lhaldsflokksins fór
með völdin, voru einnig góðæri
flest árin, en þar á undan höfðu ver-
ið ískyggilegir krepputimar sakir
afleiðinga heimsstyrjaldarinnar.
Pegar Ihaldsstjórnin kom til valda,
voru skuldir ríkisins taldar 18,6
miljónir. Petta þótti gífurlegt á þeim
árum, sem og líka var. — Pað er
núkið fyrir þjóð, sem ekki er nema
100 þúsund að höfðatölu, að skulda
18,6 miljónir fastra sknlda.
Árið 1927, þegar „Framsókn" tók
við völdum, hafði lhaldsstjórnin
lækkað þessar skuldir niður í 11,3
miljónir, eða um 7 og einn þriðja
úr niiljón. Auk þess höfðu sjóðs-
eignir ríkisins á sama tíma aukist
úr 1,6 miljón upp í 3,5 miljónir.
Petta var hægt að gera sakir þess
tyrst og fremst, að góðæri voru og
að með fje rikisins fóru gætnir fjár-
málamenn, sem ekki vildu vamm
sitt vita um meðferð annara fjár.
Hagur landsins hafði þannig á
þessu tímabili batnað um 8,7 milj-
ónir, og það sem ef til vill var enn-
þá glæsilegra, að lántraust ríkisins
var endurreist og peningar þess
hækkuðu í ver-ði.
Svo komu kosningarnar 1927. Pá
hófu báðir andstöðuflokkar stjórnar-
innar íllvíga ásókn á hana og sakir
ranglátrar kjördæmaskipunar varð
íhaldsflokkurinn í minnihluta að
þingmannatölu. enda þótt atkvæða-
magn hans væri meira en hinna
beggja. Pá komst til valda hin svo-
nefnda Framsóknar-klíka, eða flokk-
ur Hriflu-Jónasar. Var þó meiri-
hlutinn svo hæpinn, að flokkur
Jafnaðarmanna hafði lífstjórnarinn-
ar í hendi sjer. Munu stórfeld lof-
orð Jónasar um ýmsar rjettarbætur
til handa verkalýð landsins — sem
síðar voru að mestu svikin — hafa
verið því valdandi, að Jafnaðarmenn
lofuðu stjórninni hlutleysi sínu. Á
þessum veika grundvellli reistu
„Framsóknar" herrarnir veldisstóla
sína, vitandi vits, að fyr eða síðar
hlaut að draga að því, að þjóðin
ljeti sjer ekki lynda slíka minni
hluta stjórn.
i
Nú veit það hvert mannsbarn á
landinu, sem nokkuð hefir fylgst
með atburðum síðuslu ára, að það
er einn maður í flokki þessarar
„Framsóknar“stjórnar, sem ber höf-
uð og herðar yfir flokksmenn sína
í allri þeirri rányrkju stjórnmálanna,
sem þessi ár hefir framin verið.
Pessi ntaður er hinn nýlega upp-
flosnaði dómsmálaráðherra. Með ó-
þreylandi elju og fádæma óskamm-
feilnum skrifum og skoltavaðli hefir
manni þessum tekist að blekkja
nokkurn hluta bænda og landslýðs t
annars til fylgis við sig. Honum
hefir tekist að gera skrif sín svo
ísmeyáfleá- að bitlinga-sjúkustu sál-
irnar hafa gengið í gildru hans,
Enda margar síðar fengið fylgið ríku-
lega greitt af almannafje. Honum
hefir tekist að koma því inn hjá
mönnum, að hann og hans flokkur
— „Framsóknar”stjórnin, — væri ó-
skeikul, óbrigðul — almáttug, en
allir andstæðingar braskarahyski,
sem væri landi og lýð til bölvunar
og níðurdreps.
Enda þóttþessi höfuðpaur „Fram-
sóknar" hafi svikið mestann hlut-
ann af loforðum sínum á sviði
stjórnmálanna, þá hefir hann þó
uppfylt mörg og einkum þau, sem
á einn eða annan hátt hafa orðið
til að tryggja völd hans. En ein-
hvernveginn hefir þessi uppfylling
loforðanna viljað verða svo, að gætn-
um mönnum hefir fundist hún
kosta ríkissjóðinn ískyggilega mikið.
En æ því meir sem landsmenn
hafa fundið að fjáraustri hans til
fylgis sjer, því dýpra hefir hann
sótt í sjóðinn.
Og svo kom loks að því, að sá
flokkurinn, sem selt hafði stjórninni
lið sitt fyrir „gull og grænaskóga,"
var orðinn svo hræddur við þjóð-
arviljann, að hann þorði ekki ann-
að en afneita Jónasi, öllu hans
hyski og öllu hatis athæfi. Og þá
áttu öll sund að vera lokuð fyrir
„Framsókn" til þess að hanga leng-
ur við völdin. En Jónas vildi ekki
að stjórnin færi frá kórónulaus. Var
þá í skyndi fljettuð kóróna úr stjórn-
arskrárbroti, þingræðisbroti, gerræði,
einræði, lygum og blekkingum, og
með þá veglegu kórónu á höfði
hröklaðist svo þessi dæmalausa
stjórn frá völdum.
Meira.
Skiðafjelagið
ætlar í skíðaferð kl. 4 e. h. á
morgun ef veður leyfir.