Siglfirðingur - 25.07.1931, Blaðsíða 2

SIGLFRÐINGUR
2
SÍLD AREINK AS ALA N.
Hún selur síld fyrir tæpar 5 miljónir króna. — Af þeirri upp-
hæð fá síldareigendur 1| miljón. — Hitt fer að mestu í kostnað.
Jeg rakst nýlega á tæfil af Lög-
birtingi dags. 9. þ. m. og sá þar
reikninga Síldareinkasölu lslands frá
miðjum apríl 1930 til sama tíma
1931.
Reikningar þessir virðast mjer
svo merkilegir, þó ekki sje fyrir
aðra sök en þá, Inægreynileg sönn-
un þeir eru fyrir ókostum og allri
óstjórn Einkasölunnar, að jeg get
ekki látið vera að benda Sigllirð-
ingum á nokkra liði þeirra til um-
hugsunar og athugunar.
Pað fyrsta sem vakti athygii mína
við lestur reikninganna, er það, að
Einkasalan hefir á árinu seld síld
fyrir samtals kr. 4,935,480,26. Af
þessari upphæð hafa síldareigendur
fengið kr. 1.515,268,64. Alt hitt
hefir farið í alskonar kostnað að
undjinskyldu lögákveðnu gjaldi i
markaðsleitar og varasjóði og rúm-
um 275 þús. kr., sem eru óskiftar
eftirstöðvar.
Pað muna efalaust margir eftir
þeim hinum fögru loforðum frum-
kvöðla Einkasölunnar, að alskonar
sölukostnaður síldarinnar myndi
lækka að miklum mun. Bent var á
sparnað í utanferðakostnaði til sölu
síldar, í skrifstofuhaldi og m. m.,
þar sem öll salan átti að fara fram
á einni hendi. En hver verður svo
reynslan? A því herrans ári 1930
fá síldareigendur aðeins 3[io af sölu-
verði síldarinnar. Hinum 7þosjer
Einkasalan fyrir.
Til frekari glöggvunar á hinum
gífurlega kostnaði, sem fellur á síld-
ina í höndum Einkasölunnar, leyfi
jeg mjer að tilfæra hjer nokkra
helstu kostnaðarliðina, aðra en t.d.
frakt, sjóvátryggingu, tunnur, salt,
krydd, toll o. íl. þessháltar, sem
líklegt er að ekki hefði orðið lægra
í höndum einstaklinga.
Kostnaður viðsíld erl. kr. 46,661,20
Söluumboðslaun — 45,581,85
Við þessa liði virðist vera það að
athuga, að stefna átti að því tak-
marki, að hafa enga síld í umboðs-
sölu erlendis. Og þá ætti enginn
kostnaður að þurfa að verða á síld-
inni þar. Umboðslaun fyrir sölu
síldar koma nokkuð „spanskt" fyrir
sjónír, þar eð einn framkvæmdar-
stjórinn hefir fasta skrifstofu erlend-
is, sem eingöngu starfar að sölu
síldar og kostar 22 þús. kr. á ári
fyrir utan kaup hans sjálfs. Pess
utan hefir annar framkvæmdarstjór-
inn farið utan til síldarsölu, og er
sá kostnaður færður undir ferða-
kostnað. Báðir þessir liðir ættu því
að geta horfið, ef sparnaðar er gætt.
I3á er starfrækslukostnaðurinn.
Hann er sundurliðaður þannig:
a. Laun útflutningsnefndar,
endurskoðenda. framkv,-
stjóra og annara starfsm. 90,022,50
Símakostnaður . . 10,867,08
Ferðakostnaður ogrisna 25,102,77
b.
c.
d.
e.
f.
é■
)■
K.
Burðargjald . . .
Auglýsingar . . .
Húsaleiga, Ijós, hiti
og ræsting ....
Prentunarkostnnður,
ritföng o: fl. . . .
Afskrifað af innbúi
og áhöldum . . .
Afskrifað af m.b.
„Blanche Fleur“ . .
Blöð og tímarit . .
Skrifstofukostnaður í
Kaupm.h. (mannah.
húsal, símakostn. o.fl)
483,15
893,88
7,033,50
2,397,40
1,668,81
731.96
382,47
22,307,11
161.890,63
Lessir liðir, einkanlega 3 þeir
fyrstu og sá síðasti, eru svo háir,
að þeir gefa fullkomið tilefni til
hugleiðinga um breytt og bætt fyr-
irkomulng á rekstri Einkasölunnar.
Einkum ætti þó að vera hægt að
lækka a og c liðina.
Pá koma hjer nokkrir liðir enn:
Kostn. við síld innanl. kr. 13,455
Matskostnaður — 64.216
Vaxtatap — 21,020
Efnarannsókn — 4.434
Undirvigt — 2,154
Að endingu vil jeg svo nefnaeinn
lið, sem kallaður er „Verkalaun“
og er að upphæð kr. 1,108,444,49.
Hjer mun vera átt við verkutiarlaun
síldarinnar, sem greidd eru saltend-
um. En þessi upphæð er óskiljan-
lega há. Pað er ótrúlegt, að sölt-
unarlaunin ein geti verið hjerumbil
fjórði hluti söluverðíins. Er vart
hugsanleg nema ein ástæða fyrir
þessari gífurlegu upphæð, og hún
er sú, að stórvægilegur halli hafi
orðið á hinu svokallaða „Rauða torgi“
hjer í fyrra og að hann sje falinn í
þessum lið. Einkasalan hefði að
sjálfsögðu átt að hafa þá grein starf-
semi sinnar undir sjerstökum lið í
reikningnum, svo síldareigendur
■nnBHMii
SIGLFIRÐINGUR
kemur út á laugardögum. Kostar inn-
anlands 4 kr. árgangur, minnst 52
tbl. 10 nu. hlaðið í lausasölu. Utan-
lands 5 kr. árgangurinn. Auglýsinga-
tnxti: 1 kr. sentimeter dálksbreiddar.
Afsláttur ef mikið «r auglýst.
Utgefandi:
Sjálfstaeðismannafjelag Siglufjarðar.
Ritstjóri og afgreiðslum.:
Friðb. Níelsson
Pósthólf 118. Sími 13
fengju að sjá þar svart á hvítu, hve
mikinn hagnað þeir hafa haft af
þessari bjargráðaráðstöfun Einars
Olgeirssonar. En þess í stað er
öllu „Rauðatorgs“farganinu stungið
undir sama lið og önnur verkunar-
laun, til þess að ekki verði sjeð
hin rjetta útkoma.
Jeg vil þvi hjermeð skora á sljórn
Emkasölunnar að birta opinberlega
reikning yfir rekstur þeirrar söltun-
arstöðvar, sem hún rak fyrir eigin
reikning hjer á Siglufirði í fyrra,
svo sjeð verði hvort þar hefir verið
um tap eða gróða að ræða fyrir
eigendur sildarinnar, miðað við að
síldin hefði annars verið verkuð á
prívatstöð fyrir hið ákveðna gjald
Einkasölunnar.
X.
A1 þ i n g i„
Eins og að líkindum lætur er lít-
ið um afrek af þingsins hálfu fyrsta
sprettinn. Gengur svo að jafnaði
hver þingbyrjun, að mestur tíminn
fer í nefndarstörf, og þá fyrst, er
nefndarálitin fara að koma til um-
sagnar þingsins, er þess að vænta,
að eitthvað sögulegt gerist.
Meðal þeirra mála, sem lögð
hafa verið fyrir þingið, má fyrst
nefna hið merka frumvarp frá Sjálf-
stæðismönnum um breytingu á
stjórnarskránni. Er þess getið á öðr-
um stað í blaðinu. — Pá má nefna
frv. Jóns Porl. um verðfestingu
pappírsgjaldeyris, sem er mjög
merkilegt frv., flutt til þess aðjafna
misfellur þær á peningagildinu, sem
urðu af völdum ófriðarins mikla. —
Frv. um virkjun Sogsins. — Jóh.
Jósefsson, ísberg, Ottesen og Olafur
Thors flytja frv. um breyting á stjórn
Einkasölunnar. Gera þeir ráð fyrir
að stjórnina skipi 5 menn, kosnir á