Siglfirðingur - 03.10.1931, Blaðsíða 2

2
SIGLFIRÐINGUR
ast um yfir ávinningunum af klækja-
brögðum húsbænda sinna.
Loks má geta þess að „Dagur“
sr.mþykkir með þögninni þá áiykt-
un „Siglf.“,að „sporin" sem fyrv.
stjórn hefir markað, „eigi að verða
landsmönnum eilít' aðvörun um það
hve illa er hægt að fara með æðsta
vald þjóðarinnar“. Mæíti þetta telj-
ast vottur um bata, ef annars væri
þar um nokkra batavon að ræða.
Annárs er öli blaðamenska Fram-
sóknar orðin svo gegnsósuð af ým-
iskonar óþverra, að fádæmum sætir
að nokkur maður skuli bjóða þjóð-
inni slíkt. Er „Dagur“ síst betri en
„Tíminn“ í þessu efni þótt því
sje þeim m :n minni eftirtekt vbitt
sem hann er minna lesinn og minna
metinn. Og allaf er kafað dýpra og
dýpra í óþverrann og ausið blygð-
unarlaust tii beggja handa. Djúpt
var „Dagur“ sokkinn þegar hann
var að heilsa nýju stjórninni, en
dýpra er hann nú kominn. Er ekki
að sjá að annað slandi nú uppúr
en eyrun ein — og má það teljast
lán í ólání hans, að þau.eru ekkert
smásmiði.
„í reglugerð allra skólanna var
svo fyrir mælt, að kenna skyldi
stúlkum hússtörf, matreiðslu, hirð-
ingu á herbérgjum, þvott o. s. frv.
og varþað framkvæmt, að svo miklu
leyíi sem hægí var“, segir í þesuu
rili.
Auk húsmæðradeildarinnar við
Kvennaskólann í Reykjavík, hefir
reglulegur húsmæðraskóli starfað hjer
í Rvík síðan árið 1897.
Á ísaiirði hefir starfað húsmæðra-
skóli síðan 1912. Sá skóli' starfaði
ekki nokkur ár vegna örðugleika
heimsófriðarins, en liefir nú 7 und-
anfarin ár staðið með miklum blóma,
og útskrifar nú árlega um 40 nefn-
endur.
A Akureyri starfaði núsmæðraskóli
árin 1808 — 1817. En nú allmörg
undanfarin ár hefir húsmæðra og
garðyrkjuskóli starfað á Knararbergi
við Eyjafjörð.
Auk þess er svo kvennaskólinn á
Blönduósi, sem jafnframt er hús-
mæðraskóli. Hann er framhald af
kvennaskólunum' sem voru áður í
Skagafirði og Húnaþingi.
Prátt fyrir þessar staðreyndir held-
ur „skýrslu“-höfundurinn því blákalt
fram, að húsmæðrafræðslan sje eig-
inlega jafnaldri Framsóknarstjórnar-
innar! '
Pegar svona er sagt frá skólum
sfem til eru um nýútkomnar óyggj-
andi skýrslur, má nærri geta hvern-
ig leikið- muni við sannleikann í
þeim skólamálum sem almenningi
eru síður kunn.
En í þessu riti sern kallað er
„Skýrslurum framkvæmdir ríkisins",
gefið út fyrir íje almennings og á
þvi að vera óvilhait, er ofaukið
iiestu því, sem ekki er' Afturhald-
inu til lofs og dýrðar, og því er þar
ekki aðeins máli hallað, heldur víða
logið.
Lnngmestu máli er eytt á ung-
mennaskólana. Er það að vonum,
því þar hefir öll alúð verið viðlögð
að gera þessa skóla að pólitískum
uppeldisstofnunum fyrir Afturhaldið
og sósíaiista. Var framan af svo
blygðunarlaust fram gengið í þessu,
að eitiungis sósíalistar þóttu gjald-
gengir til lærifeðra við þessar stofn-
anir. Síðar, er bændum fór að þykja
nóg um þeíta rússneska trúboð, var
þáð ráð upp tekið, aö láta suma
þessa menn skýrast til Framsóknar-
trúar í trausti þess að sinnið hjeld-
ist hið sama.
Laugavaínsskólinn skipar öndveg-
ið meðal þessara skóla. Er og saga
hans fullkomið hneyksl'ismál.
VERKIN TALA.
Dýrasta bókarútgáfa á íslandi síðan ritöid hófst.
(Þessi grcin cr skrifuð meöan síðasta þing sat að störfum. Og þótí hún hati áður vcrið
birt á prenti, þd er hier um svo alvarlegt mál að ræða, að rjett þykir að birta greinina
hjer í blaðinu.)
Framhald.
Skóiamálin.
Pað er ekki undarlegt að höfund-
ur þessa lygarils, er margorður um
skólana. Kunnugt er það, að for-
ingjar Hokks þess, sem ritið er skrif-
að fyrir, hafa bygt miklar vonir á
því, að geta breytt skólum landsins
í pólitískar uppeldisstofnanir í þjón-
ustu flokks síns. Til þess að færa
þjóðinni ósannindi um þessi mál er
því varið sem svarar 100 dálka rumi
i Aiþingistíðindum.
Alls staðar er talað um Fram-
sóknarflokkinn sem brautryðjanda í
öllum menningarmálum. Pað eru
Framsóknarmenn sém einir skilja
og hafa áhuga á uppeldismálum og
skólamálum. Kafli þessi er saga bar-
áttu þessara víðsýnu mentamanna
við íhaldið (Sjálfstæðisflokkinn) sem
ekkert vill sinna uppeldismálum,
enga skóla vil! hafa, og enga ment-
un fyrir almenning, aðeins einhvern
4bókstafslærdóm fyrir sín börn, svo
þau get: fengið embæíti.
Patta segir sá maður, sem hefir
í andstööufiokki sínum svo að segja
alla mentamenn landsins, og jafn-
vel helir hlotið andúð þeirra og fyr-
irlitningu, en hefir hinsvegar í taumi
þröngsýnustu og blindustu afturhálds-
uxa þingsins, menn. sem altaf eru
á þingi böggreiddir íil að drepa
flest það, sein til æðri mentunar
horfir og heimafýrir reyna að afla
sjer fylgis með því að halímæla
mentastjett landsins og heita að
þrengja kosii hennar.
Missagnir í þessum kafia eru svo
margar, að til þess að mótmæla
þeim öllum með þeim rökum og
sönnunum, sem fyrir hendi eru,
yrði að skrifa miklu lengra mál en
hjer er rúm fyrir. En úl þess að
lesendur fái hugmynd um ráðveiidn-,
ina, skal hjer tekið eitt dæmi.
Kaflinn um húsmæðraskólana
byrjar á þessa leið:
„Hiísmæðraskólahfeyfingin í sveit-
unum er nátengd hjeraðsskólunum.
Fyrir fjórum árum var enga hús-
mæðra fræðslu að fá hjer á landi
nenva á Blcnduósi, o'g í litilii deild
við Kvennaskólann í Reykjavík".
Pað vill svo vel til, að um þetía
efni er til ágæít heimildarrit. Er
það fylgirit með 43. árgangi Bún-
aöarritsins, samið at' nefnd sem
Búnaðarfjelag Islands skipaði eftir
tillögum Búnaðarþingsins 1927, „til
þess að rannsaka, hvað gert heiír
verið fyrir húsmæörafræðsluna hjer
á landi, og hvernig henni verði best
fyrir komið framvegis“.
I nefndina voru skipuð: Frú Guð-
rún J. Briem, F’rú Ragnhildur Pjet-
ursdóttir og Sigurður Sigurðsson
búnaðarmálastjóri.
Ritið kom út árið 1929.
Rit þetta sýnir, að húsmæðra-
skóiar hafa verið til og starfað hjer
á Irndi að staðaldri síðan alllöngu
fyrir aldamót. Skólar þessir hafa
\erið í Eyjafirði, og síðar á Akur-
eyri, í Skaganrði, í Húnavatnssýslu
og í Reykjavík.
Skólar þessir voru að sönnu
kailaöir Kvennaskólar, en voru eigi
að síður húsmæðraskólar þeirra tíma.