Ný saga - 01.01.2000, Qupperneq 8

Sigurður Narfi Rúnarsson
Mynd 4.
Norski hnefaleika-
kennarinn Rögnvald
Kjellevold t. v. og
aðstoðarmaður
hans Guðjón Mýrdal.
Myndin er tekin 1936.
Hnei'aleikar höfðu nú öðlasl nokkurn sess
sem keppnisgrein íþróttaíelaganna og voru
lialdin Islandsmót á hverju ári i'rá árinu 1943
fram til ársins 1950.21
Jafnan sér þess stað í heimildum um hnefa-
leika að sýningar og mót í íþróttinni hafi ver-
ið vel sótt af áhorfendum.22 Fjöldi þátttak-
enda í æi'ingum og keppni var þó afar misjafn,
en það má eins og áður er getið rekja fyrst og
fremst til aðstöðu- og kennaraleysis. Ei'tir að
nýjabrumið fór af hnefaleikunum - en and-
staða við þá var í upphafi mikil og greinileg -
má segja að minna hafi borið á gagnrýnis-
röddum og í tengslum við komu erlendra
hnefaleikara til keppni á íslandi árið 1950
voru með stolti fluttar fréttir af góðum ár-
angri íslendinga í íþróttinni.23 í kjölfar auk-
innar þekkingar á skaðsemi hnefaleika varð
afar neikvæð umi'jöllun um íþróttina áberandi
og unnu andstæðingar hennar mjög gegn
henni eins og lýst verður hér á eftir. Jafn-
framt færðist deyi'ð yfir iðkun íþróttarinnar
sem sjá má merki um í tölum úr skýrslum
íþróttasambandsins yfir iðkendur íþrótta.
Veturinn 1948-49 munu 146 einstakiingar
hafa æi't hnefaleika undir merkjum íþróttafé-
laga innan vébanda Í.S.Í.24 Þá mun ástundun
íþróttarinnar hafa verið með mesta móti.
Árið 1955 æfðu hins vegar aðeins 37 einstak-
lingar íþróttina hjá íþróttafélögum innan
Í.S.Í.25 Haustið 1956, sem var síðasta misserið
sem hnefaleikar voru stundaðir, æfðu aðeins
20 manns íþróttina hjá einu félagi innan
Í.S.Í.26
Þótt æl'ingar íþróttafélaganna hafi fallið
niður vegna kennara- og aðslöðuleysis eða ai'
öðrum ástæðum, gaf það villandi mynd af
áhuga á hnefaleikum. Þorsteinn Gíslason rak
eigin hnefaleikaskóla allt þar til hnefaleikar
voru bannaðir. Fyrstu árin i'ór kennslan fram
í íþróttasal Háskólans á Gamla garði, að
sögn Þorsteins „með góðum árangri þar til
Bretar tóku af okkur húsplássið.“27 Þar kenndi
Þorsteinn mönnum sem æfðu undir merkjum
íþróttafélaga en einnig öðrunr hópum:
Ymsir hópar manna mynduðu hnefaleika-
deildir, t.d. hai'narverkamenn, nazistar,
kommúnistar og sjómenn. Svo kenndi ég
háskólanemum og menntaskólanemum og
lögregluþjónar voru hjá mér að æl'a og
fleiri og fleiri. ... Aðeins lítill hluti manna
sem æfðu hnefaleika stefndu að keppni í
greininni, kannski 6-8 prósenl. Menn æfðu
íþróttina sem almenna góða líkamsþjálfun
og sem sjálfsvarnaríþrótt. ...Eg hafði banka-
sljóratekjur á veturna. Eg var málari, og
var að mála kannski til klukkan 3 á daginn.
Svo fór ég klukkan 4 á eftirmiðdögum að
kenna, og var að kenna lil klukkan 9 eða 10
á kvöldin, á hverju einasta kvöldi. Og alltaf
fullt í öllum námskeiðum hjá mér.28
Ljóst er að munur var á markmiðum þeirra
hópa sem stunduðu hnefaleika á námskeiðum
hjá Þorsteini Gíslasyni og þeirra sem æfðu
innan íþróttafélaganna, þar sem litið var á
hnefaleika fyrst og fremst sem keppnis-
íþrótt.29 Fjöldi keppnisfærra hnefaieikara
var þó mismikill enda áhugi á greininni innan
íþróttafélaganna sveii’lukenndur. Hins vegar
voru þeir sem æfðu á hópnámskeiðum ekki
undir merkjum Í.S.Í. og því ekki á skýrslum
sambandsins yfir iðkendur íþróttanna.
Á meðan hnefaleikar voru slundaðir liér á
landi var iðkun þeirra nær einskorðuð við
höfuðborgina. Á þessu voru þó undanlekn-
ingar. Til dæmis voru hnefaleikar stundaðir
lítillega á ísafirði árin 1941-43, 1948-49 og
1951-52, mest l'yrir atbeina hnefaleikara úr
Ármanni. Árið 1944 hélt flokkur frá félaginu
hnefaleikasýningar á Akureyri, Akranesi,
Siglui'iröi og í Vestmannaeyjum.30 Haustið 1947
var ráðinn til Veslmannaeyja eistneskur
Mynd 5.
Þorsteinn Gíslason
hnefaleikaþjálfari.