Siglfirðingur - 10.06.1955, Síða 1

icrí
11. tölublað.
irainaup
Föstudagur 10. júní 1955.
28. árg.
Einar Ingimundarson, alþingismaður:
Um afgreiðslu nokk-
urra þingmála
Síðasta Alþingi stóð óvenju
lengi. Var það sett 9. okt. s.l. og
stóð síðan til 18 des., en þá var
því frestað til 4. febr. Stóð síðari
hluti þess síðan frá 4 febr. til 1*1.
maí, er þinglausnir fóru fram.
Þingfundir voru alls haldnir
236, 89 í neðri deild, 88 í efri
deild og 59 í sameinuðu þingi.
Fram voru borin 136 frum-
vörp, 51 stjórnarfrumvörp og 85
þingmannafrumvörp. Þar af voru
73 frumvörp afgreidd sem lög, 46
stjórnarfrumvörp og 27 þing-
mannafrumvörp. Bornar voru
fram 60 þingsályktunartillögur,
þar af 4 í neðri deild, en 56 í
sameinuðu þingi. Af þessum til-
lögum voru 22 afgreiddar sem
ályktanir sameinaðs þings og 2
sem ályktanir neðri deildar.
22 fyrirspurnir um ýmisleg
efni voru bornar fram í samein-
uðu þingi og voru þær allar rædd-
ar nema 2.
Verður nú hér á eftir vikið að
nokkrum lagasetningum síðasta
þings, sem máli skipta fyrir
Siglufjörð og allan almenning.
VEGAMÁL
Eins og kunnugt er var á nýaf-
stöðnu þingi gerð breyting á
vegalögunum og leiddi af þeirri
breytingu m.a., að þjóðvegir í
landinu lengjast um mörg hundr-
uð kílómetra. Er ýmist gert ráð
fyrir lagningu nýrra vega eða
vegir, sem áður töldust ekki þjóð-
vegir eru teknir í þjóðvegatölu.
Eina merkustu breytinguna,
sem að þessu sinni var gerð á
vegalögunum má hiklaust telja,
að samkvæmt lögunum er ákveð-
ið, að nýr vegur, sem nefndur er
Siglufjarðarvegur ytri verði lagð-
ur af veginum við Hraun í Fljót-
um um Almenningsskriður, IJlfs-
dali fyrir Stráka og síðan inn í
Siglufjarðarkaupstað, enda leiði
rannsókn í ljós, að leið þessi sé
fær, og vegalagningin leiði ekki
af sér óeðlilegan kostnað.
Varla þarf að efast um, að leið
þessi sé fær og vel gerlegt að
leggja veg eftir henni með þeim
stórvirku tækjum, sem vegagerð
ríkisins hefir nú yfir að ráða.
Hinu má að sjálfsögðu gera ráð
fyrir, að lagning hins fyrirhug-
aða ytri Siglufjarðarvegar taki
nokkur ár og verði alldýr, enda
yfir nokkrar torfærur að sækja.
— Tildrög þess, að vegur þessi
hefir nú verið tekinn í vegalög
eru í stuttu máli þau, að á þing-
inu í fyrra fluttum við Gunnar
Jóhannsson og þingmenn Skag-
firðinga þingsályktunartillögu um,
að rannsakað skyldi vegarstæðið,
sem ákveðið hefir nú verið, að
hinn nýi vegur liggi um. Skyldi at-
hugun þessari vera lokið fyrir 1.
okt .1954. Tillaga þessi var sam-
þykkt á þinginu í fyrra, en vegna
verkfræðingaskorts hjá vegamála-
stjóra í fyrrasumar gat rannsókn-
in ekki farið fram þá. Þegar fyrir-
sjáanlegt var, að vegalögin yrði
„opnuð“ á þessu þingi (en það
er gert á nokkurra ára fresti)
fluttu sömu þingmenn, sem fluttu
þingsályktunartillöguna, sem fyrr
getur, breytingartillögu við vega-
lögin, þess efnis, að Siglufjarðar-
vegur ytri, sem liggja skyldi um
leið þá, sem áður greinir, yrði
tekin í þjóðvegatölu og tóku sam-
göngumálanefndir beggja þing-
deilda upp tillögu þessa í tillögur
sínar, þegar flutt var frumvarpið
um vegalagabreytinguna. Var mál-
inu þar með tryggður framgang-
ur. Einnig studdi vegamálastjóri
það, að hinn fyrirhugaði nýi
Siglufjarðarvegur yrði tekinn í
vegalögin. Nú í sumar mun vegar-
stæðið út fyrir Stráka verða at-
hugað og mælt fyrir hinum fyrir-
hugaða vegi. Er Jafnvel ekki von-
laust um, að lítilsháttar verði
byrjað á vegalagningunni sjálfri
á þessu sumri eða hausti, ef fært
þykir að hefja vegargerðina strax,
vegna kostnaðar.
Rannsókn á vegarstæðinu, sem
framkvæmd verður bráðlega sker
að sjálfsögðu úr um þetta.
Það þarf áreiðanlega ekki að
lýsa því fyrir Siglfirðingum hví-
líka þýðingu það muni hafa fyrir
Siglufjörð að komast í viðunandi
vegarsamband við Skagafjörð. —
Einangrun og samgönguleysi við
nágrannabyggðarlögin hefir lengi
háð Siglufirði og komið í veg
fyrir eðlilegan samgang og við-.
skipti Siglfirðinga og nágranna-
byggðanna. Með tilkomu hins
fyrirhugaða nýja vegar, sem gera
má ráð fyrir, að yrði opinn fyrir
umferð nærri allan ársins hring,
myndu samgöngur við nærsveit-
irnar færast í eðilegt horf og opn-
ast leið til margvíslegra viðskipta
milli byggðarlaganna. Eru greiðar
samgöngur við Siglufjörð mikið
áhugamál Austur-Skagfirðinga,
en byggðir þeirra myndu einmitt
með bættum samgöngum verða
„uppland" iSiglufjarðarkaupstað-
ar.
Með vegalagabreytingunni, sem
samþykkt var á síðasta þingi var
einnig ákveðið, að vegur yrði lagð
ur fyrir Ólafsfjarðarmúla. — Þótt
vegur þessi komi fyrst og fremst
til með að verða Ólafsfirðingum
til hagræðis, er þess einnig að
gæta, að hann mun stytta leiðina
frá Siglufirði til Akureyrar um
tugi kílómetra og verður því þeim,
sem ferðast til eða frá Siglufirði,
til eða frá Eyjafirði og Norð-
austurlandi til hins mesta léttis.
TEKJUÖFLUNARFRUMVÖRP
FYRIR SIGLUFJÖRÐ
Öllum Siglfirðingum er kunn-
ugt um þau miklu fjárhagsvand-
ræði, sem bæjarsjóður Siglufjarð-
ar á nú við að etja, vegna rýrn-
unar á tekjustofnum, sem brugð-
izt hafa að mestu eða öllu leyti
undanfarin 10 síldarleysis ár. —
I því skyni að reyna að afla
bæjarsjóði nýrra tekjustofna
flutti ég og fleiri þingmenn í sam-
ráði við bæjarstjórn 3 fr'umvörp
á síðasta þingi og varð eitt þeirra
að lögum, frumvarp um að lág-
marksgjald Síldarverksmiðja rík-
isins á Siglufirði til bæjarsjóðs
skyldi aldrei vera lægra en kr.
100.000,00. Áður hafði umsetn-
ingargjaldið verið ákveðið y2% af
heildarandvirði (brúttóandvir ði)
seldra afurða verksmiðjanna og
hafði eitt undanfarið síldarleysis-
ár hér á Siglufirði komizt niður
í rúml. 7.000 krónur. Hinsvegar
mun ekki þurfa nema tiltölulega
lítið síldarmagn, miðað við það
síldarmagn, sem barst hér á land
til bræðslu á síldarárunum fyrir
10—15 árum, til þess að umsetn-
ingargjaldið til bæjarsjóðs nemi
hærri upphæð en 100.000 krónum.
Kemur því lágmarksgjaldið, eins
og það nú er ákveðið, ekki til
greina, nema lítið magn síldar
berist verksmiðjunum, eins og
verið hefir síðustu 10 ár.
Hin frumvörpin 2 náðu ekki
fram að ganga á þessu þingi. —
Annað þeirra, . sem felur í sér
ákvæði um, að síldarverkun og
síldarsala skuli vera útsvarsskyld
á þeim stað, sem hún er rekin,
hvort sem fyrirtækið, sem rekur
slíka starfsemi er skrásett á
staðnum eða ekki, gekk greiðlega
í gegn um neðri deild, en virtist
ekki hafa nægilegt fylgi í efri
deild og dagaði þar uppi. Þriðja
tekjuöflunarfrumvarpið fyrir
Siglufjörð, sem ég átti hlut að
var um, að Tunnuverksmiðjur
ríkisins skyldu greiða % % af
brúttóandvirði seldrar framleiðslu
ár hvert í útsvar til bæjar eða
sveitarsjóðs, þar sem þær eru
starfræktar. Lágmarksútsvar
verksmiðjunnar á Siglufirði skuli
þó eigi vera minna en kr. 25.000
ár hvert. Frumvarp þetta náði
ekki fram að ganga á þessu þingi,
enda flutt á síðustu dögum þings-
ins. Um frumvarp þetta er það
annars að segja, að skoðanir
munu vera mjög skiptar um það
á Alþingi og utan þess, hvort rétt
sé að íþyngja tunnuverksmiðjun-
um á Akureyri og Siglufirði með
útsvarsgreiðslu, þar eð vitað er,
að starfrækslu verksmiðjanna á
þessum stöðum má nánast telja
atvinnubótavinnu. Á hinn bóginn
er vandalaust að færa rök að því,
að a.m.k. bæjarsjóði Siglufjarðar
veitir ekki af þeim aultnu tekjum,
sem frumvarp þetta gerir ráð
fyrir honum til handa.
AÐSTOÐ TIL ÍBÚÐA-
BYGGINGA
Eins og kunnugt er, hefir láns-
fjárskortur hamlað mjög íbúða-
byggingum mörg undanfarin ár,
og hefir það reynzt nærri óger-
legt fyrir húsbyggjendur að fá
samningsbundin lán hjá lánsstofn-
unum til lengri tíma til fram-
kvæmdanna. Mikil bót var ráðin á
þessum vandræðum með setningu
laga um lán til smáíbúða, sem nú-
verandi stjórnarflokkar beittu sér
fyrir 1952, en samkvæmt þeim
lögum gátu þeir, sem hugðust að
byggja eða áttu í smíðum smá-
íbúðir fengið lán til framkvæmd-
anna allt að kr. 25.000 — með
hagstæðum kjörum. Sú fyrir-
greiðsla, sem leiddi af setningu
laganna um smáíbúðarlánin hefir
komið mörgum að góðum notum,
en hefir þó hrokkið skammt, ef
um meiriháttar framkvæmdir var
að ræða, enda ekki gert ráð fyrir,
að aðrir nytu smáíbúðalánanna
en þeir, sem voru með smáíbúðir
í smíðum og gátu að meira eða
minna leyti unnið að smíðinni
sjálfir.
Þegar núverandi stjórn var
mynduð í sept. 1953, gerðu flokk-
ar þeir, sem að henni standa, með
sér málefnasamning um ýmis at-
riði, sem unnið skyldi að fram-
kvæmd á meðan stjórnarsam-
vinnan stæði. Eitt þeirra atriða,
sem upp var tekið í málefnasamn-
ingnum var, að tryggt skyldi auk-
ið fjármagn til íbúðabygginga. Á
síðasta þangi bar svo ríkisstjórnin
fram framvarp um húsnæðismála-
stjórn, veðlán til íbúðabygginga
og útrýmingu heilsuspillandi
íbúða. Var frumvarp þetta sam-
þykkt á Alþingi 10. maí s.l. og má
telja það einhver merkustu lög,
sem síðasta þing setti.
Samkvæmt lögum þessum skal
setja á stofn húsnæðismálastjórn,
sem heyrir undir félagsmálaráðu-
neytið. Er verkefni húsnæðismála-
stjórnar að beita sér fyrir umbót-
um í byggingarmálum og að hafa.
yfirumsjón lánsf járöflunar og lán-
veitiga til íbúðabygginga í land-
inu.
(Framhald á 3. síðu) j