Siglfirðingur - 18.08.1955, Blaðsíða 2

2
SIGLFIKÐINGUR
r---------------------------
Slglfirðingur
mAlgagn siglfirzkra
siAlfstæðismanna
Ritstjórn: Blaðnelndin
Abyrgðarmaður: ólaiur Ragnars
Auglýsingar: Franz jónatansson
---------------—----------—»
I vertíðarlok
i.
Er síldveiðinni lokið?
Miklar líkur eru á að svo sé.
Sá spádómur hefur þegar ræzt,
sem þau spáðu síðastliðið vor
rannsóknarskipin þrjú, að útlitið
á hafinu væri sama og undanfar-
in ár. Síldin kom eins og að
.undanförnu upp að Kolbeinsey.
Annars staðar á vestursvæðinu
sást hún lítt. Fljótt settíst hún
svq að um tíma á austursvæðinu
og hélt síðan austur fyrir land
og er nú aðaUega fyrir Austfjörð-
um- ,. . • i ! ■ Ul
Þó að síldin hafi að þessu sinni
hagað göngu sinni svipað og áð-
ur, mun þó mega telja þetta sum-
ar bezta síldarsumar, sem komið
hefur hér hin síðari ár, hvað
snertir Siglufjörð.
Það sem aðallega veldur því, er
það, hve snemma var byrjað að
saíta. Almenn söltun hófst hér
á .Siglufirði strax og síldarinnar
varð vart við Kolbeinsey, og má
heita að meginið af saltsíldinni
sé þaðan. Meðan til síldar náðist
vestarlega á austursvæðinu, var
hún að vísu látin hér upp, en sú
síld var ekki eins jöfn og sú, sem
veiddist við Kolbeinsey og meira
sem fór í úrgang.
í lok þessarar síldveiðar, sem
stóð yfir í röskan hálfan mánuð,
eða tæpar þrjár vikur, eru menn
að spyrja og spá. Sumum dettur
í hug að hugsast geti að síldar-
ganga komi að vestan og setjist
að á vestara veiðisvæðinu, því
ekki sé enn svo áliðið sumars.
Aðrir eru þess fullvissir, að síld-
veiði fyrir Norðurlandi sé með
öllu lokið í ár, nema ef fengist
eitthvert lítilræði í reknet, og
telja að þetta sé í fullu samræmi
við hvernig síldin hefur hagað
göngu sinni í ár.
Slá má því alveg föstu, að á
þessu sumri hefur ekkert það
framkomið, er bent gæti til nokk-
urra breytinga á síldveiðum fyrir
Norðurlandi næstu ár. Það er því
öruggt, að halda verður áfram
á þeirri braut að tryggja afkomu
almennings í bænum og atvinnu
á öðru en síldveiðum.
n.
Byrjað snemma að salta.
Það , leikur vart á tveim tung-
um, að í þetta sinn hefur það
bjargað saltendum og skapað ó-
venjulegar atvinnutekjur (saman-
borið við síðarí ár), að söltun
byrjaði strax. Líklegt má telja,
að flest undanfarin síldarleysisár
hefði útkoman orðið svipuð og
nú, ef söltun hefði byrjað strax
og síldveiðar hófust.
Það er næsta einkennilegt, hve
,framleiðsluráð síldarafurða“ hef-
ur sýnt mikla tregðu í því að
leyfa söltun snemma. Þeir hafa
þar að vísu verið bundnir heimtu-
frekum kaupendum að einhverju
leyti, en vel hefði þó mátt gera
tilraun með síldarsöltun fyrr en
kaupendur vildu og hafa þá síld
í öðrum flokki til sölu. Á þetta
hefur áður verið lítillega bent í
þessu blaði.
Sumarið 1935 er í þessu blaði
harðlega vítt sú ráðstöfun að
salta ekki síld það sumar fyrr en
gert var.
Kemur fram í þessari blaða-
grein, að þegar loks var leyfð
söltun, þá hafi allri síldveiði ver-
ið lokið. Atvinna fólksins í landi
sama sem engin, útgerðarmenn og
síldarsaltendur hafi tapað og
landið í heild tapað miklu fé á
þessari ráðstöfun.
Síðan þessi ráðstöfun var vítt
eru liðin 20 ár. Ekki hefur á því
borið, að sú ávítun hafi borið
árangur. Alltaf hefur þeirri reglu
verið fylgt dyggilega, að banna
alla síldarsöltun fyrr en ákveð-
inn mánaðardag.
Og þó að neyðin hafi barið að
dyrum síðastliðin 10 ár og fyllsta
þörf á að hagnýta sér þetta síld-
arslangur, sem komið hefur upp
að Norðurlandi, hefur verið hald-
ið fast við fornar venjur.
Sumarið 1954 hófu sumir síld-
arsöltun fyrr en áður hafði tíðk-
ast, upp á eigin ábyrgð. Sú síld
seldist eins og sú, sem síðar var
söltuð, affallalaust.
Nú var ekki beðið með söltun.
Það var líka það, sem bjargar
Siglufirði að nokkru í ár, og gef-
ur ótvíræða bendingu um, að
framvegis eigi að grípa tækifærið
strax og það gefst og hefja síld-
arsöltun um leið og síld fer að
veiðast.
TOBBA A TORGINU:
Líðandi stund
Síldin hefur áhrif á skapgerð
fólksins
Eg vatt mér að ráðsettum og
rólegum skipstjóra, morguninn 4.
júlí, er fregn barst um að hefði
orðið síldar vart og eitt skip
væri á leiðinni með síld til Qsk-
ars Halldórssonar h.f., og spurði
hann, hvort síldin væri að koma.
„Eg veit ekki,“ sagði skipstjór-
inn ofurrólega. „Eg hef ekkert
frétt, en ég get hugsað mér, að
eitthvað hafi frétzt um síld, mér
sýnist fólkið ganga hraðar en
vant er.“
Rétt í þessu kemur kona neðan
Aðalgötu á ytri gangstétt. Hún
vinkar konu, sem er á leið niður
Aðalgötu hinum megin og hvell-
ar upp: Síld að koma! Eitt skip
komið, og von í fleirum með síld.
Halló! — Sú sem vinkað var til,
hljóp yfir götuna til vinkonu
sinnar, og fóru þær að rabba
saman. Það er hringt í síma 9999.
Halló er það Sæka! Það er kom-
in síld til Óskars Halldórssonar
eða Óla, þú veizt? Sæl og blessuð
ætlaði ég að segja — já, síld til
Óla Óskars, og svo er von á síld
til h.f. Hafliða og Kristjáns á
Kambi, og Daníels eða Reykja-
ness — þakka þér annars fyrir
síðast. — Já og víðar. Heldurðu
að fari nokkurt líf í tuskurnar.
Almáttugur kvað við í hinu núm-
erinu, ég á eftir að fá mér síldar-
pils, stígvél og vettlinga — ég
gat ekki verið lengur í pilsræfl-
inum — já, sæl og blessuð, og
þakka þér fyrir fréttina. 'Ég ætla
bara, að brúka gúmmívettlinga,
ekki vinnuvettlinga; þeir eru eitt-
hvað svolítið dýrari en skítt með
það. Úti fyrir dyrum er hrópað:
Síld hjá Stjána á Kambi, —
komdu strax. Það er lag á fleyt-
unni núna, allt ófrágengið. Úti
fyrir dyrum hinna er hrópað: Síld
til Daníels! Halló! Halló! Það er
komin síld til mín. — Bless!
Sunnudagsmorguninn 24. júní
rann upp bjartur og fagur. Stafa-
log. Hiti 23 stig. Um dagmála-
leytið bárust fréttir utan af hafi
um að skipin væru að fá síld. —
Rétt á etfir fóru skipin að til-
kynna komu sína, og úr hádegi
var farið að búast undir söltun
og um kl. 4 var farið að salt á
æðimörgum stöðum.
Hitinn var óskaplegur. Karl-
menn voru berir að ofan við
vinnu sína, og kvenfólkið stundi
undir þunga síldarpilsins.
Á sumum stöðvum var söltun
lokið um háttatíma, öðrum um
tólfleytið, en á enn öðrum var
saltað fram á mánudagsmorgun.
Það var glaðværðarsvipur yfir
iSiglufjarðarbæ. Allt iðaði af f jöri.
Kvenfólkið lét hendur standa
fram úr ermum við tunnurnar, og
karlmennimir voru ýmist að mæla
gefa eða flytja salt, keyra síldar-
fullum tunnum eða flytja tómar
tunnur að. Úr lofti að sjá myndi
það hafa þótt skringilegur iðandi
á síldarstöðinni. Aðkomufólk kom
í hópum til að sjá alla þessa til-
burði, handatiltök og vendingar,
og var miður sín af undrun. Það
var ánægjulegur blær yfir bæn-
um þetta sunnudagskvöld.
Eg yfirgaf alla þessa dýrð,
slöpp og dösuð etfir dagsins hita,
hélt heim og kom mér í bælið. Eg
sofnaði strax. Eftir stutta stund
hrökk ég upp. Herbergið ljómaði
af geislum miðnætursólarinnar. -
Ég spratt á fætur og leit út í
glugga. — En sú fegurð, en sú
himneska dýrð! Fjörðurinn var
eitt geislahaf. Eg brá mér í fötin.
Mér fannst syndsamlegt að njóta
ekki þessarar fegurðar út í sjálfri
náttúrunni. Þegar ég kom út,
kveinaði allur fjörðurinn við af
dynjandi ,,músík“. Eg labbaði á
eina síldarstöðina. Þar var verið
að salta af miklu fjöri. Svellandi
músík. Það var kátt hérna um
laugardagskveldið á Gili, Bjössi
á mjólkurbílnum o.fl. var sungið.
Grammófónn með hátalara var
stillt upp í bragga, þegar að var
gáð.
Karlmennirnir tóku valssporið
við að gefa salt eða tunnur. —
Kvenfólkið skar og lagði í tunn-
una eftir hljómfallinu. Stundum
heyrðist tekið hressilega undir.
Þegar skipt var um plötur heyrð-
ist stunur skipsvélarinnar. Innan
um þessa svellandi bljómlist
kvein við allt í einu: Vantar salt,
vantar tunnu, fljótur strákur! —
Vantar síld í kassann, halló, þið
þarna, vantar síld!
Þvílík siglfirzk miðnæturfegurð.
Þvílíkt skapandi líf af völdum
síldarinnar. Þvílíkur ánægjusvip-
ur á fólkinu, þvílík vinnugleði. —
Það er fátækur maður, sem hef-
ur ekki orðið þessa dásemda að-
njótandi.
Nýtt tæki, sem hindr-
ar að síldin sprengi
næturnar
Hefur verið reynt með góðum ár-
angri um borð í ,,PoIaris“
Vélsmiður í Þrándheimi, að
nafni Ragnar Eiríksson, hefur ný-
lega fundið upp tæki, sem talið
er að muni verða þýðingarmikið
fyrir síldveiðarnar, þar eð það
hindri að næturnar springi. Tæk-
ið vegur 10—12 kg. og er fyllt
með vökva, sem gefur frá sér
slæma lykt. Frá þrýstitæki (kom-
pressor), sem er um borð í skip-
inu, liggur 40 metra löng slanga
niður í tækið, sem er útbúið með
3 grennri slöngum og fá þær
þrýstiloft frá þrýstitækinu. Tæk-
inu er sökkt niður í botn á nót-
inni og þegar það tekur til starfa,
flýr síldin upp á yfirborðið og má
þá háva hana upp í skipið. Síld-
inni má beina hvert sem vill í
nótinni.
Tæki þetta var reynt í vetur
um borð í „Polaris“, sem þeir
bræðurnir Sverre og Rudolf Aker-
öy eiga, og reyndist það vel.
Bernt Skarbovik er mjög ánægð-
ur með reynslu sína á tækinu og
í viðtali við „Adressavisen“ telur
hann tækið mjög þýðingarmikið.
Tæki þetta hefur einnig veríð
notað við loðnuveiðar við Finn-
mörk og með jafngóðum árangri.
Lauslega þýtt úr „Fiskaren"
frá 5. apríl 1955.
H. Kristinsson