Morgunblaðið - 03.06.2011, Page 15

15
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. JÚNÍ 2011
Varðskip til sýnis Norska varðskipið Sortland er í Reykjavíkurhöfn og tekur þátt í hátíðahöldum Sjómannadagsins. Almenningi er boðið að skoða skipið á morgun, laugardag, og á sunnudag,
báða dagana frá klukkan 13 til 16. Varðskipið er 93 metra langt og nýjast af þremur varðskipum norsku strandgæslunnar sem eru af svokölluðum Barentsflokki.
Árni Sæberg
Eitt af fyrstu verk-
um hinnar svokölluðu
norrænu velferð-
arstjórnar Jóhönnu
Sigurðardóttur virðist
hafa verið að færa al-
þjóðlegum bönkum og
vogunarsjóðum tæp-
lega 800 milljarða
króna á silfurfati.
Fjármálaráðherrann
Steingrímur J. Sig-
fússon hafði forystu
um það á fyrstu mánuðum ársins
2009 að semja við alþjóðlegar fjár-
málastofnanir og vogunarsjóði um
kaup þeirra á nýstofnuðum bönk-
um í eigu ríkisins. Þessir kröfuhaf-
ar í þrotabú gömlu bankanna
fengu 30% afslátt af því verðmati
sem Fjármálaeftirlitið hafði sam-
þykkt. Í kaupauka fengu hinir
nýju eigendur sjálfdæmi um inn-
heimtu skulda almennings og fyr-
irtækja.
Leynimakk ríkisstjórnar
Jóhönnu og Steingríms
Í kjölfar ríkisstjórnarskipta í
febrúar 2009 gerist hið óvænta að
vinstristjórnin hvarf frá þeirri leið
sem fyrri ríkisstjórn hafði markað
og einkavæddi tvo af þremur nýju
ríkisbönkunum. Þetta var gert án
þess að dreginn væri einhver lær-
dómur af því sem gerðist í aðdrag-
anda bankahrunsins og áður en ný
löggjöf hafði verið sett um starf-
semi bankanna. Þetta var gert án
heimildar Alþingis, án auglýsingar
og án þess að upplýst væri um
kaupendur bankanna.
Nú fyrst, tæpum tveimur árum
eftir sölu bankanna, leggur fjár-
málaráðherrann fram skýrslu sína
um málið. Úr þeirri skýrslu má
lesa hvernig ríkisstjórn VG og
Samfylkingar setti hagsmuni al-
þjóðlegra fjármálastofnana og vog-
unarsjóða framar loforðum sínum
við almenning í landinu.
Samkvæmt skýrslu fjármála-
ráðherra um endurreisn viðskipta-
bankanna kemur fram
að nýr stofn-
efnahagsreikningur
viðskiptabankanna er
tæplega 800 millj-
örðum króna lægri en
Fjármálaeftirlitið
(FME) hafði úrskurð-
að um í fyrstu. Lækk-
un eigna er staðfest á
skuldahlið í skulda-
bréfi til gömlu bank-
anna sem lækkar um
824 milljarða króna.
Hvernig svo sem á því
stendur þá er í skýrsl-
unni ekki gerð grein fyrir þessum
mismun nema að takmörkuðu
leyti.
Þessar upplýsingar koma fram í
mismun á stofnefnahagsreikningi
FME (bls. 17 í skýrslu fjármála-
ráðherra) frá 14. nóvember 2008
og endanlegum stofnefnahags-
reikningi skv. samkomulagi fjár-
málaráðuneytisins og gömlu bank-
anna (bls. 32 í skýrslu
fjármálaráðherra) frá miðju ári
2009.
SJÁ TÖFLU
Erlendir kröfuhafar
ráða för
Sú leið sem farin var í boði
Steingríms J . Sigfússonar var að
þrotabúum gömlu bankanna, Glitn-
is og Kaupþings, var boðið að
kaupa nær allt hlutafé nýju bank-
anna á lægra verði en verðmat
FME frá því í nóvember 2008 og
Deloitte frá apríl 2009 sagði til
um.
Gallarnir á þessari leið voru hins
vegar allverulegir. Áður höfðu
lánasöfn gömlu bankanna verið
seld nýju bönkunum með miklum
afslætti og eðlilegt að sá afsláttur
hefði verið látinn ganga áfram til
lækkunar á stökkbreyttum skuld-
um fyrirtækja og heimila. Rík-
isstjórn VG og Samfylkingarinnar
kaus að fara aðrar leiðir. Forræði
ríkisins yfir úrvinnslu eftirmála
hrunsins var fórnað á altari al-
þjóðlegra fjármálafyrirtækja og
vogunarsjóða. Kröfuhafarnir fengu
forræði yfir Arionbanka og Ís-
landsbanka og hluta þeirra verð-
mæta sem nýju bönkunum var
ætlað að nýta til að verja eignir
fólks og fyrirtækja fyrir áföllum
efnahagshrunsins og krumlum
kröfuhafanna.
Engin svör
Skýrsla fjármálaráðherra vekur
fleiri spurningar en hún svarar.
Hvers vegna og hvernig voru
skuldabréfin sem Arionbanki og
Íslandsbanki eiga á þrotabú gömlu
bankanna lækkuð um 824 millj-
arða?
Voru afskriftir í gömlu bönk-
unum auknar? Ef svo var, hvaða
forsendur lágu þar að baki?
Voru útlán og eða aðrir
fjármálagjörningar fluttir úr nýju
bönkunum til hinna gömlu?
Á hvaða forsendum voru aðrir
eignaliðir lækkaðir?
Voru verðmæti gengisbundinna
eigna endurmetin og hver tók á
sig þann mismun sem þar virðist
hafa orðið til?
Engin svör er við þessum spurn-
ingum að finna í skýrslu fjármála-
ráðherra. Meðan svo háttar til er
ekki hægt að álykta með öðrum
ætti en þeim að handahófskennt
pólitískt mat hafi ráðið ferðinni við
einkavæðingu Steingríms J. Sig-
fússonar á tveimur ríkisbönkum.
Eftir Kristján Þór
Júlíusson » Skýrsla fjármála-
ráðherra vekur
fleiri spurningar en hún
svarar.
Kristján Þór
Júlíusson
Höfundur er alþingismaður.
Í krumlum kröfuhafa
Eignir Fjármrn. FME Mism
Útlán til viðskiptamanna 1.463 1.826 (363)
Veltufé/fjárgr.á gangv. 49 270 (221)
Kröfur á lánastofnanir 51 134 (83)
Hlutir í dóttur og hlutafél. 5 84 (79)
Sjóðir og hlutafjárloforð 386 461 (75)
Annað 134 111 23
Alls eignir 2.088 2.886 (798)
Skuldir
Innlán viðskiptavina 1.169 1.156 13
Skuldabréf til gömlu bankanna 329 1.153 (824)
Annað 302 192 110
Alls skuldir 1.800 2.501 (701)
Eigið fé 288 385 (97)
Saksóknari Alþingis hefur opnað sérstakan vef
helgaðan málsókn þingsins gegn Geir H. Haarde,
fyrrverandi forsætisráðherra. Óþarfi er að rekja þró-
un þess ólíkindamáls alls, en það vekur þó sérstaka at-
hygli að vefurinn er rekinn á vegum framkvæmda-
valdsins, en hvorki löggjafans né dómsvaldsins.
Saksóknarinn Sigríður J. Friðjónsdóttir (sem rík-
isstjórnin hefur verðlaunað með öðru embætti nú þeg-
ar) vegur þarna úr launsátri og knýr sakborninginn til
þess að taka til varna á nýjum og alls óvæntum vett-
vangi, áður en búið er að þingfesta málið, hvað þá
meir!
Er þetta það sem koma skal? Að saksóknarar reki
mál sín utan réttarsala og það áður en málflutningur
hefst? Til hvers er þá réttarríkið og reglur þess?
Það er ástæða fyrir því að réttarfarið er með þeim
hætti, sem lög og venjur hafa staðið til, en hún er rétt-
arvernd sakborninga gagnvart ofurefli ríkisvaldsins.
Saksóknari má ekki gefa út ákæru nema meiri líkur
en minni séu á sakfellingu (þó í þessu máli sé það
raunar Landsdómur sjálfur sem gefur út ákæruna og
eigi síðan að dæma um réttmæti eigin ákæru). Sak-
borningar mega haga vörn sinni eins og þeir telja sér
best henta, þar á meðal á opinberum vettvangi, en
saksóknarinn verður að halda sig við réttinn.
Þetta er því meira en vitleysa, þetta er tilræði við
réttarríkið. Það er atlaga hins einkennilega ákæru-
valds löggjafans, en hnífnum er stýrt úr stjórn-
arráðinu. Það er óneitanlega nokkurt afrek að hafa
saurgað allar þrjár greinar ríkisvaldsins í einu lagi!
Andrés Magnússon
Tilræði við réttarríkið
Höfundur er blaðamaður.