Morgunblaðið - 04.06.2011, Qupperneq 45

MENNING 45
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JÚNÍ 2011
Saga Íslandsmótanna í fót-bolta, eða knattspyrnu, einsog það heitir líka, er orðinbýsna löng. Fyrsta Íslands-
mótið var haldið 1912 og það sem nú
stendur er því það hundraðasta.
(Þess má geta til gamans að KR-
ingar sigruðu í fyrsta mótinu og eru í
efsta sæti deildarinnar þegar þessi
orð eru skrifuð). Það er því frá miklu
að segja og nóg að grúska. Reyndar
er þetta ekki bók sem maður les frá
fyrstu síðu til þeirrar síðustu, heldur
grípur maður niður í henni, les
sprett og sprett. Á endanum er mað-
ur svo búinn að lesa hana alla og flest
oftar en einu sinni, enda er hún bæði
dramatísk og spennandi. Ég nefni
sem dæmi frásögnina af því þegar
Skagamenn rufu 39 ára einokun
Reykjavíkurliðanna á Íslandsmeist-
aratitlinum 1951 og unnu frækinn
sigur, fóru taplausir í gegnum mótið.
Næstu ár voru ekki síður eft-
irminnileg.
Saga knattspyrnu á Íslandi er
snúin eins og lesa má í bókinni, en
ólíkt því sem var í upprunalandi
íþróttarinnar, Englandi, varð hún
aldrei verkamannaíþrótt. Hér
spiluðu allir fótbolta án tillits til
stöðu, stéttar eða menntunar og fyr-
ir vikið var iðkan hennar jafn almenn
og raun ber vitni. Þessi almenna
þátttaka skýrir kannski að einhverju
leyti hve menn voru lengi að átta sig
á hvað þurfti til að ná árangri, menn
komust áfram fyrir áhuga og með-
fædda líkamsburði, en lítið var hug-
að að þjálfun og tæknikennslu fram-
an af. Það segir sitt að svo seint sem
1958, ríflega 40 árum frá fyrsta Ís-
landsmótinu, eru menn enn að berj-
ast fyrir því að þjálfun sé tekin fast-
ari tökum: „Þjálfun of lítil og of
léleg“ segir til að mynda í Morg-
unblaðinu í apríl 1958, eins og Sig-
mundur nefnir í bókinni.
Fjölmargt í bókinni kom mér á
óvart og hélt þó að ég vissi sitthvað
um fótboltasöguna, enda af gam-
algróinni KR-ætt. Þannig vissi ég
ekki hve Albert Guðmundsson lék
stórt hlutverk í fótboltasögu Hafn-
arfjarðar. Fróðlegt þótti mér og að
Ríkharður Jónsson hætti sem þjálf-
ari Skagamanna 1960 vegna þess að
leikmenn sættu sig ekki við svo sjálf-
sagðar reglur sem að ekki mætti
neyta víns og þeir ættu að vera
komnir snemma í háttinn kvöldið
fyrir leik (þeir áttu að vera komnir í
bólið fyrir miðnætti). Önnur
skemmtileg frásögn er af því er svo
mikill skortur var á fótboltablöðrum
1943 að við lá að keppni legðist af.
Svo má telja nánast endalaust; á svo
að segja hverri opnu er að finna for-
vitnilegar, fyndnar og furðulegar
glefsur úr fótboltasögunni.
Regluverkið í kringum boltann
var líka á reiki lengst af á því tímabili
sem lýst er í þessu fyrra bindi sög-
unnar og margar stórskemmtilegar
frásagnir af því hve fótboltaregl-
urnar hafa verið fjölbreytilegar í
gegnum tíðina og oft einkennilegar
að manni finnst. Nefni það þegar Al-
bert Guðmundsson var rekinn upp í
stúlku með aðstoð lögreglunnar þeg-
ar hann kallaði inn á völlinn hvatn-
ingarorð, enda mátti þjálfari ekki
kalla til leikmanna eftir að leikur var
hafinn. Eins mátti um tíma ekki
skipta mönnum inn á nema í fyrri
hálfleik sem gat eðlilega skapað
vandamál ef menn meiddust í seinni
hálfleik.
Framkvæmd Íslandsmótsins var
líka sérkennileg um margt, til að
mynda sú árátta stuðningsmanna að
þyrpast inn í búningsklefa fyrir og
eftir leiki til að hvetja sína menn,
segja þeim til og skamma þá, en leik-
menn fengu fyrir vikið lítinn frið til
að undirbúa sig eða ná áttum að
leikslokum. Þetta viðgekkst og lengi,
þegar árið 1939 kvartar enskur
þjálfari hjá Val yfir þessum ósið og
enn eru menn að ryðjast inn í klef-
ann 1952, eins og sjá má á frásögn
KR-ingsins Steinars Þorsteinssonar.
Þessi bók er afrek í heimildavinnu,
hún er ótrúlega yfirgripsmikil, frá-
gangur frábær og lesningin stór-
skemmtileg. Framsetning á efninu
er lifandi og umbrot vel heppnað. Ég
hefði gjarna viljað fá registur yfir
töflur og lista í bókarlok og legg til
að það verði gert í seinna bindi
verksins. Ég get reyndar varla beðið
eftir næsta bindi, enda verður þá
fjallað um tíma sem ég þekki betur,
eða ætti að þekkja betur í það
minnsta, þó annað komi eflaust á
daginn.
Ótrúlega yfirgripsmikil
100 ára saga Íslandsmótsins í
knattspyrnu bbbbb
Eftir Sigmund Ó. Steinarsson. Knatt-
spyrnusamband Íslands gefur út. 384
bls. í stóru broti.
ÁRNI MATTHÍASSON
BÆKUR
Morgunblaðið/RAX
Þrekvirki Bók Sigmundar Ó. Steinarssonar er „afrek í heimildarvinnu, hún er ótrúlega yfirgripsmikil, frágangur
frábær og lesningin stórskemmtileg.“
568 8000 – borgarleikhus.is – midasala@borgarleikhus.is
NEI, RÁÐHERRA! (Stóra sviðið)
Lau 4/6 kl. 20:00 Fös 10/6 kl. 20:00 Lau 11/6 kl. 20:00
Tveggja tíma hláturskast...með hléi. Síðustu sýningar þessa leikárs
Húsmóðirin (Nýja sviðið)
Lau 4/6 kl. 20:00 22.k Fös 10/6 kl. 20:00 Mið 22/6 kl. 20:00 aukasýn
Þri 7/6 kl. 20:00 Lau 11/6 kl. 20:00 Fim 23/6 kl. 20:00 aukasýn
Mið 8/6 kl. 20:00 Mið 15/6 kl. 20:00
Sýningum lýkur í júní. Ósóttar pantanir seldar daglega
Faust (Stóra svið)
Sun 5/6 kl. 20:00 Fim 9/6 kl. 20:00 lokasýn
Allra síðustu sýningar
Klúbburinn (Litla sviðið)
Lau 4/6 kl. 20:00 2.k Þri 7/6 kl. 20:00 4.k
Sun 5/6 kl. 18:00 3.k Mið 8/6 kl. 20:00 5.k
Á Listahátíð - Leikhús, dans og tónlist renna saman í eina órjúfanlega heild
Eldfærin (Stóra sviðið)
Sun 5/6 kl. 13:00 lokasýn
Síðasta sýning þessa leikárs
Eldfærin – „Fantafín skemmtun“ - AÞ, Fbl
ÞJÓÐLEIKHÚSI
SÍMI: 551 1200 • WWW.LEIKHUSID.IS
Ð
Bjart með köflum (Stóra sviðið)
Lau 4/6 kl. 20:00 Fim 9/6 kl. 20:00 Fös 10/6 kl. 20:00
Allt að verða uppselt í maí. Sýningar í júní komnar í sölu.
Allir synir mínir (Stóra sviðið)
Sun 5/6 kl. 20:00 Aukasýn. Lau 11/6 kl. 20:00 Aukasýn.
Fjórar og hálf stjarna í Mbl. I.Þ og DV J.V.J. Sýningum að ljúka!
Verði þér að góðu (Kassinn)
Lau 4/6 kl. 20:00
Frumsýning 7. maí.
Leikhúsin í landinu
www.mbl.is/leikhus Uppselt Örfá sæti laus FarandsýningU Ö F
Brúðuheimar í Borgarnesi
530 5000 | hildur@bruduheimar.is
GILITRUTT
Sun 5/6 kl. 14:00
Sun 12/6 kl. 14:00
Sun 3/7 kl. 14:00
Sun 10/7 kl. 14:00
Tjarnarbíó
5272100 | tjarnarbio@leikhopar.is
Varsjáarbandalagið - Útgáfutónleikar
Fim 9/6 kl. 20:00
Ferðasaga Guðríðar / The saga of Gudridur
Sun 19/6 kl. 20:00
sýnd á ensku /in english
Fös 24/6 kl. 20:00
Lau 25/6 kl. 16:00
Sun 26/6 kl. 20:00
sýnd á ensku / in english
Sun 19/6 kl. 16:00
sýnd á ensku / in english
Fös 24/6 kl. 16:00
Lau 25/6 kl. 20:00
Sun 26/6 kl. 16:00
sýnd á ensku / in english
Hljómsveitirnar New Kids on the
Block og Backstreet Boys tróðu
upp í sameiningu á dögunum.
Myndin var tekin þegar sveitirnar
spiluðu fyrir sjónvarpsþáttinn
Today show á NBC-sjónvarpsstöð-
inni í gær. Drengirnir, sem nú ættu
að verða orðnir að mönnum, eru á
tónleikaferðalagi um Bandaríkin.
Reuters
Sællegir Meðlimir New Kids on the Block og The Backstreet Boys saman komnir.
Stuð Strákasveitir eiga sér greinilega eilíft líf og kunna líka að grafa stríðsaxir.
Engu gleymt Donnie Wahlberg er alltaf
jafn töff, hann er alveg með þetta!
Endurkoma
drengja-
sveitanna