Morgunblaðið - 06.06.2011, Síða 17

FRÉTTIR 17Erlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 6. JÚNÍ 2011
Örn Arnarson
ornarnar@mbl.is
Allt útlit er fyrir að hægrimenn taki við völdum í
Portúgal eftir þingkosningarnar í gær. Fyrir
kosningarnar sýndu nánast allar skoðanakann-
anir að flokkur sósíaldemókrata, sem er hægra
megin við miðju, myndi bera sigur úr býtum og
fá nægjanlegan þingstyrk til þess að mynda
samsteypustjórn með íhaldsflokknum CDS-PP.
Fyrstu útgönguspár í gær staðfestu þessa nið-
urstöðu.
Þetta þýðir að Pedro Passos Coelho, leiðtogi
sósíaldemókrata, mun taka við af José Sócrates,
leiðtoga sósíalista, sem forsætisráðherra lands-
ins. Sócrates baðst lausnar í mars þegar það kom
á daginn að stjórn hans hefði ekki styrk til þess
að koma frekari aðhaldsaðgerðum vegna skulda-
kreppunnar gegnum þingið. Í framhaldinu varð
Portúgal þriðja evruríkið, á eftir Grikklandi og
Írlandi, til þess að leita eftir neyðarlánum frá
Evrópusambandinu og Alþjóðagjaldeyr-
issjóðnum þar sem stjórnvöld gátu ekki endur-
fjármagnað sig á skuldabréfamörkuðum með
viðunandi kjörum. Gengið var frá tæplega 80
milljarða evra neyðarláni í maí og hafa bæði sós-
íaldemókratar og CDS-PP skuldbundið sig til
þess að gangast undir skilmála þess komist þeir
til valda. Þeir fela meðal annars í sér niðurskurð
fyrir um 3,5% af landsframleiðslu í ár og á því
næsta en gert er ráð fyrir að landsframleiðslan
muni dragast saman um 4% á þessu tímabili.
Hægrisveifla í kosningum í Portúgal
 Allt bendir til þess eftir þingkosningarnar í gær að Pedro Passos Coelho verði næsti forsætis-
ráðherra  Stjórnarandstöðuflokkarnir mynda næstu stjórn  Skuldbundnir af neyðarláni ESB
Reuters
Kjördagur Kjósendur í Lissabon bíða eftir að röðin komi að þeim.
Skuldakreppa og aðhald
» Samkvæmt skilmálum
neyðarláns ESB og AGS þarf
næsta ríkisstjórn að ná fjár-
lagahallanum úr 9,1% af lands-
framleiðslu í fyrra niður í 3%
árið 2013.
» Búist er við að lands-
framleiðslan dragist saman
um 2% í ár og um önnur 2% á
næsta ári.
» Haft er eftir Coelho,
væntanlegum forsætisráð-
herra, að kreppunni muni ljúka
innan 2-3 ára.
FRÉTTASKÝRING
Örn Arnarson
ornarnar@mbl.is
Fátt bendir til þess að Ali Abdullah
Saleh, forseti Jemens, muni eiga aft-
urkvæmt til landsins. Óttast er að hið
pólitíska tómarúm sem kann að
myndast hrökklist forsetinn endan-
lega frá völdum leiði til meiriháttar
átaka milli stríðandi fylkinga um
völdin í landinu.
Saleh særðist eftir að uppreisnar-
menn gerðu árás á mosku við bæki-
stöðvar hins umdeilda forseta á föstu-
dag. Daginn eftir flaug forsetinn til
Sádi-Arabíu þar sem hann fékk lækn-
ishjálp vegna áverkanna sem hann
hlaut í árásinni. Að sögn breska rík-
isútvarpsins virðist Saleh ekki hafa
slasast lífshættulega en samkvæmt
heimildum BBC sást til hans þar sem
hann gekk óstuddur úr flugvélinni.
Hins vegar bar forsetinn sýnilega
áverka á höfði og hálsi. Auk forsetans
er sagt að aðrir háttsettir embætt-
ismenn úr ríkisstjórn hans hafi flúið
land á laugardag.
Auk forsetans slasaðist forsætis-
ráðherra landsins ásamt forsetum
beggja deilda þingsins og öðrum
háttsettum embættismönnum í árás-
inni. Al Jaazeeera-sjónvarpsstöðin
hafði eftir talsmanni stjórnvalda um
helgina að varaforseti landsins, Abdo
Rabu Mansur Hadi, færi með stjórn
landsins þangað til Saleh sneri aftur.
Stjórnvöld ítrekuðu jafnframt að Sa-
leh væri við góða heilsu þrátt fyrir
árásina og hann myndi snúa aftur.
Þrátt fyrir þær yfirlýsingar fögn-
uðu uppreisnarmenn og aðrir and-
stæðingar forsetans flótta forsetans í
miðborg höfuðborgarinnar Sanaa í
gær. Tíðindamaður AP-fréttastof-
unnar sagði að mótmælendur hefðu
dansað, sungið og slátrað búfénaði til
þess að fagna endalokum ríflega
þriggja áratuga valdasetu Saleh.
Ein af meginástæðum þess að ekki
er talið líklegt að Saleh snúi aftur er
sú að stjórnvöld í Sádi-Arabíu hafa
lagt ríka áherslu á að hann segði sig
frá völdum eftir að mótmælin gegn
stjórn hans hófust fyrir alvöru fyrir
nokkrum mánuðum. Þau hafa talað
fyrir samkomulagi sem fæli í sér að
hann myndi segja sig frá völdum
gegn því að hann og fjölskylda hans
fengju friðhelgi. Að sama skapi hafa
bandarísk stjórnvöld lagt hart að for-
setanum að fara frá völdum. Efna-
hags- og pólitískur stuðningur Sádi-
Arabíu og Bandaríkjanna hefur skipt
sköpum fyrir ríkisstjórn Saleh en
efnahagur landsins er nánast að
hruni kominn auk þess sem pólitískur
óstöðugleiki hefur verið viðvarandi.
Mikil óvissa um framhaldið
Fréttaskýrendur virðast á einu
máli um að mikil óvissa sé um fram-
hald mála í Jemen. Ef forsetinn snýr
ekki aftur er líklegt að sonur forset-
ans, Ahmed Saleh, reyni í krafti stöðu
sinnar sem leiðtogi lífvarðasveitar
forsetans að hrifsa til sín völdin.
Mótmælin gegn Saleh hófust í
Jemen í kjölfar uppreisna í Túnis og
Egyptalandi fyrr í vetur. Í fyrstu
voru mótmælin friðsamleg en
snemma tók forsetinn að skipa mönn-
um sínum að beita mótmælendur
hörku. Átökin í landinu hörðnuðu svo
til muna fyrir nokkrum vikum þegar
hersveitir forsetans gerðu árásir á
áhrifamikla ættbálkahöfðingja sem
höfðu lýst yfir stuðningi við mótmæl-
in.
Ljóst má vera að miklu máli skiptir
að valdaskipti í landinu verði friðsam-
leg enda er hætt við því að valdabar-
átta milli stríðandi fylkinga geti end-
anlega rústað hinum afar bága
efnahag landsins.
Mótmælendur fagna sigri
 Ólíklegt þykir að forseti Jemens muni eiga afturkvæmt eftir að hann flúði til
Sádi-Arabíu um helgina  Óttast er að brotthvarfið kunni að leiða til borgarastríðs
Reuters
Fögnuður Andstæðingar forseta Jemens fögnuðu brotthvarfi hans á götum úti í höfuðborginni Sanaa um helgina.
Gert Linder-
mann, landbún-
aðarráðherra
Neðra-Saxlands í
Þýskalandi, lýsti
því yfir í gær að
líklegt sé að kólí-
gerlasýkingin
sem hefur valdið
uppnámi á meg-
inlandi Evrópu
og dregið að
minnsta kosti 22 til dauða, sé komin
frá baunaspírum sem eru ræktaðar
nálægt borginni Uelzen. Búið er að
stöðva framleiðslu fyrirtækisins
sem ræktar baunaspírurnar sem
taldar eru eiga sök á kólígerlasýk-
ingunni en frekari rannsóknir á
málinu munu fara fram í dag.
Talsmaður ráðuneytisins segir að
nú sé talið líklegt að baunaspír-
urnar séu orsök matareitrunar-
innar. Ljóst sé að mörg veitingahús
þar sem gestir hafa veikst hafi not-
að baunaspírur frá sama búgarð-
inum í Neðra-Saxlandi.
Talsmaðurinn sagði að þótt ekki
sé búið að staðfesta endanlega að
þarna séu upptök eitrunarinnar
bendi allt til þess.
Alls hefur 21 látið lífið í Þýska-
landi og 1 í Svíþjóð. Þá hafa 2153
veikst í Þýskalandi, þar af 627 sem
hafa þróað alvarlegt sjúkdóms-
einkenni sem getur valdið nýrnabil-
un. ornarnar@mbl.is
Kólígerlasýkingin í
Evrópu rakin til
þýskra baunaspíra
Þýskt grænmeti
Á annað þúsund manns mættu í sex-
tán ára afmælisveislu þýskrar
stúlku í borginni Hamborg á föstu-
dagskvöld. Samkvæmt Reuters-
fréttastofunni þurfti að kalla til lög-
reglu til þess að standa vörð um
heimili stúlkunnar en hún hafði
gert mistök þegar hún bauð til
veislunnar með aðstoð sam-
skiptasíðunnar Facebook. Í stað
þess að senda boðið á lokaðan hóp
vina sinna auglýsti hún afmælis-
veisluna sem opinberan mann-
fagnað. Seint á föstudag höfðu um
15 þúsund manns staðfest komu
sína í veisluna en á endanum létu
um 1600 manns sjá sig. Reuters hef-
ur eftir lögregluyfirvöldum í Ham-
borg að 11 manns hafi verið hand-
teknir vegna ölvunar og pústra auk
þess sem einhverjir hafi gerst sekir
um brot á lögum um meðferð
sprengiefna. Þrátt fyrir þetta segir
lögreglan að hin óvænta veisla, sem
fór fram fyrir utan hús stúlkunnar,
hafi farið vel fram, en um 100 lög-
reglumenn voru kallaðir út vegna
mannfagnaðarins. ornarnar@mbl.is
Þúsund manns í af-
mæli táningsstúlku
Jemen er fátækasta ríkið í araba-
heiminum og hefur hið bága efna-
hagsástand meðal annars verið
hvati að mótmælum gegn stjórn
Saleh forseta. Olía hefur verið
helsta útflutningsvara Jemens en
hins vegar náði framleiðslan há-
marki um aldamótin og minnkandi
tekjur hafa grafið undan stöðu
efnahagsmála. Mikill skortur er á
vatni í landinu og er talið að að-
eins fjórði hver maður hafi að-
gengi að fersku drykkjarvatni. Við
þetta bætist að Jemenum fjölgar
ört og er talið að þeir verði orðnir
40 milljónir eftir tuttugu ár en nú
búa um 25 milljónir manna í land-
inu.
Hagkerfi á heljarþröm
MIKILL VATNSSKORTUR OG SAMDRÁTTUR Í OLÍUFRAMLEIÐSLU