Morgunblaðið - 08.06.2011, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 2011
FRÉTTASKÝRING
Önundur Páll Ragnarsson
onundur@mbl.is
„Virðulegu dómarar. Háttvirtur sak-
sóknari. Mín afstaða til sakarefn-
anna er skýr. Ég lýsi mig saklausan
af öllum ákæruatriðum og mun
leggja mig fram um að sanna sak-
leysi mitt ef til efnislegrar meðferðar
kemur á þessum vettvangi,“ sagði
Geir H. Haarde, fyrrverandi for-
sætisráðherra, fyrir framan lands-
dóm eftir hádegið í gær, þegar dóms-
forseti hafði boðið honum að tjá sig
um sakarefnið.
Fjölskylda Geirs og nokkrir fyrr-
um samstarfsmenn voru viðstaddir,
auk fjölmiðlamanna og lögfræðinga,
en ekki var dómsalurinn í Þjóðmenn-
ingarhúsinu fullsetinn.
Ákæruvaldið skipaði dómendur
Andri Árnason, verjandi Geirs,
krafðist því næst frávísunar málsins,
með vísan til þess að skipan átta
dómara, sem kjörnir voru af Alþingi í
maí árið 2005, færi í bága við ákvæði
laga um meðferð sakamála, 70. grein
stjórnarskrárinnar og sjöttu grein
Mannréttindasáttmála Evrópu, um
sjálfstæða og óvilhalla dómstóla.
Með breytingu á lögum á landsdóm í
síðasta mánuði, degi fyrir útgáfu
ákæru í málinu, hefði ákæruvaldið,
Alþingi, haft óeðlileg og óheimil af-
skipti af skipun meirihluta dómsins,
sem í sitja 15 dómarar.
Bætt var inn í lögin ákvæði um að
dómarar sem sæti eigi í landsdómi
þegar Alþingi tekur ákvörðun um
málshöfðun skuli klára málið, þótt
það dragist fram yfir endalok kjör-
tímabils þeirra.
Andri vísaði til úrskurðar lands-
dóms frá í mars, um að málið teljist
fyrst höfðað þegar ákæruskjal sak-
sóknara hafi verið gefið út. Þegar
það var gefið út var kjörtímabil dóm-
aranna átta á enda og því ljóst við
lagasetninguna, að sögn Andra, að
meðferð málsins yrði aldrei á kjör-
tímabili þeirra. Þannig hafi Alþingi
valið þessa átta dómara til að dæma í
málinu, en ekki einhverja aðra, sem
hefðu skv. gildandi lögum átt að taka
sæti þar. Sagði hann ekki vitað
hverjar ástæður þessa væru, en ekki
væri hægt að útiloka að Alþingi hefði
talið þetta heppilegra fyrirkomulag
– að dómararnir hefðu verið valdir til
að bjarga málatilbúnaði ákæruvalds-
ins.
„En ég vara við því að hinn ákærði
eigi að sýna fram á það eða sanna
hver var ástæða þessarar lagabreyt-
ingar eða þá að hann verði fyrirfram
fyrir réttarspjöllum af þessum
ástæðum. Allan vafa að þessu leyti
verður að túlka sakborningi í hag.“
Af dómi Mannréttindadómstóls
Evrópu í máli Eriks Ninn-Hansen,
fyrrverandi dómsmálaráðherra
Danmerkur, sem ákærður var fyrir
ríkisrétti í Danmörku, sagði Andri
að mætti ráða að fyrirkomulagið í
Danmörku, að þjóðþingið kysi dóm-
endur til setu, gæti staðist kröfur
mannréttindasáttmálans að tveimur
skilyrðum uppfylltum: Að hinir ný-
kjörnu dómendur mynduðu ekki
meirihluta dómsins og hitt að kosn-
ing dómara hefði átt sér stað algjör-
lega óháð málinu. Sagði Andri að
hvorugt skilyrðið væri uppfyllt í mál-
inu gegn Geir.
Röklaus og ótæk krafa
Sigríður J. Friðjónsdóttir sak-
sóknari krafðist þess að kröfunni
yrði hafnað. Skipan dómsins væri
óbreytt síðan í mars, en þá hefði
ákærði enga kröfu gert um að dóm-
arar vikju. Með lagabreytingunni
hefði aðeins verið undirstrikuð sú
meginregla íslensks réttarfars að
dómari sem hæfi meðferð máls lyki
því. Það væri skynsemisregla.
„Það sem er hins vegar afar
óskynsamlegt er kröfugerð ákærða.
Hún snýst um að dómarar sem ekki
voru kjörnir til að fara með þetta mál
sem hér er til umfjöllunar og voru
ekki vanhæfir við upphaf málsmeð-
ferðar, að þeir víki sæti. Og þá til
hvers? Jú, til þess að hægt sé að
kjósa dómendur til að fara með mál-
ið. Það myndi að sjálfsögðu tryggja
vanhæfi þeirra og setja málið í upp-
nám, sem hlýtur þá að vera tilgang-
urinn með málatilbúnaði varnarinn-
ar,“ sagði Sigríður. Staðan í máli
Geirs væri nákvæmlega sú sama og
Mannréttindadómstóll Evrópu hefði
lýst í máli hins danska Hansens.
Dómararnir hefðu verið skipaðir árið
2005, algjörlega óháð máli Geirs.
Þá sagði hún röksemdir ákærða
leiða til þeirrar undarlegu stöðu að
ákærðir ráðherrar í málum fyrir
landsdómi, ef til fleiri mála kemur,
geti þvælt mál þar til þau falli niður.
Dráttur útgáfu ákæru vegna gagna-
öflunar sé meðal annars til kominn
vegna andmæla hins ákærða. Hann
geti þannig dregið rannsókn mála út
fyrir kjörtímabil dómara. „Það sér
það hver maður að þetta gengur ekki
upp,“ sagði Sigríður. Krafan væri í
raun rökleysa og ómögulegt að taka
hana til greina.
Krefst frávísunar málsins
 Verjandi Geirs telur meirihluta dómenda í raun skipaða af ákæruvaldinu og krefst frávísunar málsins
 Saksóknari segir málatilbúnað verjandans rökleysu, til þess gerða að setja málið í uppnám
Morgunblaðið/Golli
Landsdómur Fimmtán dómarar eiga sæti í landsdómi. Forseti Hæstaréttar Íslands hverju sinni er sjálfkjörinn forseti landsdóms. Ingibjörg Benediktsdóttir dómsforseti sést hér fá sér sæti.
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Samstarfsmenn og mótherjar Geirs H.
Haarde, fyrrverandi forsætisráðherra, sátu
hlið við hlið í Norðurljósasal Hörpu síðdegis í
gær á fundi sem haldinn var af stuðnings-
mönnum Geirs. Meðal þeirra sem tóku til máls
var pólitískur andstæðingur Geirs, Kristrún
Heimisdóttir, fyrrverandi aðstoðarmaður
Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur og núver-
andi aðstoðarmaður Árna Páls Árnasonar,
efnahags- og viðskiptaráðherra.
„Ég þakka ykkur fyrir að sýna mér stuðn-
ing í því óheillamáli sem hófst í landsdómi í
dag,“ sagði Geir við fundarmenn. Hann sagði
margt benda til þess að málið yrði ekki tekið
fyrir fyrr en í janúar 2012. „Ekki veit ég hvað
lagaspekingar segja um þetta, en mér finnst
þetta ótækt,“ sagði Geir um þessa frestun.
Ekki refsivert að bjarga bankakerfinu
Geir sagðist ánægður með fjölbreyttan
hóp fundarmanna og þær viðtökur sem vefsíð-
an malsvorn.is hefði fengið, en hún var stofnuð
honum til stuðnings.
Hann sagði að að undanförnu hefði komið
í ljós að þær ákvarðanir sem teknar voru í að-
draganda hrunsins hefðu verið réttar og komið
í veg fyrir enn meiri skaða. „Ég tel það ekki
vera refsivert athæfi að hafa bjargað innlenda
bankakerfinu. Við ætlum að hafa sigur í þessu
máli.“ Í Kastljósi RÚV í gærkvöldi sagði Geir
að yrði hann fundinn sekur færi hann með
málið fyrir Mannréttindadómstól Evrópu.
Kristrún sagði að ein af ástæðum þess að
hún legði Geir lið væri að íslenskt réttarkerfi
stæði nú frammi fyrir stóru verkefni og hún
sagðist leyfa sér að fullyrða að engin sið-
menntuð mannseskja með lögfræðimenntun
gæti horft á þetta mál án þess að blygðast sín.
„Ég er viss um að dómararnir lesa hættu-
merkin í málinu,“ sagði Kristrún. „Af óskiljan-
legum ástæðum var margvíslegur áburður og
uppspuni tekinn gildur af höfundum rannsókn-
arskýrslu Alþingis.“
Mikill heigulsháttur
„Reifun málsins er í skötulíki og alþingis-
menn tóku að sér hlutverk ákæranda,“ sagði
Kristrún. „Þetta er mesti heigulsháttur sem
ég hef orðið vitni að. Ég held að Íslendingar
séu almennt þeirrar skoðunar að Geir H.
Haarde eigi sanngirni skilda.“
Kristrún sagði að enginn forystumaður í
íslenskum stjórnmálum hefði þurft að standa í
annarri eins orrahríð og Geir. Hún sagði að
varla dytti nokkrum í hug að dæma hann til
refsingar vegna setningar neyðarlaganna.
Réttarhöldin myndu engu nýju ljósi varpa á
hvaða aðra valkosti íslensk stjórnvöld höfðu.
Í gærkvöldi höfðu um 2.200 skráð sig á
Facebook-síðu til stuðnings Geir og að sögn
Ólafs Inga Ólafssonar, eins forsvarsmanna
Málsvarnar, höfðu þá um 3500 skráð sig á síð-
una malsvorn.is, en þar gefst fólki einnig kost-
ur á að styrkja málsvörn Geirs með fé. Mark-
miðið er að safna 25-30 milljónum.
Samherjar og andstæðingar sameinast
 Víðtækur og breiður stuðningur við málstað Geirs H. Haarde í landsdómsmálinu  „Áburður og
uppspuni tekinn gildur af höfundum rannsóknarskýrslu Alþingis“  „Við ætlum að hafa sigur“
Morgunblaðið/Kristinn
Stuðningur Meðal þeirra, sem sýndu Geir H.Haarde og málstað hans stuðning í Hörpu í gær,
var Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrrverandi pólitískur andstæðingur hans og samráðherra.
„Ég tel þau fráleit,“ sagði Geir
H. Haarde um sakarefnin gegn
sér eftir þingfestinguna í gær.
„Ég lýsi sakleysi mínu og ég
mun vísa öllum þessum ákæru-
liðum á bug ef þetta mál kem-
ur til efnislegrar meðferðar.“
Kvaðst hann vona að úr-
skurður kæmi fljótt um frávís-
unarkröfuna. Málið væri sér
þungbært, en þó vissi hann
hvernig það væri til komið,
pólitísk atlaga að sér og það
gerði málið síður þungbært.
„Það er ekkert við saksókn-
arann að sakast í því efni og
alls ekki við dómarana. Þetta
er ekki þeim að kenna. Það
standa allir hér í sporum sem
enginn átti von á og enginn
hafði óskað sér, nema nokkrir
einstaklingar niðri í Alþingi
sem stýrðu þessu.“
Segir sakar-
efnin fráleit
LÝSIR SIG SAKLAUSAN