Morgunblaðið - 08.06.2011, Side 33

AF LISTUM
Hallur Már Hallsson
hallur@mbl.is
Fönkbyltingarmaðurinn ogskáldið goðsagnakenndaGil Scott Heron lést 27. maí
síðastliðinn, 62 ára gamall. Heron
hefur gjarnan verið kallaður „guð-
faðir rappsins“ og þótt honum hafi
sjálfum aldrei líkað við nafnbótina
hafði hann mikil áhrif á marga af
helstu röppurum samtímans.
Chuck D úr Public Enemy sagði af
þessu tilefni á Twitter-síðu sinni:
„Hvíl í friði GSH. Við gerum það
sem við gerum og á þann hátt
vegna þín.“ Í upphafi flutti Heron
ljóð við trommuleik svipað og The
Last Poets-félagsskapurinn. En
það var lagið The Revolution Will
Not Be Televised sem átti stærstan
þátt í að skapa honum sess sem
einum helsta frumkvöðli rappsins.
Heron samdi ljóðið árið 1968 þeg-
ar hann var aðeins 19 ára gamall
sem gefur mynd af snilligáfunni
sem bjó í manninum. Skörp ádeilan
hljómar jafnbeitt nú og árið 1970
þegar það var gefið út á fyrstu
plötu hans, Small Talk 125th and
Lenox. Útgáfan sem flestir þekkja
kom svo út á Pieces of a Man ári
síðar þegar Heron sló í gegn.
  
Heron var upp á sitt besta ásjöunda áratugnum; þegar
hann var 23 ára hafði hann gefið
út þrjár breiðskífur og tvær bækur
og árið 1982 hafði kappinn gefið út
13 stórar plötur (þá eru ekki með-
taldar tónleikaplötur og safn-
plötur).
Auk þess að vera vinsæll tón-
listarmaður var Heron áberandi í
bandarísku samfélagi snemma á
níunda áratugnum. Heron og Ste-
vie Wonder börðust í sameiningu
fyrir því að fæðingardagur Mart-
ins Luthers Kings yrði almennur
frídagur. Þeir fóru í tónleika-
ferðalag og söfnuðu sex milljónum
undirskrifta sem áttu stóran þátt í
að Reagan Bandaríkjaforseti skrif-
aði undir lög sem kváðu á um að
15. janúar eða dagar þar um kring
(hvernig væri að íslensk stjórnvöld
gerðu það sama þegar frídaga ber
upp um helgar?) yrði almennur frí-
dagur.
Á seinni hluta níunda áratug-arins dró úr virkni Herons
þótt hann hafi komið fram reglu-
lega og verið vinsæll á meðal tón-
listarunnenda. Hann var gagnrýn-
inn á orðbragð rappara og sagði
þá mega sýna meiri virðingu og
leggja meiri hugsun í kveðskap
sinn. Á tímabilinu missti hann tök
á eiturlyfjaneyslu sinni sem tók
sinn toll. Röddin veiktist og ásýnd
hans hrakaði. Árið 1999 fékk
Monique de Latour sett á hann
nálgunarbann í kjölfar líkams-
árásar. Tveimur árum síðar var
hann dæmdur til fangelsisvistar
eftir að hafa verið tekinn með
rúmt kíló af kókaíni á sér og aftur
árið 2006 þegar hann braut skil-
orð.
Undanfarið var þó farið að
birta til í lífi Herons og árið 2010
kom út hin frábæra I’m New Here.
Eitt af bestu lögum hennar er
gamla Robert Johnson-lagið Me
and the Devil sem er lýsing á því
þegar kölski kemur að vitja kauða
fyrir að leggja hendur á konur.
Þótt Heron hafi breytt textanum
lítillega til að fjarlægjast samlík-
inguna er þó engu líkara en að um
játningu sé að ræða. Þótt Heron
hafi lítið gefið út á síðustu áratug-
um ætti þó að liggja fyrir töluvert
af efni þar sem hann hætti aldrei
að semja.
Frumkvöðull rappsins kveður
»Heron og StevieWonder börðust í
sameiningu fyrir því að
fæðingardagur Martins
Luthers Kings yrði al-
mennur frídagur.
Goðsögn Gil Scott Heron var HIV-smitaður og lést eftir að hafa veikst á ferð sinni heim frá Evrópu.
MENNING 33
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 2011
Árið 1974 gaf Heron út plötuna Winter in America í
samvinnu við hljómborðs- og flautuleikarann Brian
Jackson. Það tók plötuna nokkurn tíma að öðlast
viðurkenningu en hún er nú talin hafa haft afger-
andi áhrif á svarta tónlist sem var í mótun á tíma-
bilinu. Titillinn vísar til erfiðleika í bandarísku sam-
félagi við upphaf áttunda áratugarins sem birtust í
verðbólgu, olíuskorti, Watergate-hneykslinu og
kuldalegu lífi stórborga. Andrúmsloft plötunnar er tregafullt en afslapp-
að og vafið í hlýjan seventies-hljóm þar sem jass- og soul-áhrif blandast
saman. Heron skapaði þar bluesology-stíl sinn, bræðing af söng og ljóða-
lestri, „tilfinningavísindin“ eins og hann komst sjálfur að orði. Sjálft tit-
illagið, hið frábæra Winter in America, var samið eftir útgáfu plötunnar
og kom út á næstu plötu.
WINTER IN AMERICA (1974)
Ómissandi plata
Bridesmaids
Frá þeim sömu og gerðu gam-
anmyndirnar Knocked Up og The
40 Year Old Virgin kemur hin bráð-
fyndna Bridesmaids þar sem allur
skalinn er tekinn. Það er ekkert
grín að taka við hlutverki brúð-
armeyjar ef líf þitt er jafnklúð-
urslegt og líf Annie. Þegar henni er
tilkynnt að besta vinkona hennar,
Lillian, ætli að giftast er það skylda
hennar að verða brúðarmey og
sinna öllum hinum kostnaðarsömu
hefðum og helgisiðum, en þó ásamt
hinum brúðarmeyjunum.
Þrátt fyrir að vera blönk og með
brotið hjarta blekkir hún alla og
keppir við hinar konurnar um að fá
að sjá um undirbúning brúðkaups-
ins sem verður heldur betur skraut-
legt. Með aðalhlutverk í myndinni
fara Kristen Wiig, Maya Rudolph
og Rose Byrne. Leikstjóri er Paul
Feig.
Metacritic: 75/100
Rotten Tomatoes: 88/100
Hressar Allt komið í uppnám!
Vín, víf og
ein alls-
herjar
vitleysa...
Bíófrumsýningar
Skannaðu kóðann
til að sjá brot úr
myndinni.
JACK SPARROW ER MÆTTUR Í
STÆRSTU MYND SUMARSINS!
STÓRKOSTLEG ÞRÍVÍDDAR ÆVINTÝRAMYND MEÐ JOHN-
NY DEPP, PENÉLOPE CRUZ, IAN MCSHANE OG GEOFFRY
HHHH
“SANNKALLAÐUR GIMSTEINN!
HIN FULLKOMNA SUMARMYND
Í ALLA STAÐI. JACK SPARROW
ER SANNARLEGA KVIKMYN-
DAFJÁRSJÓÐUR”
- P.H. BOXOFFICE MAGAZINE
“STÓRKOSTLEG! BESTA
MYNDIN Í SERÍUNNI”
- L.S - CBS
“BESTA ‘PIRATES’
MYNDIN”
- M.P FOX TV
“FRÁBÆR SKEMMTUN! JOHNNY
DEPP OG PENÉLOPE CRUZ ERU
TÖFRUM LÍKUST. EINSTAKLEGA
ÞOKKAFULL”
- D.S HOLLYWOOD CLOSE-UPS
HHHH
“SJÓNRÆN VEISLA”
“STÓR SKAMMTUR AF HASAR”
- K.H.K. - MORGUNBLAÐIÐ
HHHH
“IT ACTUALLY IMPROVES
ON THE JOKES”
- TIME OUT NEW YORK
“BANGKOK ADVENTURE IS NOT
WITHOUT ITS SHOCKING,
LAUGH-OUT-LOUD MOMENTS.”
- HOLLYWOOD REPORTER
80/100 HHHH
„Djarfasta og best skrifaða
X-Men-myndin til þessa.”
-T.V., Kvikmyndir.is/Séð & Heyrt
HHHH
„Þetta er sannarlega fyrsta
flokks ofurhetjumynd!“
-Þ.Þ., Fréttatíminn
JACK BLACK,
ANGELINA JOLIE,
DUSTIN HOFFMAN,
JACKIE CHAN,
SETH ROGEN,
LUCY LIU,
JEAN-CLAUDE VAN
DAMME OG GARY
OLDMAN
FRÁ HÖFUNDUNUM SEM FÆRÐU OKKUR
ÞRÍVÍDD EINS OG
HÚN GERIST BEST
90/100
VARIETY
90/100
THE HOLLYWOOD
REPORTER
FRÁBÆR FJÖLSKYLDUSKEMMTUN
SÝND MEÐ ÍSLENSKU
OG ENSKU TALI
HHHH
- BOX OFFICE MAGAZINE
SÝND Í ÁLFABAKKA, EGILSHÖLL, KRINGLUNNI OG AKUREYRI
MIÐASALA Á WWW.SAMBIO.IS
SÝND Í ÁLFABAKKA, EGILSHÖLL, KRINGLUNNI,
AKUREYRI, KEFLAVÍK OG SELFOSSI
SÝND Í ÁLFABAKKA, EGILSHÖLL, KRINGLUNNI,
AKUREYRI, KEFLAVÍK OG SELFOSSISÝND Í EGILSHÖLL
THE HANGOVER 2 kl. 6-8-9-10:20-11:10 12
THE HANGOVER 2 kl. 5:40 - 8 - 10:20 VIP
PIRATES OF THE CARRIBEAN 3D kl. 8 10
PIRATES OF THE CARRIBEAN kl. 6 - 10 10
KUNG FU PANDA 2 3D ísl. tal kl. 5 - 6 L
KUNG FU P 2 3D enskt tal kl. 10:50 (ótextuð) L
KUNG FU PANDA enskt tal kl. 6 - 10:20 (textuð) L
SOMETHING BORROWED kl. 8 L
/ ÁLFABAKKA
THE HANGOVER 2 kl. 5:40-8-8:20-10:20-11 12
PIRATES OF THE CARRIBEAN 3D kl. 5 - 8 - 10:40 10
X-MEN: FIRST CLASS kl. 5 - 8 - 10:45 14
KUNG FU PANDA 3D ísl. tal kl. 4 - 6 L
KUNG FU PANDA 2 3D ísl. tal kl. 6 L
KUNG FU PANDA 2 3D enskt tal kl. 8:10-10:20(ótextuð) L
THE HANGOVER 2 kl. 6-8-10:20 12
PIRATES OF THE CARRIBEAN kl. 6 - 9 10
THE HANGOVER 2 kl. 8 - 10:20 12
PIRATES OF THE CARRIBEAN 3D kl. 6 - 9 10
KUNG FU PANDA 2 3D ísl. tal kl. 6 L
THE HANGOVER 2 kl. 8 - 10:20 12
PIRATES OF THE CARRIBEAN kl. 8 10
PRIEST kl. 10:40 16
/ EGILSHÖLL
/ KRINGLUNNI
/ AKUREYRI
/ KEFLAVÍK
/ SELFOSSI
THE HANGOVER 2 kl. 8 - 10:20 12
PIRATES OF THE CARRIBEAN kl. 8 10
THE LINCOLN LAWYER kl. 10:45 12