Morgunblaðið - 14.06.2011, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 2011
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir ritstjorn@mbl.is Fréttastjórar Sunna Ósk Logadóttir, sunna@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, sisi@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is
Ívar Páll Jónsson, fréttastjóri, ivarpall@mbl.is Menning menning@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins | Minningar mbl.is/sendagrein, Arnór Ragnarsson Íþróttir sport@mbl.is Víðir Sigurðsson,
vs@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is Marta María Jónasdóttir fréttastjóri dægurmála martamaria@mbl.is Prentun Landsprent ehf.
Audi A6 4.2 Quattro
Sérlega vel útbúinn umboðsbíll
Nýskráður 12.12. 2005, ekinn: 57.000 km
Ásett verð: 5.650.000 kr.
Tilboðsverð: 4.990.000 kr. stgr.
HEKLA
NOTAÐIR
BÍLAR
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Allt útlit er fyrir að nýgerðir kjara-
samningar og stöðugar hækkanir á
hrávöruverði muni kynda undir frek-
ari verðbólgu með haustinu.
„Ég skynja þetta í gegnum tölvu-
póst sem ég fæ frá heildsölunum.
Allir innlendir framleiðendur eru að
hækka gjaldskrána hjá sér, einn,
tveir og þrír. Þeir eru fljótir að velta
launahækkunum út í verðskrána.
Skýringin er þessar launahækkanir
og ýmsar kostnaðarhækkanir, á borð
við hrávöruhækkanir. Þessu til við-
bótar kemur veiking á krónunni.
Þetta spilar allt saman,“ segir Gísli
Sigurbergsson, verðlagsstjóri hjá
Fjarðarkaupum, um undirliggjandi
þrýsting á hækkanir á matvörunni.
Hagræðingin á endastöð
„Það hefur ekki verið mikið svig-
rúm til launahækkana. Menn hafa
hagrætt eins og kostur er. Ég sé
ekki annað en að hækkanirnar fari
beint út í verðlag.“
Andri Þór Guðmundsson, forstjóri
Ölgerðarinnar, tekur undir þessa
greiningu á stöðunni.
„Ég met stöðuna þannig að það sé
undirliggjandi hækkunarþörf á bæði
innflutnings- og framleiðsluvöru á
Íslandi vegna þess að hrávöruhækk-
anir erlendis eru nú að koma fram af
fullum þunga. Hækkanir sem hafa
komið til á síðustu mánuðum eru nú
að koma í hús. Birgðir á gamla verð-
inu eru búnar og því hlýtur nýja
verðið að fara að segja til sín,“ segir
Andri sem telur of snemmt að nefna
tölur.
„Það er engin leið að nefna eina
tölu í þessu sambandi. Hækkunar-
þörfin er mismunandi. Það er nánast
sama hvar borið er niður því hrá-
vara, hvaða nafni sem hún nefnist,
hefur hækkað. Ég get til dæmis
nefnt sykur, sem kemur mikið við
sögu í framleiðslunni hjá okkur, og
plast, sem fylgir olíuverðinu. Ég get
einnig nefnt kakó, kaffi og hveiti.
Hækkunin er á alla línuna.“
Hagvöxtur eða atvinnuleysi
Vilhjálmur Egilsson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka atvinnulífs-
ins, segir kjarasamningana hvíla á
þeirri forsendu að verðmætasköpun
aukist.
„Þetta snýst allt um það hvort við
komum fjárfestingum af stað. Við
vissum að verðbólgan myndi fara
upp fyrir 2,5% og að fyrsta árið yrði
mjög erfitt. Þegar kjarasamningarn-
ir eru gengnir í gegn munu þeir hafa
verðhækkunaráhrif í för með sér.
Við undirritun kjarasamninga
treystum við á að fjárfestingarnar
fari af alvöru í gang þannig að við
fáum meiri hagvöxt og getum þannig
dregið meira úr atvinnuleysinu en
spár hafa gert ráð fyrir.“
Markmiðið verður fjarlægara
– Er það raunhæft?
„Eftir því sem lengra líður á árið
því fjarlægara verður það markmið
að við séum að rífa okkur upp úr
2,5% hagvexti. Slíkur hagvöxtur er
ekki nóg. Meira þarf að koma til. Ár-
in 2012 og 2013 verða að vera góð
hagvaxtarár. Ef það gengur eftir
getur þetta gengið upp. Ef við hins
vegar náum ekki fjárfestingum í
gang og atvinnuleysinu niður erum
við að hjakka í þessum eilífu vand-
ræðum. Annars skapa kjarasamn-
ingarnir sem slíkir meiri verðbólgu
eða meira atvinnuleysi – eða blöndu
af hvoru tveggja – en ella hefði ver-
ið,“ segir Vilhjálmur sem varar einn-
ig við neikvæðum áhrifum gjaldeyr-
ishafta á verðbólguhorfur.
„Eftir því sem gjaldeyrishöftin
eru lengur við lýði því lengur verður
gengi krónunnar lágt. Þetta er sama
grundvallaratriðið og með verðlags-
höftin og verðbólguna. Eftir því sem
höftin eru hert þeim mun meiri verð-
ur verðbólgan.“
Morgunblaðið/Golli
Við Austurvöll Borgarbúar nutu sólarinnar um helgina. Rætist spár um hagvöxt ekki er útlit fyrir að verðbólga éti upp nýsamþykktar launahækkanir.
Verðbólguskot í kortunum
 Innlendir framleiðendur bregðast við launahækkunum með verðhækkunum
 Framkvæmdastjóri SA varar við auknu atvinnuleysi aukist fjárfesting ekki
Áberandi mikil
aukning er í að-
sókn í háskóla-
nám fyrir næsta
skólaár. Mest
áberandi er aukin
aðsókn í tölv-
unarfæði, hug-
búnaðarverk-
fræði og mat-
vælafræði sam-
kvæmt upplýs-
ingum frá
Háskóla Íslands
og Háskólanum í
Reykjavík. Keilir
og Háskólinn í
Reykjavík mæta
þörfum þeirra vel
sem óska eftir að
hefja háskólanám
án stúdentsprófs
með því að bjóða undirbúningsnám á
frumgreinasviði. Um 9.200 umsóknir
bárust Háskóla Íslands sem er um
14% aukning í grunnnámi og 12%
aukning í framhaldsnámi. Umsókn-
um um grunnnám í hugbúnaðarverk-
fræði og matvælafræði fjölgar um
90% á milli ára en umsóknum um
grunnnám í tölvunarfræði fjölgar um
65% á milli ára samkvæmt upplýs-
ingum frá markaðs- og sam-
skiptasviði Háskóla Íslands.
Um 1.800 umsóknir bárust um
skólavist í Háskólanum í Reykjavík,
sem er um 20% aukning frá því í
fyrra að sögn Jóhanns Hlíðar Harð-
arsonar, upplýsingafulltrúa Háskól-
ans í Reykjavík. Aðsókn hefur aukist
þar mest í tölvunarfræðideild eða um
50% en um 20% í viðskiptafræðideild.
Þá hefur umsóknum um nám á frum-
greinasviði fjölgað um 60%. Jóhann
Hlíðar skýrir þessa ásókn í raun-
greinar með því að þörf á tækni-
menntuðu vinnuafli hafi styrkt enn
frekar stöðu útskrifaðra tölvunar-,
verk-, kerfis-, tækni- og iðnfræðinga.
Atvinnuleysi drífi fólk til að afla sér
menntunar og þá sérstaklega á
námsleiðum sem bæti stöðu þess á
vinnumarkaði.
„Umsóknir um nám við Háskólann
á Akureyri hafa aldrei verið fleiri en í
ár,“ segir Dagmar Ýr Stefánsdóttir,
forstöðumaður markaðs- og kynning-
arsviðs, en umsóknir eru alls 1.030.
Hjálmar Árnason, framkvæmda-
stjóri hjá Keili, segir um 15% aukn-
ingu síðan í fyrra.
Tölvunar-
fræði
vinsælust
 Metaðsókn í
stærstu háskólana
Stjakað var við starfsmanni Umhverfisstofnunar eftir að
hann hafði lokað fyrir umferð að Dyrhólaey á sunnudag.
„Starfsmaður frá okkur var þarna þegar komu menn sem
stjökuðu við honum og rifu niður girðingar. Við kölluðum
til lögreglu á staðinn sem mætti á svæðið og ræddi að
mér skilst við hlutaðeigandi,“ segir Ólafur Arnar Jóns-
son, deildarstjóri náttúruverndar hjá Umhverfisstofnun.
Hann segir ákvörðunina um lokun eyjarinnar löggilda
enda hafi hún verið birt í Stjórnartíðindum. Það beri því
að hlýða henni.
Harðar deilur hafa staðið um málefni Dyrhólaeyjar
sem náðu nýjum hæðum um liðna helgi. Að sögn Þor-
steins Gunnarssonar, ábúanda á Vatnsskarðshólum, var
ráðist inn í friðlandið á Dyrhólaey aðfaranótt föstudags.
Hann sagði að ýmis skilti og lokunarslár hefðu verið rifin
niður og þeim stolið. Í tilkynningu frá Mýrdalshreppi
sagði að íbúar hreppsins hefðu verulegan hluta tekna
sinna af ferðaþjónustu og væru því skiljanlega mjög
ósáttir við lokunina enda væri mjög lítið fuglavarp í
eynni.
Nýjum hæðum náð í
deilum um Dyrhólaey
 Stjakað við starfsmanni Umhverfisstofnunar í hita leiksins
Deilur Dyrhólaey var lokað á nýjan leik í gærmorgun.
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Ofan á þá kjararýrnun sem þús-
undir heimila verða fyrir vegna vax-
andi verðbólgu munu hækkanir á
ýmissi þjónustu draga enn frekar úr
svigrúmi til einkaneyslu.
Nýlegt dæmi er að Póst- og fjar-
skiptastofnun hefur fallist á rök
Símans fyrir því að hækka upphafs-
og lúkningarverð símtala úr fast-
línusíma um rúmlega 46% en
lækka umflutningsgjöld um rúm-
lega 14%. Verður Vodafone jafn-
framt heimilt að hækka lúkning-
arverð í samræmi
við heimild Sím-
ans. Þá hefur
stofnunin sam-
þykkt beiðni Ís-
landspósts um
hækkun á póst-
burðargjöldum og
gjaldskrá svokall-
aðs einkaréttar-
pósts um 20%. Hefur hækkunin
þau áhrif að 75 kr. burðargjald fyrir
50 g bréf hækkar í 90 kr.
Verðskrárnar á uppleið
SÍMINN OG PÓSTURINN HÆKKA
Síminn hækkar.
90%
aukning á milli
ára í hugbún-
aðarverkfræði
og mat-
vælafræði