Morgunblaðið - 14.06.2011, Síða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 2011
SÉRHÆFING Í VIÐHALDI GÓLFA
Við sérhæfum okkur í slípun og olíuburði á
sólpöllum, gerum gamla pallinn flottari en nýjan.
Fjalirnar verða rennisléttar og timbrið nær aftur
sínum náttúrulega lit.
GERUM SÓLPALLINN
EINS OG NÝJAN
info@golfthjonustan.is | golfthjonustan.is
S: 897 2225
„Áhrif frumvarpsins á fjárhag ein-
stakra útgerða fer mjög eftir skulda-
stöðu þeirra,“ skrifar Þórólfur Matt-
híasson, prófessor í hagfræði við
Háskóla Íslands, í
umsögn um stóra
kvótafrumvarpið,
sem dregið var til
baka.
„Mjög skuld-
settar útgerðir
munu finna til
þess að fjármála-
fyrirtæki munu
meta veðstöðu
þeirra miklu lak-
ari eftir samþykkt
frumvarpsins en fyrir, m.a. vegna
takmarkana á líftíma nýtingarheim-
ildanna og vegna ákvæða um að skil-
yrði fyrir úthlutun nýtingarheimilda
sé góð fjárhagsleg staða viðkomandi
útgerðar,“ skrifar Þórólfur og full-
yrðir að þessar útgerðir muni „þurfa
á fjárhagslegri endurskipulagningu
að halda“.
Snertir föllnu bankana
Þórólfur telur að slík endurskipu-
lagning kalli á afskriftir. „Það má því
segja að veiðigjaldið verði til þess að
auðlindarentan renni í auknum mæli
til almennings á Íslandi, hvort held-
ur er í gegnum ríkissjóð eða sveit-
arsjóði, en í minna mæli til kröfuhafa
hinna föllnu fjármálastofnana,“
skrifar Þórólfur og greinir skulda-
stöðuna því svo að hún tengist öðrum
þræði hinum föllnu bönkum.
Neikvæð áhrif kjarasamninga
Þórólfur víkur undir lok umsagnar
sinnar að „yfirburðastöðu“ hefð-
bundinna útflutningsgreina „á borð
við fiskvinnslu gagnvart öðrum at-
vinnugreinum þegar kemur að
rekstrarskilyrðum“. „Ljóst er að
aðrar atvinnugreinar munu ekki
geta jafnað launakjör gagnvart veið-
um og vinnslu nema með því að
hækka tekjur. Það er því raunveru-
leg hætta á að það ójafnvægi sem er í
rekstrarskilyrðum atvinnugreina
muni, þegar fram í sækir, verða til
þess að launaliður kjarasamninga
verði innistæðulítill og að fyrirtækin
neyðist til verðhækkana,“ skrifar
Þórólfur og varar við auknum vald-
heimildum til handa sjávarútvegs-
ráðherra: „Þá vekur athygli að mjög
víða eru ráðherra veittar víðtækar
heimildir. Það eykur hættu á að
þröng sjónarmið ráði fremur en
breið atvinnu- og rekstrarsjónarmið
þegar heimildum er úthlutað,“ skrif-
ar Þórólfur sem telur erfitt „að segja
hvernig breytingar á framsalinu
muni hafa áhrif á leiguverð á kvóta“.
„Hins vegar munu takmarkanir á
framsali og stjórnvaldsstýrð til-
færsla milli útgerðarflokka draga úr
hagnaði og afrakstri.“
Staða sumra útgerða
yrði „miklu lakari“
 Hagfræðiprófessor greinir áhrif stóra kvótafrumvarpsins
Morgunblaðið/Þorkell
Ísaður fiskur Þórólfur telur fyrirséð að afskrifa þurfi skuldir sumra útgerða.
Þórólfur
Matthíasson
Níu þingmenn eiga sæti í sjávarútvegs- og landbúnaðarnefnd. Fimm eru
stjórnarþingmenn og greiddu þeir allir atkvæði með litla kvótafrumvarp-
inu svokallaða sl. laugardag. Þeir eru Björn V. Gíslason, Helgi Hjörvar,
Lilja Rafney Magnúsdóttir, Ólína Þorvarðardóttir og Róbert Marshall. Atli
Gíslason var fjarverandi við atkvæðagreiðsluna en hann sagði skilið við
þingflokk VG í vor. Þrír stjórnarandstöðuþingmenn, Einar K. Guðfinnsson,
Jón Gunnarsson og Sigurður Ingi Jóhannsson,kusu gegn frumvarpinu.
Áður en frumvarpið var samþykkt lögðu stjórnarþingmennirnir fimm
fram lokabreytingatillögu sem var samþykkt. Hafði nefndin þá þegar af-
greitt nokkrar breytingatillögur og var Lilja Rafney eini stjórnarliðinn
sem setti enga fyrirvara. Fól lokabreytingatillagan meðal annars í sér að
útgerðir aðrar en bolfiskútgerðir greiða sem svarar fjórðungi af því sem
aðrir greiða í sameiginlega potta. Stendur svo til að endurskoða þetta eftir
ár í samhengi við stóra kvótafrumvarpið svokallaða. baldura@mbl.is
Tilraun með potta til eins árs
samkvæmt ákveðinni reiknireglu.
Niðurstaða þingsins var 15% og
verður úthlutunin á forræði Alþing-
is.
Hörð gagnrýni hafði komið fram
á ákvæði frumvarpsins um ráðstöf-
un tekna af veiðigjaldi. Gagnrýnin
beindist m.a. að þeim hluta tekn-
anna sem átti að renna til lands-
hluta og taldi fjárlagaskrifstofa
fjármálaráðuneytisins að ákvæðið
kynni að fela í sér mismunun við út-
hlutun fjárframlaga til einstakra
hluta landsins. Taldi skrifstofan
slíkt fyrirkomulag geta falið í sér
hættu á að brotið yrði gegn stjórn-
arskrá þar sem íbúar einstakra
landshluta kynnu að verða öðruvísi
settir en aðrir þegar kæmi að út-
hlutun fjármuna.
Nýta heimildir í öðrum kerfum
Aukið verður við strandveiðar
þegar á þessu ári, en þingið sam-
þykkti að bæta við 1900 tonnum af
þorski og 600 tonnum af ufsa í
strandveiðarnar í ár. Ólíklegt er að
þessum heimildum verði úthlutað
fyrr en frá og með júlímánuði, en
strandveiðitímanum er skipt upp í
fjóra mánuði og kæmi aukningin því
á júlí og ágústmánuð. Rúmlega 500
bátar hafa fengið strandveiðileyfi í
ár og miðað við þá tölu koma rúm-
lega fjögur þorskígildistonn að með-
altali í hlut hvers báts til viðbótar.
Verðmæti aukningarinnar gæti ver-
ið um 1,4 milljónir fyrir meðalbát í
strandveiðinni miðað við 350 krónur
fyrir kíló af óslægðum þorski á
markaði. Ekki verður settur á lagg-
irnar sérstakur flokkur báta undir
þremur brúttótonnum innan
strandveiðanna.
Ráðuneytið telur að þessum
auknu heimildum í ár verði hægt að
mæta með ónýttum aflaheimildum í
öðrum kerfum eins og byggðakvóta
og í línuívilnun. Þær raski því ekki
nýtingarstefnu eða aflareglu.
Á næsta ári hækkar strandveiði-
potturinn um tvö þúsund tonn frá
því sem áður var. Í byggðakvóta
fara 2500 tonn til viðbótar því sem
áður var. Í upphaflega frumvarpinu
var gert ráð fyrir að sex þúsund
tonn af þorski færu í byggðakvóta
umfram það sem nú er, en þingið
skar þessar heimildir niður. Ákvæði
um úthlutun byggðakvóta í gegnum
sveitarfélög er ekki að finna í lög-
unum og verður úthlutun byggða-
kvóta því óbreytt frá því sem verið
hefur.
Deilt um þátttöku í pottum
Á síðustu dögum þingsins var
hart tekist á um þátttöku allra
greina útgerðar í fyrrnefndum
stækkandi pottum, sem einkum
byggja á þorskveiði. Í frumvarpinu
var gert ráð fyrir að allar greinar
legðu jafnt hlutfall í pottana, en nið-
urstaðan varð sú að aðrar útgerðir
en þær sem eru með aflamark í
þorski, ýsu, ufsa og steinbít taka
þátt í jöfnuninni að ¼.
Milljarður í hærra veiðigjald
 Breytingar á fiskveiðistjórnarlögum samþykktar eftir miklar deilur  Ákvæðum um ráðstöfun tekna
af veiðigjaldi breytt  Auknar heimildir til strandveiða gætu aukið tekjur meðalbáts um 1,4 milljónir
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Landað í Þorlákshöfn Breytingar á lögum um fiskveiðistjórnun voru samþykktar á laugardag eftir talsverð átök á
Alþingi. Stóra frumvarpið um heildarendurskoðun á kerfinu bíður hins vegar þingstarfanna í haust.
FRÉTTASKÝRING
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Miðað við óbreyttar forsendur
hækkar veiðigjald útgerðarinnar
um einn milljarð á næsta fiskveiði-
ári. Alþingi samþykkti á laugar-
dagskvöld svonefnt minna frumvarp
um fiskveiðistjórnun, sem felur í sér
breytingar á eldri lögum um fisk-
veiðistjórnun. Áður hafði stóra
frumvarpinu um heildarendur-
skoðun laganna verið frestað til
haustsins. Margvíslegar breytingar
voru gerðar á minna frumvarpinu í
meðförum þingsins og miklar deilur
voru um flest atriði þess. Meðal
annars voru heimildir strandveiði-
báta auknar og má reikna með að
bætt verði í strandveiðipottinn þeg-
ar um næstu mánaðamót. Þá er með
breytingunum dregið mjög úr
möguleikum á tegundatilfærslum.
Áætlað hefur verið að á þessu
fiskveiðiári greiði útgerðin 2,7-2,9
milljarða í veiðigjald í ríkissjóð, en
fskveiðiárið 2009-10 nam gjaldið um
1.400 milljónum króna. Í frumvarpi
sjávarútvegsráðherra var miðað við
70% hækkun veiðigjalds á næsta
fiskveiðiári, en niðurstaða þingsins
varð 40% hækkun og gæti hækk-
unin samkvæmt áætlunum numið
einum milljarði króna á næsta fisk-
veiðiári.
Gjaldið er lagt á úthlutaðar afla-
heimildir eða landaðan afla ein-
stakra tegunda og tekur mið af af-
komu greinarinnar hverju sinni.
Ráðstöfun til sveitarfélaga
ákveðin með fjárlögum
Af veiðigjaldi næsta fiskveiðiárs
fara 85% í ríkissjóð eins og áður
var. Nú verður hins vegar heimilt
að taka 15% af veiðigjaldi og ráð-
stafa til sveitarfélaga. Það yrði þá
gert samkvæmt fjárlögum, en í upp-
haflega frumvarpinu var gert ráð
fyrir að 20% færu til sjávarbyggða
Í lögunum er að finna ákvæði um
leigu á tvö þúsund lestum af
norsk-íslenskri síld og sama magni
af íslenskri sumargotssíld á þessu
ári og því næsta. Útgerðir geta þá
fengið tilteknu hámarki úthlutað
og greitt 13 krónur fyrir kílóið.
Skötuselur verður áfram leigður á
þennan hátt á næsta ári og getur
ráðherra leigt 1200 tonn af skötu-
sel fyrir 176 krónur á kílóið.
Ákvæði um leigu á löngu og
keilu var hins vegar fellt úr frum-
varrpinu.
Loks má nefna að útgerðir
stórra frístundabáta sem hafa ver-
ið vaxandi grein í ferðamennsku,
t.d. á Vestfjörðum, fá nú auknar
heimildir. Í stað 200 tonna fá
þessir bátar nú 300 tonn á ári og
er ákvæðið ekki lengur til bráða-
birgða. Fyrir heimildirnar eru
greidd 80% af kvótaverði í staðinn
fyrir 100% áður.
Leigja síld og skötusel
MEIRA TIL FRÍSTUNDABÁTA Í FERÐAMENNSKU
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Glaðbeittir Erlendir sjóstanga-
veiðimenn sem reru frá Suðurreyri.