Morgunblaðið - 14.06.2011, Qupperneq 13

FRÉTTIR 13Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 2011
Fjöldinn allur af nýjum pödduteg-
undum hefur numið hér land á
síðustu árum. Þetta eru nokkrar
þeirra:
Eitruð asparglytta
Asparglyttan, sem leggst á
aspir og víðitegundir, er algeng á
meginlandi Evrópu en fannst hér
fyrst árið 2005. Hún er vel þekkt
meðal garðeigenda í Mosfellsbæ
og Grafarvogi en á eftir að
blómstra enn frekar. Hún er mjög
iðin og getur flogið milli garða. Á
sér fáa náttúrulega óvini erlendis
og enga hérlendis sem kunnugt
er um. Asparglyttan vinnur efni
úr asparblöðunum, salicylalde-
hyð, sem er skylt aspiríni og er
eitrað, og ver sig með því.
Spánarsnigli skal tortímt
Erling segir að spánarsnigill sé
líklega einn mesti skaðvaldur sem
Íslendingar hafa nokkru sinni
flutt til landins. Hans varð fyrst
vart í Reykjavík og Kópavogi árið
2003 en hefur síðan fundist víðar
um land. Erling segir mikinn
vanda í uppsiglingu og nefnir
sem dæmi að í Færeyjum hafi
þeir sem rækta kartöflur í görð-
um sínum átt í erfiðri baráttu
gegn sniglinum. Margir hafi gefist
upp. Stórkartöflubændur, fjarri
þéttbýli, þurfi þó væntanlega ekki
að hafa áhyggjur af því að spán-
arsnigill verði stórtækur á víð-
áttumiklum ökrunum með jafn
einhæfri ræktun.
Í viðtalinu við Erling ræddi
hann um tilverurétt smádýra. Það
á þó ekki við um spánarsnigilinn.
Á Pödduvef Náttúrufræðistofn-
unar Íslands er skorað á fólk að
láta vita ef það verður vart við
snigilinn. Hún endar með þessum
orðum: „Mikilvægt er að sporna
gegn landnámi spánarsnigils eins
og frekast er unnt og skal því
tortíma þeim sniglum sem ekki
gefst kostur á að skila til Nátt-
úrufræðistofnunar.“
Móhumlu rutt úr vegi
Erfitt er að fullyrða um áhrif á
innlendar pöddur enda sjást smá-
dýrin illa (enda eru þau smádýr).
Þó er til dæmi um að innflutt
tegund hafi haft neikvæð áhrif á
gamalgróna innlenda tegund. Þau
kunna að vera fleiri. Húshumlan
nýja hefur nefnilega þrengt að
móhumlunni gömlu, sem er mun
smávaxnari tegund hunangsflugu
eða randaflugu, eins og sumir
nefna þær þessar. Húshumlunnar,
varð fyrst var hér árið 1979 og
hefur síðan breiðst út víða um
land. Erling segir að móhumlan
sjáist nú varla nema fjarri þétt-
býli. „Þannig að gamli Íslending-
urinn er á undanhaldi.“ Hann hef-
ur séð þegar móhumla sest á
blóm sem húshumlan er á fyrir
og húshumlan hafi þá einfaldlega
rutt móhumlunni úr vegi.
Björt framtíð gulrar flugu
Blaðflugan fannst fyrst hér á
landi árið 2001, í nágrenni Foss-
vogskirkjugarðs. Henni hefur
fjölgað hratt síðan og nú er hana
að finna hvarvetna á Suðurlands-
undirlendi, allt austur undir Eyja-
fjöll. Hún fannst fyrst í Borg-
arfirði í fyrra. Kjörlendi hennar er
skuggsælt gróðurþykkni, s.s. í
trjárækt með ríkulegum und-
irgróðri og í lúpínubreiðum. Mein-
laus landnemi með bjarta framtíð
hérlendis, að sögn Erlings.
Sýgur blóð og getur smitað
Fyrsti skógarmítillinn fannst á
þúfutittlingi sem var skotinn í
Surtsey 1967. Hann er að öllum
líkindum landlægur hér en út-
breiðsla hans er að færast norðar
með hlýnandi loftslagi. Hann get-
ur sýkt menn af heilabólgu og
Lyme-sjúkdómi.
Margt ætt fyrir teppagæru
Teppagæra er enn fágæt hér á
landi en þegar hún kemur út get-
ur hún birst í umtalsverðum
fjölda. Hún er fleyg og sækir
gjarnan út í glugga. Hún er mikill
skaðvaldur í söfnum á meginlandi
Evrópu. Hún étur t.d. fiður, hár,
ull,leður, gærur, korn, bómull, lín
og óhrein gerviefni.
Eitur Asparglyttur eru flestar í júní og
éta laufið um leið og brum opnast.
Átvagl Spánarsniglar verða allt að 15
sentimetra langir. Of langir.
Gul Blaðflugur nærast á sveppþráðum
á laufblöðum en leita aldrei í blóm
Stór Húshumlan er meinlaus og sting-
ur ógjarnan, nema henni sé ögrað.
Ljósmyndir/Erling Ólafsson
Þyrstur Skógarmítill er blóðsuga sem
leggst m.a. á spendýr. Varasamur.
Teppi Teppagæran er án efa landlæg og
mun verða meira vart í framtíðinni.
Eitraðar glyttur, réttdræpir
sniglar, frek humla ...
Skannaðu kóðann
til að fara á
pödduvef Nátt-
úrfræðistofnunar.
Patti Húsgögn
Dugguvogi 2 / s: 557 9510 / www.patti.is
Opið : Mánud. - Föstud. frá 9 til 18
Basel
Aspen
Þú velur
og drauma sófinn þinn er klár
GERÐ (fleiri en 90 mismunandi útfærslur)
STÆRÐ (engin takmörk)
ÁKLÆÐI (fleiri en 2000 tegundir)
Sófinn þinn útfærður eftir þínum óskum
Landsins mesta úrval af sófasettum
Íslensk
framleiðsla
Torino
Rín
Roma
Oddfellowreglan á Íslandi veitti fyrir
helgi styrki til barna- og unglingastarfs
í þremur myndlistarskólum, á Ak-
ureyri, í Kópavogi og í Reykjavík, sam-
tals að upphæð þrjár milljónir króna.
Styrkirnir eru veittir lista- og vís-
indasjóði Oddfellowreglunnar, og er
styrkveiting til listsköpunar nýbreytni í
starfi reglunnar.
Framangreindir myndlistarskólar
eru sjálfstæðar menntastofnanir, sem
hafa verið starfandi í áratugi og hafa
það markmið að veita nemendum þekk-
ingu í hvers konar myndlistar- og hönn-
unargreinum. Skólarnir byggja tilvist
sína og starf á breytilegum styrkjum
frá ríki og bæjarfélögum, og á nám-
skeiðsgjöldum nemenda, sem reynt er
að halda í lágmarki til þess að gera sem
flestum kleift að taka þátt í náminu.
Við afhendingu styrkjanna, sem
fram fór í Oddfellowhúsinu við Von-
arstræti í Reykjavík, sagði Stefán B.
Veturliðason, stórsír Oddfellowregl-
unnar á Íslandi, að með þessari styrk-
veitingu væri Oddfellowreglan að feta
sig inn á nýjar brautir í starfsemi sinni,
sem fram til þessa hefur einkum
beinst að mannrækt og líkn-
arstarfsemi. Kvaðst hann vona að
framhald gæti þar orðið á og að styrk-
irnir kæmu skólunum að góðu gagni.
Ingvi Þ. Þorsteinsson, formaður
lista- og vísindastjórnarnefndar, sagði
við sama tækifæri að ekki þyrfti að
fjölyrða um uppeldislegt mikilvægi
þess náms, sem myndlistarskólarnir
byðu upp á, og hversu mikilvægt það
væri börnum og unglingum að fá inn-
sýn í heim listsköpunar. Því hefði lista-
og vísindanefnd reglunnar ákveðið að
binda styrkveitinguna við þann aldurs-
flokk.
Skólastjórar myndlistarskólanna
þriggja, Soffía Svavarsdóttir og Helgi
Vilberg frá Myndlistarskólanum á Ak-
ureyri, Ingunn Erna Stefánsdóttir og
Sigríður Einarsdóttir frá Myndlist-
arskóla Kópavogs og Ingibjörg Jó-
hannsdóttir frá Myndlistarskólanum í
Reykjavík veittu styrkjunum móttöku
með þakklæti og voru á einu máli um
að þeir kæmu sér afar vel fyrir starf-
semi skólanna.
Ljósmynd/Gunnar H. Pálsson
Styrkir Frá vinstri: Ingvi Þ. Þorsteinsson, Helgi Vilberg, Soffía Svav-
arsdóttir, Stefán B. Veturliðason, Ingunn Erna Stefánsdóttir, Sigríður Ein-
arsdóttir og Ingibjörg Jóhannsdóttir.
Styrkir myndlistarnám
barna og unglinga
Getspá/Get-
raunir fékk fyrir
helgi staðfest-
ingu á því að fyr-
irtækið hefði
uppfyllt ströng-
ustu staðla evr-
ópskra getrauna-
fyrirtækja í
sambandi við
ábyrga spilun.
Stefán Kon-
ráðsson, framkvæmdastjóri Get-
spár/Getrauna, tók á móti staðfest-
ingunni á ársfundi European
Lotteries í Helsinki, en Getspá/
Getraunir er fyrst íslenskra happ-
drættisfyrirtækja til að uppfylla
þennan staðal. Í fyrra fékk fyrir-
tækið, einnig fyrst íslenskra happ-
drættisfyrirtækja, vottun WLA –
World Lotteries Associoation í ör-
yggis- og hugbúnaðarmálum. Stefán
segir að með þessum tveimur vott-
unum sé fyrirtækið komið í fremstu
röð happdrættisfyrirtækja í heim-
inum hvað varðar tækni, öryggi og
ábyrgð.
Traust og heiðarleiki
Að sögn Stefáns hefur fyrirtækið
ávallt lagt mikla áherslu á traust,
gegnsæi og heiðarleika í starfsemi
sinni. Á undanförnum árum hafi
áherslan aukist á öryggi og sam-
félagslega ábyrgð og hafi Getspá/
Getraunir unnið að þeim málum með
það að markmiði að vera í fremstu
röð.
Staðallinn um ábyrga spilun felur
m.a. í sér að beina auglýsingum ekki
að börnum, upplýsa starfsfólk um 18
ára aldurstakmark að leikjum fyr-
irtækjanna og koma upplýsingum
um meðferðarúrræði á framfæri.
Getspá/Getraunir
í fremstu röð get-
raunafyrirtækja
Stefán
Konráðsson