Morgunblaðið - 14.06.2011, Síða 16
16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Gistinátt-askatturvar á meðal
þeirra frumvarpa
sem samþykkt
voru sem lög frá
Alþingi sl. laug-
ardag. Þessi nýja skattheimta
fór mótatkvæðislaust og um-
ræðulítið í gegnum þingið, sem
hlýtur að vera umhugs-
unarvert á tímum þegar rík-
isstjórnin leitar allra leiða til
að auka álögur á borgarana og
hefur hækkað nánast alla
skatta frá því hún komst til
valda.
Gistináttaskatturinn er ekki
ný hugmynd. Hann hefur oft
áður verið kynntur til sög-
unnar og þá undir nafninu
gistináttagjald, en gistinátta-
skattur er vissulega réttari
nafngift. Skatturinn er ekki
mjög hár, 100 kr. á gistinótt,
sem er líklega önnur af ástæð-
um þess að hann rann svo
greiðlega í gegnum þingið.
Engu að síður safnast hann
upp í álitlegar fjárhæðir enda
gistinætur margar.
Önnur ástæða þess að málið
mætti engri raunverulegri and-
stöðu á þingi er vafalítið sú
staðreynd að markmið laganna
er göfugt. Í fyrstu grein þeirra
segir að markmiðið sé að „afla
tekna til að stuðla að uppbygg-
ingu, viðhaldi og verndun fjöl-
sóttra ferðamannastaða, frið-
lýstra svæða og þjóðgarða.
Jafnframt að afla tekna til þess
að tryggja öryggi ferðamanna
og vernda náttúru landsins“.
Þó að margt hafi
verið vel gert í
náttúruvernd hafa
ýmsar nátt-
úruperlur, sem
jafnframt eru fjöl-
sóttir ferðamanna-
staðir, látið á sjá vegna ófull-
nægjandi aðstöðu, svo sem
afmarkaðra göngustíga og
merkinga. Í þessum efnum má
vissulega gera betur og frá því
sjónarmiði er skiljanlegt að
vilji sé fyrir hendi að afla fjár
til verksins.
Vandinn við þá leið sem sam-
þykkt hefur verið er á hinn
bóginn að hún felur í sér aukn-
ar álögur á ferðaþjónustuna án
þess að aðrir skattar lækki á
móti eða að tryggt sé að fjár-
málaráðherra muni ekki seilast
í gistináttaskattinn. Hann hef-
ur þegar seilst í skattinn sem á
að renna til Ríkisútvarpsins og
lýst þeirri skoðun sinni að slíkt
sé ekki óeðlilegt. Þess vegna er
engin sérstök ástæða til að
treysta því að hann láti þennan
skatt í friði eða lækki ekki önn-
ur framlög til náttúruverndar á
móti, sem er jafngilt. Þvert á
móti verður að ætla að veru-
legar líkur séu til að gistinátt-
askatturinn verði beint eða
óbeint nýttur sem almennur
skattur. Þrátt fyrir göfugt
markmið er þess vegna hætt
við að með þau viðhorf ríkjandi
sem nú eru hjá ríkisstjórninni
verði gistináttaskatturinn að-
allega til að auka skattbyrðina
en ekki til að efla nátt-
úruvernd.
Hætta er á að
gistináttaskatturinn
auki álögur en efli
ekki náttúruvernd}
Nýr skattur á
lokasprettinum
Gjáin á milli lýs-ingar for-
manns Vinstri
grænna og utan-
ríkisráðherra á at-
burðum tengdum
þátttöku Íslands í
hernaðaraðgerðum NATO í
Líbíu breikkar stöðugt. Fram
hafði komið hjá Steingrími J.
Sigfússyni að ekki hefði verið
fjallað um málið í ríkisstjórn
og að flokkur hans væri and-
vígur aðgerðunum og þar með
samþykki Íslands, sem var ein
af forsendum þeirra. Einnig
hefur komið fram að Össur
Skarphéðinsson sagði aðgerð-
irnar hafa verið ræddar og
samþykktar í ríkisstjórn.
Óljóst er hvor ráðherranna fer
rétt með, en ljóst að tvo ráð-
herra hefur sjaldan greint jafn
mikið á um jafn mikilvægt mál
og jafn einfaldar staðreyndir.
Össur kýs að láta Vinstri
græna ekki sleppa vel frá
þessu máli. Hann bauðst til
þess í umræðum á
Alþingi að upplýsa
um samskipti við
utanríkismála-
nefnd og ráðu-
neytið hefur nú
upplýst um að Al-
þingi hafi rætt málið um það
bil tíu sinnum og að utanríkis-
nefnd hafi fjallað um það fimm
sinnum.
Með þessu vill hann aug-
ljóslega vekja athygli á að
Steingrímur J. og Árni Þór
Sigurðsson, vopnabróðir hans
úr utanríkisnefnd, voru allan
tímann upplýstir um stöðu
mála og að fullyrðingar þeirra
um annað séu flótti frá ábyrgð.
Skylmingar af þessu tagi á
milli forystumanna í ríkis-
stjórn mundu alla jafna þýða
að endalokin nálguðust í
stjórnarsamstarfinu. En þá
verður að hafa í huga að engir
ráðherrar hafa loðað jafn kirfi-
lega við stólana og þeir sem nú
sitja.
Friðarsinnarnir í rík-
isstjórninni láta
vopnaskakið ekki
trufla þaulsetuna}
Gjáin breikkar
F
íkn hefur verið mikið til umræðu í
samfélaginu síðustu vikur og
ekki af góðu einu. Lands-
mönnum hefur birst hryllings-
mynd sem því miður er stað-
reynd hér á landi sem víða annars staðar en
vonandi verður umfjöllunin til þess að þjóðin
sameinast um að finna lausnir á þessu sorg-
lega vandamáli.
Aldrei má gefast upp. Það hefur margoft
sannast eins og við, íþróttafíklar landsins,
þekkjum mjög vel.
Strákarnir í ungmennalandsliðinu í fótbolta
vita það vonandi manna best; að aldrei má
gefast upp. Þeir voru skiljanlega gríðarlega
vonsviknir eftir tap, 2:0, fyrir Hvít-Rússum á
Evrópumótinu í Danmörku um helgina enda
úrslitin hróplega ósanngjörn. Um það verður
hins vegar ekki spurt framar.
Í dag er komið að næsta verkefni „drengjanna okkar“
á EM; að glíma við sterkt lið Sviss, og þá er að duga eða
drepast. Staðan er ekki góð og ekki bætir úr skák að
besti maður liðsins gegn Hvít-Rússum, Aron Einar
Gunnarsson, var rekinn af velli og er því í banni í dag en
það þjappar strákunum vonandi saman.
Í sjálfu sér er glæsilegt afrek hjá íslensku strákunum
að hafa komast í úrslitakeppni átta bestu þjóða álfunnar.
Hefði einhvern tíma þótt saga til næsta bæjar, en svo vel
vill til Íslendingar „eiga“ fjölda efnilegra leikmanna á
þessum aldri og strákarnir eru til alls líklegir.
Landinn sendir jákvæða strauma yfir á Jótland og við
vonum það besta.
Þrátt fyrir tapið gegn Hvít-Rússum var
helgin fjarskalega góð fyrir íþróttafíkil eins
og mig. Laugardagurinn þó ekki til lukku
eins og vonast hafði verið eftir, en hvílíkur
sunnudagur! „Strákarnir okkar“ í karla-
landsliðinu í handbolta hafa glatt þjóð sína í
tíma og ótíma í gegnum árin en sjaldan boðið
upp á eins mikla flugeldasýningu og á sunnu-
daginn. Full Höll stuðningsmanna, sæti í
úrslitakeppni EM næsta vetur í húfi og Aust-
urríkismenn, sem sigruðu Íslendinga í fyrri
leiknum ytra, voru kokhraustir ef marka má
erlendar fréttastofur, sáu aldrei til sólar.
Sigur „strákanna“ kom í sjálfu sér ekki á
óvart eða það að þeir skyldu tryggja sér sæti
á EM en sérstök ástæða er til þess að fagna
því að „stelpurnar okkar“ – kvennalandsliðið
í handbolta – skyldu sama dag tryggja sér sæti í úr-
slitakeppni heimsmeistaramótsins næsta vetur í fyrsta
skipti. Það eru söguleg tímamót og ánægjuleg.
Við íþróttafíklar fengum sem sagt mikið fyrir okkar
snúð um helgina. Margar hafa svo eflaust notað aðfara-
nótt mánudagsins eins og ég, til þess að sjá Dallas-inga
fagna NBA-meistaratitlinum í körfubolta. Það var at-
hyglisverður leikur. Þjóðverjinn Dirk Nowitzki, einn
besti körfuboltamaður heims, var afleitur megnið af
leiknum en tók sig til undir lokin og gerði gæfumuninn
fyrir Dallas. Hann veit það sem alvöruíþróttamenn
þurfa að vita; og allar þjóðir líka, ef út í það er farið, ekki
síst mín: það má aldrei gefast upp. skapti@mbl.is
Skapti
Hallgrímsson
Pistill
Aldrei má gefast upp
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Andri Karl
andri@mbl.is
S
amhljómur virðist vera um
það á Alþingi, að Alþingi
nýti ekki þau tækifæri sem
gefast í EES-samstarfinu
til að hafa áhrif á Evr-
ópuþinginu, meðal annars á þær til-
skipanir sem lögfestar eru hér á landi.
Hvað þetta varðar er litið til Norð-
manna sem halda úti tugum manna í
Brussel til að fylgjast með því sem er
að gerast. Að því er kom fram á
þinginu fyrir helgi virðist það hafa
komið þingmönnum nokkuð á óvart
hversu góðan aðgang Norðmenn hafa í
Brussel og að hlustað sé á at-
hugasemdir þeirra.
Evrópumálin voru nokkuð til um-
ræðu í síðustu viku og ekki síst samn-
ingurinn um Evrópska efnahags-
svæðið. Bjarni Benediktsson,
formaður Sjálfstæðisflokksins, og Þor-
gerður Katrín Gunnarsdóttir, þing-
maður sama flokks, nefndu bæði að á
umliðnum vikum hefði nokkuð mikið
verið rætt um Evrópusambandið og
EES-samninginn. „[V]ið á Alþingi höf-
um ekki nýtt okkur þau tækifæri sem
gefast í EES-samstarfinu til að taka
þátt í nefndastarfi á því stigi mála þeg-
ar engar ákvarðanir hafa enn verið
teknar, áður en mál eru tekin upp í
EES-samninginn,“ sagði Bjarni og
Þorgerður sagði síðar að „okkar hags-
munir tengjast ótvírætt EES-
samningnum og því verðum við að
fylgja eftir þeirri umræðu sem hefur
verið í þingsal um það hvernig þingið
og stofnanir í samfélaginu geta virkjað
þennan samning betur“.
Þingið taki til sín
Samhljómurinn nær til utanrík-
isráðherra, Össurar Skarphéð-
inssonar, en hann sagðist í umræðu
um málið þeirrar skoðunar að þinginu
bæri skylda til að gera allt sem hægt
er til að styrkja EES-samninginn og
hafa af honum það gagn sem hægt er,
þrátt fyrir umsóknina um aðild að
Evrópusambandinu. „Ég er alfarið
sammála og það hefur margoft komið
fram að ég tel þingið ekki standa sig
ekki nægilega vel við að gæta hags-
muna Íslands gagnvart Evrópuþing-
inu.“ Hann sagði ennfremur að það
væri eitthvað sem Alþingi yrði að taka
til sín enda væri þetta ekki á forræði
framkvæmdavaldsins.
Össur sagðist hafa rætt það
hvernig þingið og þingflokkarnir gætu
haft ákveðna aðkomu að Evrópuþing-
inu eins og Norðmenn með því að hafa
þar fjölmenna skrifstofu, en Íslend-
ingar hafa þar enga. „Ef það kæmi
mál til kasta [Evrópuþingsins] sem
væri andsætt hagsmunum Íslands
myndu allir þingflokkarnir hafa sam-
eiginlega afstöðu í því máli og geta
unnið það með þeim hætti,“ sagði Öss-
ur en bætti við: „Ég tel hins vegar
mun betra að við göngum í Evrópu-
sambandið.“
Hlustað á athugasemdir
Þorgerður Katrín segir að lengi
hafi verið talað um þetta, og meðal
annars á það bent að eflaust hefði það
komið Íslendingum mjög vel að fylgj-
ast vel með í Brussel þegar raforku-
tilskipunin var til umræðu. „Þar er
ekki tekið nægilegt tillit til íslenskra
aðstæðna, sem eru auðvitað sérstakar.
Það er í svona málum, stórum og
smáum, sem Norðmenn notfæra sér
skrifstofu sína. Við höfum verið að
fylgjast með því sem Norðmenn gera
og merkjum að þegar þeir tala þá er á
það hlustað. Farið er yfir athugasemd-
ir þeirra.“
Hún segir forvitnilegt að sjá hvað
forsætisnefnd kemur til með að gera í
sínum tillögum fyrir fjárlög næsta árs,
hvort þingið ætli að nýta sér þá heim-
ild sem það hefur til að fylgja eftir
réttindum og hagsmunum Íslands í
tengslum við EES-samninginn.
Morgunblaðið/Sverrir
Samþykkt Samningurinn um Evrópskt efnahagssvæði var samþykktur á
Alþingi í janúar 1993 með 33 atkvæðum gegn 23. Sjö þingmenn sátu hjá.
Vannýtt tækifæri í
EES-samstarfinu
EES-samningurinn
» Samningurinn um Evr-
ópska efnahagssvæðið (EES-
samningurinn) er viðamesti
samningur sem Ísland hefur
gert á alþjóðavettvangi.
» EES-samningurinn öðl-
aðist gildi 1. janúar 1994 í kjöl-
far umfangsmikillar umræðu á
Alþingi og í samfélaginu öllu.
» Norðmenn vinna nú að
umfangsmikilli úttekt á EES-
samningnum til að kortleggja
hvernig þeir geta nýtt hann
betur.
» Utanríkisráðherra telur
ekki rétt að Íslendingar ráðist í
slíka úttekt enda hafi þingið
ákveðið að sækja um aðild ESB
og sneiða þannig hjá ágöllum
samningsins.
» Ráðherrann segist hins
vegar fylgjast vel með vinnu
Norðmanna enda séu þeir
ágallar sem koma fram í henni
þeir sömu og Íslendingar kljást
við.
» Niðurstöður Norðmanna
ættu að liggja fyrir í september
næstkomandi.