Morgunblaðið - 25.06.2011, Blaðsíða 16

VIÐTAL
Andri Karl
andri@mbl.is
Á meðan úrskurðarnefnd skipulags- og bygg-
ingamála hefur til meðferðar kæru á ákvörðun
skipulagsráðs Reykjavíkurborgar um synjun
tillögu að deiliskipulagi fyrir lóð í miðbænum
fer skipulags- og byggingarsvið borgarinnar
fram á að gerðar verði úrbætur á ónýtu húsi á
lóðinni, annars verði það lagfært á kostnað eig-
anda eða dagsektum beitt. Eigandinn fékk
fimmtán daga til að svara erindi borgarinnar.
Á sama tíma fer Reykjavíkurborg sjálf langt
fram yfir frest úrskurðarnefndarinnar um af-
hendingu gagna vegna synjunarinnar, en hann
rann út 19. desember sl.
„Ég vil helst ekki tala um árásir en eig-
endurnir upplifa þetta sem vel skipulagða her-
ferð og það er líkt og öllu kerfinu sé beitt,“
segir Stefán S. Guðjónsson, talsmaður eiganda
lóðarinnar að Klapparstíg 19 en hún er nú í
eigu dánarbús.
Á lóðinni eru þrjú hús sem eigendur vilja
rífa og byggja á reitnum fjölbýlishús á tveimur
hæðum með risi. Þau áform kviknuðu fyrst um
aldamót og síðan þá hefur verið unnið að verk-
efninu. Meðal annars var árið 2007 keypt húsið
að Veghúsastíg 1 og það sameinað lóðinni. Það
er húsið sem borgin vill nú fá nákvæmar áætl-
anir um. Húsið hefur hins vegar verið metið
ónýtt, meðal annars eftir vatnsleka í kjölfar
þess að heitavatnsrör sprakk og heitt vatn lék
um húsið dögum saman.
Reykjavíkurborg sein til svara
Samskiptin við borgaryfirvöld hafa geng-
ið afar stirðlega fyrir sig að undanförnu. Eig-
endur lögðu fyrir skipulagsráð í febrúar á síð-
asta ári tillögu að breytingu á gildandi
deiliskipulagi fyrir lóðina, meðal annars eftir
að hafa fengið leiðbeiningar frá skrifstofu
skipulagsstjóra borgarinnar. Fram að því
höfðu samskipti við borgaryfirvöld verið góð
og ýmis fyrirheit gefin um að deiliskipulag-
stillagan yrði samþykkt. „Að vísu var fullyrt
við okkur að ýmislegt gæti breyst við af-
greiðslu málsins, til að mynda að ekki mætti
vera gluggi á tilteknum stað eða svalir. En hús
eftir þeirri forskrift sem okkur var gefin yrði
heimilað,“ segir Stefán og einnig að kostnaður
við deiliskipulagsvinnu á við þessa hlaupi á
milljónum króna og því ekki ráðist í slíka vinnu
nema tryggt sé að málið muni hafa framgang.
Þrátt fyrir að hafa gengið ítrekað eftir
svörum frá borgaryfirvöldum fékkst ekki svar
fyrr en Stefán ritaði nýjum borgarstjóra bréf
23. september sl. Komst þá hreyfing á málið og
synjaði skipulagsráð deiliskipulagstillögunni
sex dögum síðar. „Við kærðum ákvörðunina til
úrskurðarnefndar skipulags- og byggingamála
enda teljum við á okkur brotið. Þegar ég svo
gekk á eftir málinu í vor og spurði hvað tefði
afgreiðslu þess fékk ég þau svör að Reykjavík-
urborg sé svo sein til svara.“
Að sögn Stefáns var tillagan öll í samræmi
við byggðina sem fyrir er og almenna skilmála
gildandi deiliskipulags, „Það vakti aldrei fyrir
okkur að byggja fimmtíu hæða blokkir líkt og
eru þarna neðar í götunni. Hugmyndin er að
byggja snoturt fjölbýlishús sem fellur vel að
byggðinni í kring. Sá viðsnúningur sem varð
hjá borginni kom okkur því verulega á óvart
og við viljum reyndar meina að svona stjórn-
sýsluhættir séu ólögmætir, enda kærðum við
ákvörðun skipulagsráðs.“
Ólíðandi hringlandaháttur
Í synjun skipulagsráðs segir að vinna
verði að því að útbúa nýja tillögu með lóð-
arhöfum og kanna hvort ekki sé hægt að
fella „steinbæ á lóðinni inn í upp-
bygginguna.“ Stefán segir að
með því sé farið fram á að
útbúin verði ný deiliskipulag-
stillaga með öllum þeim
kostnaði sem því fylgir, vit-
andi að mögulega verði lóð-
arhafar gerðir brottrækir
með hana einnig. Hann segir
hringlandahátt sem þennan í
ákvörðunum með öllu ól-
íðandi og um sé að ræða gríð-
arlegt virðingarleysi fyrir
fjármunum borgarbúa. Auk
þess hafi í apríl 2004 verið
samþykkt af borgarráði að rífa mætti rústir
steinbæjarins og reisa nýbyggingu á reitnum.
„Þessi ákvörðun skipulagsráðs kom því mjög
flatt upp á okkur svo ekki sé meira sagt,“ segir
Stefán. „Þar fyrir utan var aldrei haft sam-
band við okkur þrátt fyrir þessi fyrirmæli
skipulagsráðs. Því sáum við okkur nauðugan
þann kost að kæra úrskurðinn.“
Umræddur steinbær er að Klapparstíg 19
en Stefán segir þó varla hægt að tala um
steinbæ. „Það sem kallað er steinbær er í mín-
um huga aðeins tveir veggir sem er það eina
sem stendur eftir af hinum upprunalega
steinbæ sem stóð á lóðinni. Búið er að rífa aðra
langhliðina úr húsinu til að klastra viðbygg-
ingu við húsið og sama má segja með gaflinn.“
Því hafi meðal annars verið farið í deiliskipu-
lagsvinnuna.
Í kæru eiganda til úrskurðarnefndar segir
að synjun um deiliskipulag gangi þvert gegn
gildandi deiliskipulagi sem heimilar niðurrifið.
„Við höfum um árabil reynt að hagnýta þenn-
an steinbæ. Stundum hefur tekist að leigja
húsin út en leigan hefur ekki staðið undir
kostnaði, meðal annars þar sem Reykjavík-
urborg leggur há fasteignagjöld á lóðina. Nú-
verandi húsakostur á lóðinni er þannig að það
er aðeins fyrir fjársterka aðila eða hið op-
inbera að halda byggingunum við og reyna að
skapa þeim eitthvert hlutverk. Það er okkur í
reynd óskiljanlegt að Reykjavíkurborg sé á
móti uppbyggingu á lóðinni því að í dag gerir
hún ekkert fyrir miðbæinn.“
Húsafriðunarnefnd skerst í leikinn
Kæran vegna ákvörðunar skipulagsráðs
fór af stað í september. Í febrúar fékk Stefán
svo bréf frá Húsafriðunarnefnd þar sem segir
að uppi séu hugmyndir um að gera tillögu að
friðun á nokkrum steinbæjum í Reykjavík, þar
á meðal steinbænum að Klapparstíg 19.
Stefán hefur gert margvíslegar at-
hugasemdir við málsmeðferð Húsafrið-
unarnefndar, meðal annars fór hann fram á að
forstöðumaður nefndarinnar og starfslið hans
verði úrskurðað vanhæft til að fjalla um málið
þar sem hann hafi opinberlega tjáð sig um
málið, í viðtali við Ríkisútvarpið, og sagt hreint
út að steinbærinn eigi að standa. „Almennt er
litið svo á í stjórnsýslurétti að starfsmenn
stjórnvalda megi ekki hafa gert upp hug sinn
áður en mál er fullrannsakað. Er ótækt að
fulltrúar stjórnvalda lýsi því yfir að máli eigi
að ljúka á einn eða annan veg áður en meðferð
málsins er lokið,“ segir í bréfi Stefáns til
nefndarinnar.
Forstöðumaður nefndarinnar taldi hins
vegar að ummælin breyttu engu um máls-
meðferðina og taldi þau ekki til þess fallin að
valda vanhæfi. Stefán hefur ekki sætt sig við
þessi sjónarmið: „Það er ótækt að forsvars-
menn stofnana óski sjónarmiða frá aðilum og
lýsi því svo yfir opinberlega hver niðurstaðan
eigi að vera áður en nokkur sjónarmið eru
komin. Myndum við sætta okkur við það að
dómarar töluðu um niðurstöðu í málum áður
en aðalmeðferðin færi fram?“
Stefán segist einnig hafa bent forstöðu-
manninum á að búið væri að taka gaflinn úr
húsinu og klastra viðbyggingu við. „Þá segir
hann, að það sé einmitt svo frábært. Að sjá
hvernig þetta alþýðufólk tók við þessum hús-
um og þróaði til áframhaldandi íbúðar. Ég segi
að það sé fínt, en nú sé ég tilbúinn að taka við
boltanum og þróa þetta lengra til framtíðar.
En það má ekki. Hér þarf að frysta augnablik-
ið eða söguna. Þetta finnst mér vera sjálfhverf
fortíðarþráhyggja, einskonar Amish-
hugsunarháttur.“
Geta ekki ráðið sér her lögfræðinga
og barist á mörgum vígstöðum
Stefán bendir einnig á að frá því í febrúar,
þegar samskiptin hófust við Húsafrið-
unarnefnd, hafi umræða í ýmsum fjölmiðlum
hafist um niðurnídd hús í miðbænum. „Svo
endar það með þessu bréfi þar sem okkur er
gert að gera við ónýtt hús en sæta annars dag-
sektum. Og við fáum 15 daga til að svara. Þess
vegna segi ég, að það er ekki skrítið að maður
upplifi sig verða fyrir árásum.“
Hann bendir einnig á að neglt hafi verið
fyrir alla glugga á umræddu húsi og hurðir að
beiðni slökkviliðs og borgaryfirvalda til þess
að koma í veg fyrir að útigangsmenn haldi þar
við. „Svo þurfum við að sæta því að tilteknir
borgarfulltrúar lýsi því yfir í blöðum að ein-
hverjar illar hvatir liggi að baki hjá eigendum
þessara húsa. Nú þekki ég ekki eigendur ann-
arra húsa, skilst reyndar að Landsbankinn eigi
þau nokkur. En í okkar tilviki eru húsin í eigu
fjölskyldu sem er búsett í Reykjavík og hefur
sterkar taugar til miðborgarinnar og vill veg
hennar sem mestan. Þegar maður veltir fyrir
sér þessari atburðarrás, kúvendingu skipu-
lagsráðs gagnvart okkur, breyttri afstöðu til
þess hvort rífa megi steinbæinn á Klapparstíg
19, hótun um dagsektir og afskiptum Húsa-
friðunarnefndar þá finnst mér stundum eins
og allt kerfið vinni gegn okkur. Lóðin er núna í
eigu dánarbús en arflátinn fór af stað með
þetta verkefni og ætlaði aldrei annað en að
finna lóðinni ný og hagkvæmari not. Hún lifði
það ekki að sjá fyrir endann á því og reyndar
er mjög erfitt að sjá nokkuð fyrir endann á
þessu ferli. Erfingjarnir eru ekki einhverjir
stórefnamenn sem hafa efni því að ráða sér her
lögfræðinga og eiga við borgina á mörgum víg-
stöðum. Okkur finnst eiginlega óskiljanlegt í
hvaða farveg málið er komið.“
Upplifunin að borgin beiti öllu
kerfinu í skipulagðri herferð
 Talsmaður eiganda lóðarinnar að Klapparstíg 19 segir óskiljanlegt í hvaða farvegi mál hennar er
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Óhaggað Stórframkvæmdir eru við húsið að Klapparstíg 17 og gnæfir það yfir rústirnar af steinbænum, þ.e.a.s. húsið með klukkunni.
16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. JÚNÍ 2011
Fyrstu samskipti eignarhaldsfélagsins
Ottós við borgaryfirvöld voru í júlí 1999. Í
samtali við arkitekt á skipulagssviði
Reykjavíkurborgar kom fram að heimilt
væri að rífa húsin að Veghúsastíg 1 og
Klapparstíg 19 og byggja hús á lóðunum
með nýtingahlutfalli 1,5 samkvæmt þá-
gildandi skipulagi.
Nýtt deiliskipulag var samþykkt 2004
sem fól í sér að rífa mætti steinbæ á lóð-
inni og byggja nýbyggingu á tveimur hæð-
um, með kjallara og risi.
Í nánu samtarfi við við skipulagsyfirvöld
í Reykjavík var ráðist í undirbúning fram-
kvæmda. Teikningar af mögulegu húsi á
lóðinni voru kynntar og vel í þær tekið.
Eftir að fleiri teikningar voru bornar undir
borgaryfirvöld var samþykkt af þeirra
hálfu að hafin væri deiliskipulagsvinna.
Tillagan var unnin með arkitektastof-
unni Arkís. Í henni er gert ráð fyrir fjöl-
býlishúsi með sjö til átta íbúðum og
var tekið mið af nánasta umhverfi í
hæð. Lóðin er um 650 fm og átti
húsið að koma þar sem rúst-
irnar af steinbænum
standa, þ.e. bláa húsið
með klukkunni, upp
Klapparstíg og teygja sig
aðeins fyrir hornið. Að-
koman yrði þá frá Veg-
húsastíg inn á lóð húss-
ins. Nú virðist sem
rústirnar af steinbænum
séu steinn í götu verk-
efnisins.
Unnið í nánu sam-
starfi við yfirvöld
ALLTAF VEL TEKIÐ Í TILLÖGUR
Reiturinn umræddi
Lindargata
Hverfisgata
Veghúsastígur
Kl
ap
pa
rs
tíg
ur
Va
tn
ss
tíg
ur
Laugavegur