Morgunblaðið - 27.06.2011, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. JÚNÍ 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Iðnaðarráð-herra hefurnú úthlutað
rúmum eitt hundr-
að milljónum
króna til ýmissa
aðila vegna verk-
efnis sem kallað er Atvinnu-
sköpun í sjávarbyggðum.
Tekna til þessa verkefnis var
aflað með því að selja aukningu
í skötuselskvóta í stað þess að
úthluta aukningunni eins og
eðlilegt væri í aflamarkskerfi
og gert hefur verið hingað til.
Þeir sem hafa aflaheimildir, og
hafa flestir keypt þær dýru
verði, fá engar bætur þegar
heimildir eru minnkaðar vegna
verra ástands fiskistofna. Þeir
ættu ekki heldur að þurfa að
kaupa þær aftur þegar ástand-
ið batnar.
Með sölu aukningar afla-
heimilda í skötusel varð til
sjóður sem ríkisstjórnin ákvað
að nota til að deila út pen-
ingum eins og nú hefur verið
gert. Umsóknir um styrki voru
123 og styrki fengu 32 verk-
efni. Flest þeirra, en ekki öll,
tengjast sjávarútvegi og sjáv-
arbyggðum.
Ríkisstjórnin telur að þetta
sé æskileg þróun enda vill hún
ganga lengra á þessari braut.
Skötuselurinn var aðeins til-
raunaverkefni en vilji stendur
til þess, eins og sjá má á frum-
vörpum og nýsamþykktum
lögum ríkisstjórnarinnar um
fiskveiðistjórnun, að auka inn-
grip ríkisins og úthlutunarvald
ríkisstjórnarinnar.
Engin verðmæti
urðu til við það að
ríkisstjórnin tók fé
út úr sjávarútveg-
inum með því að
selja skötusel-
saukninguna og fól iðn-
aðarráðherra að úthluta fénu
eftir eigin höfði. Verðmæti
verða ekki heldur til með því
að búa til ýmiss konar potta og
tilfærslur verðmæta innan
sjávarútvegsins og flytja afla-
heimildir á milli sjávarbyggða.
Með þessum aðgerðum er rík-
isstjórnin aðeins að auka eigið
úthlutunarvald og ná auknum
pólitískum áhrifum með því að
gera fólk, fyrirtæki og sveit-
arfélög á landsbyggðinni miklu
háðari ríkisvaldinu um afkomu
sína en verið hefur.
Um leið og þingmenn og ráð-
herrar taka þátt í þessum ljóta
leik gagnvart byggðum lands-
ins tala þeir eins og breyting-
arnar eigi að þjóna hags-
munum hinna dreifðu byggða.
Hagsmunum byggða lands-
ins er best borgið með því að
hér fái áfram að starfa öflugur
sjávarútvegur. Landsbyggð-
inni er enginn greiði gerður
með því að draga fé út úr sjáv-
arútveginum og færa það ráð-
herra til úthlutunar. Sú til-
færsla þjónar pólitískum
hagsmunum ráðherrans og
kann líka að skapa atvinnu í
ráðuneytinu í Reykjavík, en
hún bætir ekki við störfum á
landsbyggðinni.
Ríkisstjórnin vill
auka völd sín á
kostnað hinna
dreifðu byggða}
Pólitískar tilfærslur
færast í aukana
Fjármálaráð-herra Þýska-
lands telur að enn
sé hugsanlega
hægt að bjarga
evrunni! Banka-
stjóri Englands-
banka segir að lán
ESB og AGS til veikluðu evru-
landanna geri illt ástand
þeirra verra. Uppnámið á
evrusvæðinu sé ekki aðeins
tifandi sprengja á meginland-
inu heldur ein mesta efna-
hagslega ógn sem Bretland
standi frammi fyrir. Fjár-
málajöfurinn Soros segir ekki
lengur hægt að útiloka að ríki
hverfi úr evrusvæðinu.
Grundvöllur evrunnar hafi
verið brenglaður frá upphafi.
Þetta er hinn nýi bak-
grunnur umsóknar Íslands
um aðild að ESB sem byggist
á kúgun annars stjórn-
arflokksins á hinum og al-
menns vandræðagangs á Al-
þingi. Þar fer ekki fram nein
vitræn umræða
um Evrópumál.
Íslensku háskól-
arnir eru al-
gjörlega ófærir
um slíka umræðu.
Þeir sem þaðan
eru kallaðir til
álits af RÚV og öðrum slíkum
minna meira á áhugsama nem-
endur úr efstu árgöngum
skyldunáms en fræðimenn
með einhverja vigt.
Utanríkisráðuneytið er
þannig sett að æðstu embætt-
ismenn innanhúss þar sjá eng-
an mun á EES-samningnum
og ESB-aðild og missa vitleys-
una upphátt út úr sér, án þess
að það hafi nein sjáanleg áhrif
á stöðu þeirra og álit. Það seg-
ir þá eingöngu sorglega sögu
um á hvaða plan ráðuneytið
sem heild er fallið. Ætli að enn
séu til einhverjir bitastæðir
menn sem halda í alvöru að
allt gangi þetta út á að „kíkja á
hvað er í pakkanum“?
Núverandi stjórnar-
forysta landsins er
ófær um að leiða vit-
ræna umræðu um
Evrópumál }
Kíkja álfar enn í pakkann?
F
arsíminn minn liggur á borðinu
fyrir framan mig. Hann er óbrot-
inn en ef vel er að gáð sjást ótelj-
andi margar örlitlar rispur á
skjánum, og bláa áferðin er á
mörgum stöðum eins og ysta lag hennar sé
byrjað að bráðna af símanum. Nokia-merkið á
framhliðinni er löngu dottið af, tölurnar á
takkaborðinu máðust af fyrir mörgum árum og
það sama á við um Nokia-merkið sem einhvern
tímann var á afturhlið hans. Eftir stöðuga notk-
un í átta ár lítur síminn minn dálítið út eins og
hann hafi verið framleiddur í Sovétríkjunum;
hann er harðneskjulegur og fábreyttur, gjör-
samlega laus við íburð sem er til þess fallinn að
fanga athygli á markaði og ekkert í útliti hans
hvetur til frekari notkunar hans. Um leið er
hann auðvitað mjög einstakur í ímyndarleysi
sínu þegar hann liggur á borði kaffihúsa við
hliðina á iPhone-um eða öðrum nýstárlegum farsímum
sem eru þunnir eins og hrökkbrauðssneiðar, hafa ávalar
og mjúkar línur, skjái sem sýna liti og myndir í ótrúlegri
upplausn og hannaðir eru til þess að hafa stöðugt örvandi
áhrif á eigandann.
Einu sinni bilaði útstrokunarhnappurinn á símanum
mínum og þannig var hann í tæpt ár. Svo lagaðist hnapp-
urinn upp úr þurru. Einhvern tímann gat ég ekki kveikt á
símanum í nokkra daga eftir að hann hafði fengið þungt
högg en svo prófaði ég einu sinni enn og þá tendruðust
ljósin skyndilega á skjánum og hann lifnaði aftur við. Í
fimm ár hef ég þurft að láta hann standa uppréttan, ofan á
snúru hleðslutækisins, þegar batteríið er í
hleðslu, vegna einhvers konar sambandsleysis
og oft hef ég þurft að nota bækur, hátalara eða
glös til þess að styðja við hann í hleðslunni á
nóttunni. Núna í síðustu viku gat ég hins vegar
allt í einu látið hann liggja í sinni náttúrulegu
stöðu og hann tók vandræðalaust við rafmagn-
inu um snúruna. Á þessu hafði ég enga skýr-
ingu en mikið óskaplega varð ég glaður.
Mér þykir feikilega vænt um símann minn
en þegar ég virði hann fyrir mér hérna á borð-
inu fyrir framan mig get ég ekki varist því að
fyllast öðrum þræði andúð á sjálfum mér.
Hann minnir mig á alla aðra hluti sem ég hef
átt á minni tiltölulega stuttu ævi og hef nálgast
– í samræmi við kaupa-nýtt-kynslóðina sem ég
tilheyri – bókstaflega sem sjálfsagða hluti þó
ekkert við eignarhald mitt á þeim hafi verið
sjálfsagt. Auðvitað er sökin ekki að öllu leyti
mín, vestrænt hagkerfi snýst að stærstum hluta um að
selja fólki skyndilausnir á vanda sem ekki er til og sann-
færa það um að fleygja hlutum sem bila stuttu eftir að
tveggja ára neytendaábyrgð rennur út. En með símanum
mínum upplifi ég í fyrsta skipti hversu verðlaunandi getur
verið að leggja erfiði og fyrirhöfn í að viðhalda einhverju
litlu – einhverjum litlum hlut – sem skyndilega öðlast við
það mikið tilfinningalegt gildi. Og loksins skil ég tilfinn-
ingu föður míns þegar hann kom sigrandi hrósandi til mín
og móður minnar út á svalir á hótelherbergi á Spáni eftir
að hafa, með þrotlausri margra klukkustunda vinnu, tekist
að laga klósettkassa með filmuboxi. haa@mbl.is
Halldór
Armand
Ásgeirsson
Pistill
Sjálfsagðir hlutir
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
I
nnlendir bjórframleiðendur
hafa á undanförnum árum
verið með vaxandi hlutdeild í
bjórsölu í verslunum ÁTVR,
auk þess sem sala til veit-
ingahúsa hefur aukist. Er hlutfall ís-
lenska bjórsins nú um 75% á móti
25% af innfluttum bjór. Fyrir um tíu
árum var hlutfall hins íslenska um
56%. Á síðasta ári voru nærri 15 millj-
ón lítrar af bjór seldir hjá ÁTVR og
þar af seldust um 10,7 milljónir lítra
af innlendri framleiðslu.
Að sögn Sigrúnar Óskar Sigurð-
ardóttur, aðstoðarforstjóra ÁTVR,
eru hlutföllin svipuð það sem af er
þessu ári en stórir innlendir framleið-
endur segjast þó hafa orðið varir við
aukna samkeppni frá ódýrum, inn-
fluttum bjór eftir að hækka þurfti ís-
lenska bjórinn í verði.
Með tilkomu lítilla brugghúsa
hefur innlendum framleiðendum
fjölgað undanfarin ár, eða síðan
Bruggsmiðjan hóf starfsemi á Ár-
skógsströnd með sölu á bjórnum
Kalda árið 2006. Hefur þeirri verk-
smiðju vaxið fiskur um hrygg og er
nú að stækka við sig, eins og kemur
fram á öðrum stað í blaðinu í dag.
Ölgerðin og Vífilfell eru lang-
stærstir á þessum bjórmarkaði en
auk Bruggsmiðjunnar selur ÁTVR
bjór frá Ölvisholti á Suðurlandi, m.a.
Skjálfta, og Jökul frá Miði í Stykk-
ishólmi. Nýjasta afurðin nefnist Gæð-
ingur og kemur frá bænum Útvík í
Skagafirði. Auk þess láta Ölgerð
Reykjavíkur og Ölgerð El Grillo
framleiða fyrir sig bjór hjá Brugg-
smiðjunni og Ölgerðinni. Heild-
arfjöldi vörunúmera af íslenskum
bjór í hillum vínbúðanna er 62 en
sama bjórtegund getur verið í fleiri
en einu vörunúmeri, mismunandi eft-
ir pakkningum.
Íslenski bjórinn gengur ekki að-
eins vel í landann heldur er einnig
verið að flytja hann út í stórum stíl.
Ölgerðin hefur verið með útflutning
til Kanada og Ölvisholt hefur einbeitt
sér að útflutningi til Norðurlanda,
einkum Svíþjóðar, auk Kanada og
Bandaríkjanna en þangað er fram-
leiðsla Ölvisholts á leið inn í nokkrar
sérverslanir. Nærri helmingur fram-
leiðslunnar það sem af er ári hefur
farið til útflutnings. Jón E. Rögn-
valdsson, framkvæmdastjóri brugg-
hússins í Ölvisholti, segir viðtökur er-
lendis hafa verið mjög góðar, sér í
lagi í Svíþjóð, bæði í vínbúðum rík-
isins og á veitingahúsum.
Tók kipp eftir hrunið
Agnes Sigurðardóttir, stofnandi
og aðaleigandi Bruggsmiðjunnar á
Árskógsströnd, segir útflutning ekki
á dagskrá hjá þeim. Áhersla er lögð á
heimamarkað, enda segir hún Íslend-
inga hafa tekið innlendum bjór fagn-
andi og salan hafi tekið mikinn kipp
eftir hrunið. Agnes segir íslenska
vatnið hafa mikið að segja í þessu.
Andri Þór Guðmundsson, for-
stjóri Ölgerðarinnar, tekur undir
þetta. Segir sölu á innlendum bjór
klárlega hafa aukist eftir hrunið og
innkoma smærri brugghúsa hafa
hleypt nýju lífi í markaðinn. Hefur
Ölgerðin brugðist við þessari þróun
og sett á laggirnar lítið brugghús
þar sem framleiddar eru tegund-
irnar Bjartur og Úlfur. Er
brugghúsið hluti af gestastofu
Ölgerðarinnar, þar sem fram fer
kynning á bjór og kennsla í að
nota mjöðinn með mat. „Viðtök-
urnar við þessu hafa verið mjög
góðar, við viljum endilega bæta
bjórmenninguna á Íslandi. Við
finnum mikinn áhuga hjá fólki á
að prófa nýjar tegundir. Bjór er í
eðli sínu ferskvara, því yngri sem
hann er, því betri,“ segir Andri
Þór, en bæði Bjartur og Úlfur eru
komnir í almenna sölu hjá ÁTVR.
Íslenski bjórinn
gengur vel í landann
Bjórsala í ÁTVR eftir uppruna
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Innfluttur bjór Innlendur bjór
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
44
%
44
%
40
%
39
%
36
%
36
%
36
%
34
%
32
%
24
%
25
%
56
%
56
%
60
%
61
%
64
%
64
%
64
%
66
%
68
%
76
%
75
%
Bæði Agnes Sigurðardóttir og
Jón E. Rögnvaldsson benda á að
skattlagning á innlendum bjór
sé sú sama og á innfluttum, ef
ekki meiri. Minni brugghúsin
séu í harðri samkeppni við risa-
verksmiðjur erlendis. Engin
umbun sé gefin af hálfu stjórn-
valda fyrir að vera með innlenda
framleiðslu. Segja þau litlu
brugghúsin hafa talað fyrir
daufum eyrum stjórnvalda að
hafa lægri skatta á innlendan
bjór. Jón bendir á að áfeng-
isgjöld á innfluttum vínum séu
lægri en á innlendum bjór.
„Íslenska ríkið er að
hygla spænskum og
áströlskum vínbænd-
um á meðan við erum
traðkaðir niður í svað-
ið. Þetta finnst okkur
mjög ósanngjarnt. Yf-
irleitt er þessu öfugt
farið í mörgum löndum,
þar reyna menn að hafa
umhverfið þannig að
þegnarnir í hverju landi
fyrir sig hafi það þokka-
legt,“ segir Jón.
Ósátt við
skattmann
LITLU BRUGGHÚSIN
Sumarið er
helsti
bjórtíminn.