Morgunblaðið - 30.06.2011, Blaðsíða 21
21
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. JÚNÍ 2011
Bros Lundin léttist í góðu veðri og auðvelt að hlæja í góðra vina hópi. Maðurinn á myndunum á vegg Verslunar Guðsteins er hinsvegar alltaf alvarlegur í bragði, sama hvernig viðrar.
RAX
Fram að þessu hafa
gæði íslenskrar heil-
brigðisþjónustu verið í
fremstu röð í heiminum
og langtum meiri en bú-
ast mætti við hjá lítilli
og afskekktri þjóð.
Gæðin hafa byggst
fyrst og fremst á mjög
hæfu starfsfólki. Ís-
lendingar hafa notið
þess að íslenskir
læknar hafa sótt sérnám til bestu há-
skólasjúkrahúsa heims og í flestum
tilvikum kosið að snúa heim til Ís-
lands til starfa, þrátt fyrir lakari kjör
og aðstæður. Góð læknismenntun við
Háskóla Íslands og gott orðspor ís-
lenskra lækna hefur að auki tryggt að
íslenskir læknar komist að á bestu
háskólaspítölum heims, kynslóð eftir
kynslóð.
Þetta ferli er að riðlast. Ungir ís-
lenskir læknar eru hættir að leita
heim eftir sérfræðiþjálfun og setjast
frekar að erlendis, oftast þar sem
þeir hafa þegar búið í nokkur ár.
Ungir Íslendingar víla ekki fyrir sér
að búa og starfa erlendis. Ferðalög
eru ódýrari og auðveldari en áður,
síma- og tölvusamskipti sömuleiðis,
og miklu algengara að fólk búi er-
lendis, en haldi samt sambandi við
ættingja og vini á Íslandi. Sú ramma
taug, sem rekka dregur föðurtúna til,
er veikari en áður var og dugar vart
lengur til að toga á móti gríðarlegum
mun í kjörum og starfsaðstöðu.
Launamunur lækna á Íslandi og
þeim löndum sem íslenskir læknar
starfa í er orðinn margfaldur, tvö- til
fimmfaldur og þaðan af meira. Út-
lærðir sérfræðingar velja milli þess
að halda áfram störfum erlendis við
góðar aðstæður og kjör eða flytja til
Íslands við margfalt verri kjör og að-
stæður. Samanburðurinn er ekki ein-
göngu milli landa heldur líka á hlut-
fallslegum launum í hverju landi.
Íslenskir læknar eru nefnilega ekki
bara illa launaðir í evrópskum og am-
erískum samanburði, heldur líka í ís-
lensku samhengi. Hálffertugur sér-
fræðingur sem flyst til
Íslands til að starfa á
sjúkrahúsi hefur u.þ.b.
hálfa milljón í mán-
aðarlaun. Þótt hann/
hún geti bætt launin
eitthvað með yfirvinnu
og vöktum, eru þetta
ekki vænleg kjör til að
kaupa húsnæði, borga
námslán og koma undir
sig fótunum, áratug á
eftir jafnöldrum.
Í Morgunblaðinu 28.
júní sl. mátti lesa að leysa eigi lækna-
skortinn á Íslandi með innflutningi
erlendra lækna. Það þýðir í raun að
íslensk heilbrigðisþjónusta leitar inn
á alþjóðlegan vinnumarkað lækna um
starfsmenn. Á þessum markaði ráða
laun og önnur kjör. Læknar leita til
þeirra landa sem bjóða bestu kjörin –
bestu læknarnir fara þangað sem
best er boðið og þeir lakari til þeirra
landa sem bjóða verr. Þetta er einfalt
markaðskerfi. Þetta mun sömuleiðis
flýta þeirri þróun að íslenskir læknar
líti á sig sem hluta af alþjóðlegum
vinnumarkaði lækna og leiti starfa á
þeim grundvelli.
Íslensk heilbrigðisþjónusta hefur
verið miklu betri en búast mætti við,
ef tekið er tillit til mannfæðar, stöðu
landsins og tilkostnaðar. Áratugum
saman hefur tekist að viðhalda mikl-
um gæðum á heimsmælikvarða. Nú
stefnir í að Ísland tapi þessari sér-
stöðu sinni og gæði íslensks heil-
brigðiskerfis verði þau sem búast
mætti við hjá fámennri og afskekktri
þjóð.
Eftir Einar
Stefánsson
» Launamunur lækna
á Íslandi og þeim
löndum sem íslenskir
læknar starfa í er orðinn
margfaldur, tvö- til
fimmfaldur og þaðan af
meira.
Einar Stefánsson
Höfundur er prófessor og yfirlæknir
á Landspítala.
Gæði íslenskrar
heilbrigðisþjónustu
eru í hættu
Stjórnmálamenn í
Evrópu, sem harðast
verja evruna, nota orð
eins og „hjálp“ og
„samstöðu“, þegar
samþykkja á ný, risa-
vaxin neyðarlán til
þjóða ESB sem komn-
ar eru í greiðsluþrot.
Peningarnir skila sér
þó engan veginn til al-
mennings, því „neyðin“ sem þarf að
leysa er afborganir lána, fyrst og
fremst til franskra og þýskra banka.
Ríkisstjórn viðkomandi lands á jafn-
framt að stórhækka skattaálögur á
þegna sína, skera í fjárlög og höggva
niður velferðarþjónustu. Dugi það
ekki til á ríkið að láta hluta af landi
sínu ganga upp í „skuldirnar“.
Seðlabanki Evrópu hefur dælt
milljörðum evra í ónýt grísk skulda-
bréf og með því aukið skuldakrepp-
una. Vandamálið er stærra en
Grikkland og því markar þessi að-
ferð einungis upphafið að endalok-
um tilraunarinnar með Evruland.
Prentun nýrra evruseðla mun ekki
leysa vandamálið en í staðinn skapa
óðaverðbólgu sem gengisfellir evr-
una gagnvart öðrum myntum. Eina
skjólið sem eftir verður fyrir aðild-
arríkin er því að segja sig frá evr-
unni og ESB.
Óróleikinn á stjórnarheimilinu hjá
ESB breiðist hratt út en reynt er að
sporna við almennri ringulreið og
úttektaráhlaupi almennings á
banka, sem fáir trúa að lifi mikið
lengur.
Með „Icesave“-leiðinni eru emb-
ættismenn ESB að koma gjaldþroti
ábyrgðarlausrar útlánastefnu bank-
anna yfir á skattgreiðendur með
kunnum afleiðingum: Réttarfarið
fær ekki tækifæri til að dæma fjár-
glæframenn, löggjafinn fær ekki
svigrúm til að laga vankantana á
fjármálaregluverkinu. Aðildarríki
Evrulands leggja fram veð í löndum
sínum og gera eigin landsmenn um
komandi kynslóðir að skuldaþrælum
ESB og þeirra banka sem lifa af
hrunið. Er hér að mínu viti um eina
stærstu og gegndarlausustu eigna-
tilfærslu nútímans að ræða, sem
breyta mun mörgum
ríkjum ESB í tann-
lausa dverga. Eftir
sitja Þýskaland og
Frakkland sem risar
Evrópu og geta á mun
hrárri hátt en áður
gert það sem þeim sýn-
ist. Má þá við búast að
Þýskaland setji fram
kröfu um að bæki-
stöðvar ESB verði
fluttar nær land-
fræðilegri miðju Evr-
ópu til Berlínar frá Brussel.
Margir vöruðu við í upphafi en
ekki var á hlustað, að tilraunin með
Evruland gæti ekki gengið eftir og
gæti allt eins endað með ófyrir-
sjáanlegu tjóni fyrir íbúa Evrópu.
Herör var þá skorin upp gegn gagn-
rýninni og gagnrýnendur í besta
sovétstíl flokkaðir sem „anti-
Evrópu“-sinnar. Áróðurinn fyrir
draumaríki ESB hefur á hinn bóg-
inn kantast af dómsdagshótunum
um að löndin hafi verra af, ef þau
gangi ekki með í sæluríkið. En á
daginn er komið að Brussel er að
íklæðast frakkanum sem tók Sovét
70 ár að klæða sig úr með miklum
mannlegum hörmungum. Sæluríkið
Evruland mætir nú þeim raunveru-
leika, sem það hefur sjálft skapað og
margir óttuðust og bentu á að gæti
gerst. Spurningin er, hversu lengi
ráðamenn ESB ætla að berja hausn-
um við steininn og hversu stórar
fórnir íbúar Evrópu þurfa að færa á
altari draumsins um Alríki Evrópu.
Til að bæta gráu ofan á svart sam-
þykkti Evrópuþingið nýverið að
ESB taki upp eigin tekjuöflun ofan á
áskriftargjöld aðildarríkjanna til að
fjármagna sífellt stækkandi hóp
hungraðra möppudýra og lúxuslíf
ráðamanna. Ekki má kalla þetta
skatta, þótt það sé einmitt rétta orð-
ið, enda á almenningur ekki að skilja
hvað hann borgar fyrir, þegar hann
kaupir vörur, lyf og flugferðir í
framtíðinni. Í staðinn verða þessar
nýju, auknu álögur kynntar sem
„lækkun áskriftargjaldsins“. Þau
lönd, sem dælt hafa mestum pen-
ingum frá skattgreiðendum sínum
til ESB, eru farin að spyrna við fót-
unum. En ráðamenn ESB, sem sjálf-
ir bera ábyrgð á hinu óseðjandi og
sístækkandi svartholi, finna stöðugt
nýjar leiðir til að blekkja almenning.
Undir þessum kringumstæðum
glansa jafnaðarmenn íslensku rík-
isstjórnarinnar með ráðherrum
ESB og semja um inngöngu Íslands
í sæluríkið. Er það eins með valda-
fíkla jafnaðarstefnunnar og aðra
fíkla, að fíknin hefur forgang um-
fram staðreyndir. En þegar myrkrið
fellur á munu menn ekki lengur trúa
að sólin skíni, bara vegna þess að
jafnaðarmenn ganga um með sól-
gleraugu.
Plágur Íslands eru nokkrar og á
íslenskan mælikvarða stórar. Á eftir
bankaráni, alheimsskuldakreppu,
misbeitingu hryðjuverkalaga og
gallaðri fjármálalöggjöf fengu Ís-
lendingar sína fimmtu plágu: fyrstu
vinstristjórnina undir leiðsögn jafn-
aðarmanna að „norrænni velferð-
arfyrirmynd“. Þessi stjórn, sem
hamast við að jarða lýðveldið með
útför í Brussel, er þegar í hópi
verstu stjórna Íslendinga – ef ekki
sú versta frá landnámi.
Sennilega hafa fáir lengur trú á
ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur
nema heilaþvegnustu meðlimir Sam-
spillingarinnar. Jafnaðarstefnunnar
bíður skipbrot á Íslandi líkt og gerð-
ist í Svíþjóð og þá munu möguleikar
skapast til að byggja aftur upp allt
það, sem verið er að rústa.
Tilvistarkreppa ESB er með sanni
tilvistarkreppa þeirra sem ekkert
vilja sjá né heyra nema hörputóna
sæluríkisins. Fyrir jafnaðarmenn
nútímans er ESB sami draumurinn
og Sovét var fyrir kommúnista áður
fyrr.
Hversu miklar þjáningar mega
íbúar Evrópu þola, áður en Brussel
kastar Moskvufrakkanum?
Eftir Gústaf Adolf
Skúlason »Er hér að mínu viti
um eina stærstu og
gegndarlausustu eigna-
tilfærslu nútímans að
ræða, sem breyta mun
mörgum ríkjum ESB í
tannlausa dverga.
Gústaf Adolf Skúlason
Höfundur er fyrrv. ritari Smáfyrir-
tækjabandalags Evrópu.
Tilvistarkreppa ESB
og jafnaðarmanna