Morgunblaðið - 30.06.2011, Blaðsíða 22

22 UMRÆÐAN Bréf til blaðsins
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. JÚNÍ 2011
Sum börn eiga engan
besta vin eða vinkonu og
heldur enga vini. Sum
börn hafa aldrei átt góð-
an vin á meðan önnur
hafa átt vin en eiga ekki
lengur. Stundum hefur
góður vinur flutt í burtu
en í öðrum tilvikum hafa
tengslin rofnað og
„gamli vinurinn“ fundið
sér nýja vini. Enda þótt
barn sé hluti af stórum
bekk getur það verið
einmana í skólanum og
þegar skóladegi lýkur
hefur það jafnvel engan
til að leika við. Í frí-
stundum er heldur ekki
sjálfgefið að börn myndi
vinatengsl.
Börnum sem eiga
enga vini líður oft illa yf-
ir því. Eðlilega kenna
foreldrar í brjósti um
þau og langar til að
hjálpa þeim að eignast vini. Erfiðustu
stundirnar eru frjálsu tímarnir, frí-
mínútur eða tíminn í matsalnum. Þar
vita þau oft ekki hvar þau eiga að
vera, t.d. hvort þau eiga að reyna að
tala við einhvern eða setjast hjá ein-
hverjum sérstökum.
Allflestum börnum finnst það mik-
ilvægt að eiga vin eða vini. Barni sem
er feimið og óframfærið finnst það
ekki síður mikilvægt að eiga vin en
barni sem er félagslynt. Mikilvægi
vináttu er greypt í eðli okkar flestra
sem og í samfélagsmenningu. Mörg
börn, líkt og fullorðnir, gera grein-
armun á að eiga vin og síðan að eiga
besta vin. Jafnvel þótt barn eigi fé-
laga nægir það oft ekki. Það er þessi
„besti vinur“ sem flest börn þrá að
eiga. Einhver sem þeim finnst þau
geta treyst og er skilgreindur per-
sónulegur einkavinur.
Fyrir þau börn sem hafa átt í erfið-
leikum með að mynda slík tengsl get-
ur vanlíðan gert vart við sig. Það er
ekki einungis einmanaleikinn sem er
kvíðvænlegur heldur spyrja þau sig
af hverju þau eigi ekki
vini eins og svo mörg
önnur börn. Sjálfs-
myndinni er ógnað og
sjálfsmatið í uppnámi.
Vinslit
Vinslit eiga sér stað á
öllum aldursskeiðum.
Vinslit verða oft meira
áberandi þegar nær
dregur unglingsárunum
en á því aldursskeiði
skipta einmitt vinirnir
oft hvað mestu máli. Ein
birtingarmynd gæti t.d.
verið stúlkur sem hafa
verið óaðskiljanlegar
frá leikskólaaldri en
hætta að vera vinkonur
að frumkvæði annarrar
þeirra. Hin upplifir
höfnun og einmana-
leika. Söknuðurinn eftir
vinkonunni getur varað
lengi ásamt því að leit
hefst að nýrri vinkonu,
helst nýrri bestu vin-
konu.
Óháð aðdraganda eða ástæðum
vinslita er ekkert óeðlilegt að krakkar
sem hafa verið mikið saman vaxi
hvort frá öðru eða finni á einhverjum
tímapunkti að þeir eiga ekki lengur
samleið sem vinir. Það er einnig ofur-
eðlilegt að barn sem vill hætta að vera
vinur viti ekki hvernig best er að bera
sig að. Þá er stundum gripið til þess
ráðs að sniðganga hinn gamla vin,
hætta jafnvel skyndilega að tala við
hann/hana.
Hlutverk foreldra og skóla,
hvernig er hægt að hjálpa?
Það er verkefni bæði kennara og
foreldra að reyna að milda vanlíðan
barns sem kvartar yfir vinaleysi eða
upplifir að hafa verið hafnað af vini.
Þegar mál hafa þróast með þessum
hætti liggja lausnir ekki alltaf á borð-
inu þar sem það er hægara sagt en
gert að skipa einhvern í vinarhlutverk
fyrir barnið. Engu að síður er eitt og
annað sem hægt er að gera til að
hjálpa börnum að takast á við vinslit
hvernig svo sem þau eru tilkomin.
Hægt er að leiðbeina krökkunum í
þessum aðstæðum, t.d. að þau ræði
saman með einhverjum fullorðnum
um þá þróun og breytingar sem orðið
hafa á vinasambandinu. Val á vinum
er vissulega eitthvað sem ber að
virða. Ef börnin geta útskýrt sín
sjónarmið og líðan er stundum hægt
að koma í veg fyrir misskilning og
milda sársauka þess barns sem finn-
ur til höfnunar. Öllum samböndum
fylgir ákveðið samspil beggja aðila
sem tekur gjarnan breytingum eftir
því sem krakkar þroskast og að-
stæður breytast. Í þessum málum er
enginn sökudólgur.
Hvort sem um er að ræða vinslit
eða breytingar á vinasambandi geta
foreldrar og kennarar ekki einungis
hvatt þau til að ræða saman heldur
einnig sjálf átt samræður við börnin
um góða samskiptahætti. Best er ef
sú umræða byrjar snemma í lífi
barnsins. Foreldrar geta líka hjálpað
barni sínu að skapa aðstæður þar
sem það getur byrjað að mynda ný
tengsl. Þetta má gera með því að
bjóða bekkjarfélaga barnsins heim
svo börnin geti kynnst nánar. Að
hvetja barnið til að fara á stúfana og
leita að vinum skilar oft ekki árangri,
sérstaklega ef barnið er ungt og jafn-
vel óframfærið.
Í leikskólanum og skólanum er
hægt að stuðla með markvissum
hætti að tengslum innbyrðis, t.d. með
því að skapa aðstæður þar sem börn-
unum gefst kostur á að tala við sem
flesta í hópnum/bekknum. Með því að
velja í smærri hópa af handahófi lær-
ir barnið að vinna með hinum börn-
unum. Kennarar geta einnig rætt
með reglubundnum hætti um gildi já-
kvæðra samskipta. Skilaboðin eru að
koma ávallt vel fram hvert við annað,
hver svo sem á í hlut. Það eiga ekki
allir vin/vini eða einhvern besta vin
en það eru heldur engir óvinir. Öll
eru börnin leikskólafélagar, bekkjar-
félagar, skólafélagar sem eiga það
sameiginlegt að langa til að líða vel í
hópnum sínum. Hjálpum þeim til
þess.
Ég á engan vin
Eftir Kolbrúnu
Baldursdóttur
Kolbrún Baldursdóttir
» Að hvetja
barnið til að
fara á stúfana
og leita að vin-
um skilar oft
ekki árangri,
sérstaklega ef
barnið er ungt
og jafnvel
óframfærið.
Höfundur er sálfræðingur.
Félagsmiðstöðvar
Íþrótta- og tóm-
stundarráðs Reykja-
víkur eru starfræktar
nú þriðja sumarið í
röð. Vorið 2009 var
ákveðið að blása lífi í
gamla hugmynd
starfsmanna fé-
lagsmiðstöðva og hafa
sumaropnun fyrir 13-
16 ára unglinga í
félagsmiðstöðvum um
alla borg og hefur
sumaropnun verið á
dagskrá félagsmið-
stöðvanna síðan. Þjónustan er þó að-
eins breytt frá vetaropnun þar sem
opið er á öllum stöðum tvö til þrjú
kvöld í viku auk dagopnunar, en yfir
sumarið eru færri staðir opnir og í
styttri tíma, en aftur á móti er ung-
lingum sérstaklega boðið að taka
þátt á öllum stöðum óháð búsetu eða
skólahverfi. Þátttakan var upp og of-
an fyrsta sumarið en hefur farið
stigvaxandi með hverju sumri og í ár
hefur fjöldi unglinga sótt fé-
lagsmiðstöðvarnar heim og eru að
átta sig betur á þessari þjónustu
sem stendur þeim til boða.
En hvers vegna hefur það verið
baráttumál að hafa félagsmiðstöðvar
opnar á sumrin? Sumarið er tíminn
þegar unglingar hafa meiri frítíma
og engar skyldur gagnvart skólum
eru til staðar. Vinnutími nemenda
hefur skerst töluvert að undanförnu
árum hjá Vinnuskóla Reykjavíkur
og unglingar hafa meiri frítíma en
áður. Rannsóknir sýna að skipulagð-
ur frítími er mikilvæg forvörn og
þátttaka í skipulögðu félagsstarfi í
umsjá fagfólks í öruggu umhverfi
hefur mikið forvarnargildi. Með því
að bjóða ungu fólki upp á jákvæð
viðfangsefni í frítímanum með sterk-
um fyrirmyndum aukast líkur á því
að þau kjósi heilbrigðan lífsstíl og
forðist áhættuhegðun. Að auki er
bara svo skemmtilegt að hafa að-
gang að góðum félagahópi í fé-
lagsmiðstöðinni sinni sem og ein-
hverju skemmtilegu að fást við.
Í öllum hverfum borgarinnar eru
félagsmiðstöðvar opnar og hægt að
nálgast dagskrána á heimasíðum
þeirra. Við hvetjum foreldra sem og
unglinga að kynna sér nánar það
starf sem er í boði og skella sér á
staðinn.
Búum til góðar stundir saman í
sumar.
DAGBJÖRT
ÁSBJÖRNSDÓTTIR,
deildarstjóri unglingasviðs í
frístundamiðstöðinni Kampi
ÞÓRHILDUR RAFNS
JÓNSDÓTTIR,
deildarstjóri unglingasviðs í frí-
stundamiðstöðinni Kringlumýri
Sumarið er tíminn – þeg-
ar gott er að hafa fé-
lagsmiðstöðina þína opna
Frá Dagbjörtu Ás-
björnsdóttur og Þór-
hildi Rafns Jónsdóttur
Búum til góðar stundir saman í sumar. Unglingar
við félagsmiðstöðina 105
Þann 4. júlí nk. verður sýndur hjá
RÚV fyrsti þátturinn af sex sem
fólk með þroskahömlun hefur unnið
undir heitinu „Með okkar augum“.
Þættir þessir eru með blönduðu efni
og hafa að leiðarljósi að vera bæði
fræðandi og skemmtilegir.
Fólk með þroskahömlun sá um
þáttagerðina, bæði tæknivinnu, að
stórum hluta, svo og efnisöflun og
viðtöl, undir leiðsögn fagfólks. Þátt-
unum er ætlað að sýna að í þessum
hópi eru margir hæfileikaríkir ein-
staklingar. Annar tilgangur með
þáttagerðinni er að stuðla að aukn-
um fjölbreytileika í gerð sjónvarps-
efnis þar sem efnistökum og umfjöll-
un er stýrt af fólki sem hefur ef til
vill aðra lífsreynslu, áhugamál og
sýn á samfélag sitt.
Í nýjum samningi Sameinuðu
þjóðanna um réttindi fatlaðs fólk eru
mörg ákvæði um skyldur þjóðríkja
til að vinna gegn staðalímyndum og
fordómum gagnvart fólki með fötl-
un, svo og skyldur fjölmiðla í þeim
efnum. Lands-
samtökin
Þroskahjálp telja
að gerð þessara
þátta sé áhrifarík
aðferð til að upp-
fylla þau ákvæði.
Vonandi verður
því framhald á
þessari þátta-
gerð.
Landssam-
tökin Þroskahjálp hafa að unda-
förnu unnið í samvinnu við fleiri að-
ila að nokkrum verkefnum sem
stuðla að þátttöku og sýnileika fólks
með þroskahömlun. Samtökin telja
að með því móti stuðli þau að betra
og skemmtilegra samfélagi fyrir
alla.
Góða skemmtun með þeim Andra
Frey, Bjarna, Eiði, Katrínu Guð-
rúnu, Richard, Skúla Steinari og
Steinunni Ásu í sumar.
FRIÐRIK SIGURÐSSON,
framkvæmdastjóri Landssamtak-
anna Þroskahjálpar.
Með okkar augum
Frá Friðriki Sigurðssyni
Friðrik
Sigurðsson
Vegna greinar Alberts Jensens um
Sem-hús langar mig að koma eft-
irfarandi á framfæri. Velferðarsvið
borgarinnar er að auka þjónustu í
Sem-húsi, Sléttuvegi 3, Oddshúsi,
Sléttuvegi 7 og Sléttuvegi 9. Allt tek-
ur þetta tíma og þolimæði, á meðan
þjónustan er hægt og bítandi aukin,
á sama tíma er annars staðar verið
að draga saman seglin. Með því að
hafa þjónustu innanhúss er hægt að
spara heilmikið í bíla- og aksturs-
kostnaði á vegum borgarinnar sem
er hægt að nýta í fjölgun starfsfólks.
Soffía er stjórnandi og sér um
mannahald og daglega stjórnun. Ég
hef átt afar gott samstarf við Soffíu.
Oft erum við ekki sammála, þá eru
málin rædd, það heitir að vera mál-
efnalegur. Einbeittu þér frekar að
því að íbúar Sem-húss borgi í hús-
sjóð, það virðist allt vera í lamasessi
hjá ykkur, lyfta biluð, þak lekur,
málun á húsi, loftræsting á göngum
o.fl. Eitt getum við verið sammála
um, Davíð er besti borgarstjóri sem
Reykjavík hefur haft. Undirritaður
er í nefnd á vegum Reykjavíkur-
borgar um Sléttuveg 3-7-9.
INGI ST. AGNARSSON
í nefnd á vegum velferðarsviðs.
Ragnari Albert Reykás svarað
Frá Inga St. Agnarssyni
Herra borgarstjóri
Jón G. Kristinsson.
Um skeið hef ég ver-
ið að velta fyrir mér
hvort ekki megi taka til
umræðu nokkur mál
sem fara í taugarnar á
okkur íbúum borg-
arinnar. Þetta eru smá-
mál í þínum stóra
verkahring og varla
hægt að ætlast til að þú
ljáir þeim hugsun, en ég vil þó reyna.
Þú lést gera Suðurgötuna að ein-
stefnuakstursgötu frá Vonarstræti að
Skothúsvegi til að hliðra til fyrir hjól-
reiðafólki sem þarf að hjóla úr 107
niður í ráðhús m.a. Ég hef Gísla Mar-
tein grunaðan um að hafa ruglað
dómgreind þína í þessu tilviki.
Sárafáir nota þessa velvild þína, en
margir líða fyrir.
Öll bílaumferð vestan að og niður í
bæ fer nú um Hofsvallagötu og Tún-
götu og ærir óstöðuga. Við Túngöt-
una er barnaskóli, sjúkrahús og
kirkja. Margir á gangi þvers og
kruss. Verða fjölmargir fyrir miklu
ónæði af þessu ráðslagi þínu og eiga
þátt í þverrandi vinsældum þínum á
stóli borgarstjóra. Við Suðurgötuna
hinsvegar eru fá íbúðarhús, en fjöl-
mennur kirkjugarður. Þar ríkir graf-
arþögn og enginn hrósar þér.
Viltu nú ekki vera svo góður að
breyta þessu aftur við fyrstu hent-
ugleika svo lífshættan minnki við
Hofsvallagötu og Túngötu, næg er
hún samt.
Annað mál sem mig langar að
benda þér á er taxaskýlið við Hafn-
arstræti og Tryggvagötu. Þar sést
aldrei sála, nema hvað er-
lendir ferðamenn bíða þar
stundum eftir leigubíl sem
aldrei getur stoppað því
svo þung er umferðin um
gatnamótin framundan.
Væri ekki ráð að færa
skýlið á stað þar sem það
kemur að notum? Hafa þá
samráð við Hreyfil/
Bæjarleiðir en þar hafa
menn talsvert vit á þörf-
um almennings.
Þriðja og síðasta at-
hugasemd mín varðar umgengni við
snarlstaði miðborgarinnar um helgar.
Þar virðast þeir fáu sorpdallar sem í
boði eru ekki eða lítt notaðir og sóða-
skapurinn og mávagerið með ólík-
indum þegar hallar undir morgun.
Væri ekki ráð að gera þær kröfur
til eigenda snarlstaðanna að þeir geri
hreint fyrir sínum dyrum? Má þá not-
ast við svo sem 15 metra regluna vel-
þekktu úr öðru samhengi, eða miðl-
ínu.
Annars finnst mér að uppgjöf liggi
í loftinu hjá þér og samherjum þínum
og þætti mér vænt um að þú skoðaðir
þessi atriði með jákvæðum huga áður
en þú afhendir veldissprotann Degi
Beggu.
Í mestu vinsemd
Eftir Heimi L.
Fjeldsted
Heimir Fjeldsted
» Við Suðurgötuna
hinsvegar eru fá
íbúðarhús, en fjölmenn-
ur kirkjugarður. Þar
ríkir grafarþögn og eng-
inn hrósar þér.
Höfundur er fv. kaupmaður
og áhugamaður um betri borg.
Morgunblaðið birtir alla útgáfu-
daga aðsendar umræðugreinar
frá lesendum. Blaðið áskilur sér
rétt til að hafna greinum, stytta
texta í samráði við höfunda og
ákveða hvort grein birtist í um-
ræðunni eða í bréfum til blaðs-
ins.
Blaðið birtir ekki greinar,
sem eru skrifaðar fyrst og
fremst til að kynna starfsemi
einstakra stofnana, fyrirtækja
eða samtaka eða til að kynna
viðburði, svo sem fundi og ráð-
stefnur.
Innsendikerfið
Þeir sem þurfa að senda
Morgunblaðinu greinar eru vin-
samlega beðnir að nota inn-
sendikerfi blaðsins. Formið má
m.a. finna undir Morgunblaðs-
hausnum efst t.h. á forsíðu
mbl.is. Einnig er hægt að slá inn
slóðina www.mbl.is/sendagrein.
Ekki er lengur tekið við
greinum sem sendar eru í tölvu-
pósti og greinar sem sendar eru
á aðra miðla eru ekki birtar.
Í fyrsta skipti sem formið er
notað þarf notandinn að nýskrá
sig inn í kerfið, en næst þegar
kerfið er notað er nóg að slá inn
netfang og lykilorð og er þá not-
andasvæðið virkt.
Ekki er hægt að senda inn
lengri grein en sem nemur
þeirri hámarkslengd sem gefin
er upp fyrir hvern efnisþátt en
boðið er upp á birtingu lengri
greina á vefnum.
Nánari upplýsingar gefur
starfsfólk greinadeildar.
Móttaka að-
sendra greina