Austurland - 26.10.1951, Blaðsíða 3

Neskaupstað, 26. okt. 1951.
AUSTURLAND
3
Ferhendurnar
lifa!
UM STUÐLA 1 FER—
SKEYTLUM
Hverri braglínu er skipt í
bragliði.
Tvíliður er áherzluatkvæði
ffleð einu áherzlulausu atkv.
Þríliður er áherzluatkvæði
Weð tveimur áherzlulausum
atkvæðum.
Stífður bragliður er í enáa
braglínu og aðeins áherzlu-
atkvæði en áherzlulausu at-
kvæðin vantar. -
Dæmi:
ANNA SIGURÐARDOTTIR, ESKIFIRÐI:
Nokkrar athugasemdir
um skattamál
Nú ■
er
út - i — veð - ur —
vott,
verð - ur — allt - að —
kless-u.
I fyrri braglínu eru 3 tví-
liðir og 1 stífður iiður.
I þeirri síðari eru 3 tvíliðir.
Reglur þær, sem hér fara
á eftir gilda aðeins um vísur,
sem hafa 4 bragliði í stuðla-
hendingu. ( Síðari bragliður-
lna er stundum stífður, stiuid
ekki).
Stuðlar verða alltaf að
standa í áhersluatkvæðum.
Hofuðstafur verður alltaf aö
standa í fyrsta áhersluatkv.
höfuðstafshendingar.
Ekki mega vera nema
tveir stuðlar í stuðlahend-
ingu.
Stuðla má sem hér segir:
1- 1. og 3. braglið.
Dæmi:
1 októberhefti tímaritsins
Melkorka 1950 birti ég grein
um skattamál hjóna og
nefndist hún »Efnahagslegt
jafnrétthí.
Nú þykir mér rétt að birta
nokkrar frekari ekýringar
og athugasemdir varðandi
þessi mál og vd ég því biðja
yður, herra ritstjóri, að lána
þeim rúm í blaði yðar.
Athugasemdir þessar hefi
ég sent 4 dagblöðum í Rvík.
og vikublað'nu »Austu,r-
landi», Neskaupstað.
1. Skattamálum hjóma verður
ekki korni9 í rétt horf með
einni lagabreytingargrdn.
Gagnger breyting á skatta-
lögum og útsvarslögum vei-ð-
ur að fara fram.
2. Skattstiginn og útsvars-
stiginn, sem nú eru notaðir,
verða að breytast í samræmi
við þær breytingar, er gera
þarf á iögum um tekju- og
eignaskatt og útsvarslögun-
um. Þetta er mjög nauðsyn-
legt að muna, þegar hugleidd
eru önnur atriði þessa máls.
3. Skattalögin öll brjóta í
bág við jafnréttisanda og
ákyæði hjónabandslaganna,
legri reglur um stuðlasetn-
ingu, en þessar eru birtar að
marggefnu tilefni.
Sigga — litla — systir —
mín
situr — út í — götu.
2- 2. og 3. braglið.
Dæmi:
Þó að — frjósi — flúð og —
ver,
fölni — rós og — hlynur.
3- 3. og 4. braglið.
Dæmi:
Nú er —■ úti — veður —
vott,
verður — allt að — klessu.
Ekki má stuðla
1. og 2. braglið
2. og 4. braglið
1. og 4. braglið.
Sk, sl, sm, sn, sp og st eru
sértakir stuðlar. Má því eklci
stuðla þessi hljóð hvert með
öðru, eða s + sérhljóða.
Þetta er t. d. óhæf stuðlun:
Steini — Helgi — Siggi —
Björn,
Skúli — Jónas — Pétur.
Rétt stuðlun:
Steini — Helgi — Stebbi —
Björn,
Stjáni — Jónas — Pétur.
Hér er hvorki rúm né
ástæða til þess að birta ýtar-
Heiðrekur frá Sandi og
Kristján frá Djúpalæk ortu
oft hressilegar skammavísur
hvor um annan, en allt var
það í góðu, enda eru þeir
aldavinir. Hér koma tvær:
1. Þú á krata vegur vog,
víst þótt latur sértu.
Glæpa ratar götu og
gálgamatur ertu.
Kristján.
2. Þú, sem rætinn rægir lýði,
rökkrið lætur hylja sax.
Ef þú mætir mér í stríði
muntu væta brækur strax.
Hedðrekur.
Þess má geta til skýringar
á vísu Kristjáns, að Heiðrek-
ur var um þessar mundir af-
greiðslumaður í Kaupfélagi
Verkamanna, Akureyri, ^ en
kaupfélagsstj. var Alþýðu-
flokltsmaðurinn Erlingar
Friðjónsson, föðurbróðir Heið
reks.
Utanáskrift mín er:
Davíð Askelsson, Box 56,
Neskaupstað.
sifjalaganna og erfðalaganna
og vinna gegn ákvæðum í 16.
grein og 23. grein Mannrétt-
indaskrár sameinuðu þjóð-
anina.
4. Hjónin eru tveir menn en
ekki einn. Þau inna af
hendi, hvort á sinn hátt,
hina gagnkvæmu framfærslu
skyldiu sína svo og fræm-
færsluna gagnvart börnun-
uim I hjónabandslögunum
frá 20. júnlí 1923 segir, að
hjónum sé skylt, hvoru eftir
sinni getu og svo sem sæmir
hag þeirra, að hjálpast að því
að framfæra fjölskyldu sína
með fjárframlögum, vinnu á
heimilinu og á annan hátt
Það er því augljóst, að hjóna-
bandslögin meta vinnu kon-
unnar á heimilinu til jaíns
við fjárframlag mannsins,
enda er hún að jafnaði tíma-
frekari en störf mannsins
(nema á bamlausu og fá
mennu heimili).
5. Þegar hjónabandi er slitið,
ajinaðhvort við dauðsfall eða
skilnað er eignum skipt þann
ig að ætla mætti, að fullt
jafnrétti í fjármálum hefði
ríkt meðan hjúskapur varaoi
Að vísu er ekki rétt að vé-
fengja jafnréttisákvæði
íjónabandslaganna, en ein-
ívernveginn eru þau lög
Dannig, að þau koma að litl-
um notum nema við skilnað.
Ástæðain til þess að hjóna-
Dandslögin liggja að jafnaði
þagnargildi er sennilega sú,
að þau eru kaffærð af skatta-
ögumum, sem koma við sögu
svo að segja daglega.
Skattalögin telja hjónin
einn mainn (sbr.: Hver maður
greiðir skatt af tekjum sín
um). Þau taka hvorki tillit
til skyldu eiginkonunnar og
móðurinnar né framfærslu-
starfa hennar.
6. Slcattalögin virðast álíta
eiginkonuna aðeins »með
hjálp« eiginmannsins, sem
drýgir dálítið tekjur hans
með því að þjóna honum og
elda matinn handa honmn
og börnupum. Þetta má sjá
af því, hve litill munur er
gerður á sköttum ógifts
manns og hjóna, miðað við
framtaldar tekjux. ögiftur
maður með 30 þús. kr. tekjur
fær sama skatt og barnlaus
hjón (tveir menn) með kr.
33.105,00. Skattalögin virðast
renna grun í, að starf kon-
unnar á heimilinu sé á við
drjúgan skilding, þótt þau
vilji ekki viðurkenna það á
annan hátt.
7. Þegar kona vinnur utan
heimilis kemlux það glöggt í
Ijós að skattalögin vilja ekki
viðurlcenna gildi heimilis
starfanna, sem hjónabands-
lögin telja fullgilt fram-
færslustarf. Þau virðast álíta
Framhald á 4. fiflta.
Framhaldssagan 1.
Háta ekkjan í „Gyllta horninu“
EFTIR M.áRIE STRÖM GULDBERG
D. Á. þýddi.
Á miðri 19. öld var lítið gresjiuþorp í Bandaríkjúnum,
sem nefndfist »Litla Danmörk«, vegna þeiss að íbúarnir
voru einvörðungu danskir innflytjendur, sem héldu þa’á-
kelknislegrí tryggð vi0 si-tt gamla móðurmáj.
Að fáeinum undanteknum, skildu þeir ekki stakt orð í
ensku.
Þetta heiðuirsfólk hafði ekki heldur mikla þörf fyrir
erlent tungumál, því að innfæddir Bandaríkjamenn ltomu
þangað sjaldan. En þegar svo bar undii urðu gestirnir að
hafa fyrir því sjálfir að gexa sig skiljanlega.
Það eina„ sem gat komið þorpsbúum í verulegan bobba,
voru sakamál, því að þauj voru útkljáð af friðdómaramum
í Springfield, en hann talaði aðeins ensku. En íbúar þessa
litla »ríkis í rikinu« höfðu alltaf lifað i sátt og samlymdi,
og ekkert vilrtist því til fyrirstöðu að framhald yrði á
þeirri eindrægni.
1 bænum var aðeins eitt veitingahús, og eigandi þess
var kona. Veitiugahúsið hét »Gyllta hornið«, og yeitinga-
konan,, frú Krusaa, var snotur og vinigjarnleg ekkja. Að-
sóknin var góð, enda var þarna framreiddur ágætur mat-
ur og drykkur, og allt var snyrtilegt og þrifalegt, eins og
hin snotra ekkja var sjálf, er hún stóð við afgreiðsluborð-
ið í faliega svarta búmngnum , meó snjóiivitu svuntuna.
Hún var ailtal í góðu sltapia kat og sihro&andi.
En úag einn, þegar postvagninn kom frá Springfield,
voru með honuni nyir, danskir ímiflytjendur, sem ætluðu
aö íreista gætmmar og setjast aö í þorpmu. Linn þeárra,
hr. Söndersö, ieigöi sér hús, bemt á móti »Gyllta hornuui«.
Hann málaöi og geröii við húsiö og var öimum kaiinn,.frá
morgni til kvöids.
Og einn góðan veðurdag var komið nýtt veitingahú®
beint á nxóti »Gyllta horninu«.
En slultið, sem hann hafði látið setja upp^ tók út yíir
allan þjófabálk. Það var mynd af gylltu horni! Þetta vakti
geisiathygli í þorpinu. ÖHium var ljóst að þetta var gert
til þegs að draga viðskiptin frá himxi vinsælu frú Krusaa,
og þá alveg sérstaklega að ná ferðamönnunum, sem gátiu
auðveldlega villst á húsumum* þar sem; skiltin voru eins.
Þetta var skoðun frú Krufiaa sjálfrar, sem nú var ekki
lengufr káta eltkjan í »Gyllta horninu«, heldur bálreið og
vígdjjörf valkyrja.
Fyrsta daginn, sem veitingahús hr. Söndersös var opið,,
fór frú Krusaa þangað sjálf og krafðist þes& af miklum
móð, að hann léti miála sér annað skilti. En hr. Söndersö
brosti aðeins vorkunsamlega og sagði, að myndin væri
alls ekld af liorni! Hann hefði heðið málaraim að mála
kló. Það væri elski sér að kenna að klóin líktist horni!
Hann kallaði veitingahúsið fiitt »Gylltu klóna« og það gæti
enginn bannað sér.
Frú Krusaa snéri heim við svo búið, hvæsandi af rejði
og isagði gestum símum hvaða svar hún hefði fengið. Skap
hennar fór nú dagversnandi,. svo það kom jafnvel fyrir
að hún hreytti ónotum í viðskiptavinina. Tilhugsunin mn
sltálkabragð þessa viðbjóðslega keppinautar lét hana
aldrei í friði.
Þorpsbúum var það að vísu Ijóst, að framkoma hr. Sönd-
ersöfi, í þessu máli orltaði mjög tvímælis, en þeir áttu ein-
mitt um þessar mundir, í pólitískum erjum og skiptust al-
gerlega í !bvo flokka. Það var því ekki nema eðlilegt að
menn héldu ítil hægri inn í »Gylltu klóna«, þegar þelir sáu
mótherjana beygja til vinstri inn í »Gyllta hornið«. Þetta
varð hr. Söndersö til happs, því nú eignaðist hann strax
nokkra viðskfiptavini, og vegna þess að hann var elslculeg-
ur gestgjafi., sem veitti gestum sínum vel, kunnu þeir brátt
vel við fiig í »Gylltu klónni« og tóku svari hams.
Hjá frú Krusaa gengu illyrðin og skammirnar um hr.
Söndersö í Sfífellu —> og frúin var sjálf fremst i flokld, en
hann snéri hinsvegar öllu upp í girtín og hafði ppaugsyrði
á reiðum höndumi um hinn æsta keppinaut sinn.
Það fór ekki hjá því, að glósurnar bærust á milli —
þannig frétti frú ICrusaa t-d. eftir hr. Söndersö, að þó að
hún væri nógu snotur, hefði hann ekld beinlínjs orðið var
yndisþokka lí fasi hennar. Það færi bezt á því, að hún léti
mála mynd af sjálfri sér á skilti og sltrifa »Þokulúðuxinn«
) undir. Það væri bezta auglýisingin fyrjr hana.