Austurland - 02.11.1951, Blaðsíða 2

2
AUSTURLAND
Neskaupstað, 2. nóv. 1951
/-----------------------N
Anstnrknd
Málgafrn sósíallsta á Austur.
landl.
Kemur út á hverjum föstu-
degl.
Ritstjóri:
BJARNI ÞÓRÐARSON.
Áskriftargjald sept. — des.
1951 kr. 15,00.
Lausasala kr 1,25.
NESPRENT H.F.
V ____________ >
15 ára barátta
Alþýðan þarf að le£?gja
ni'kið á sig í hinni hörðu bar-
áttu sinni fyrír bættum hag
og betri þjóðfélagsháttum.
Oft hefir hún orðið að
leggja liart að isér í þessari
hörðu baráttu, og af litlum
efnium þarf hún að leggja
fram fé til þess að hægt sé að
heyja þessa baráttu.
Andstæðingarnir hafa að
mlörgu leyti betri aðstööu.
Þeir hafa íjármagnið, þeir
hafa öflugustu áróðurptækin,
en þetta þarf oft hvoru-
tveggja að lúta í lægra haldi
fyrir eldmóði fólksins og
fórnfýsi.
Eitt beittaeita vopn alþýð-
unnar eru blöð hennar og því
utbreiddari sem þau eru, því
áhrifameiri eru þau. Barátt-
an fyrir hlaðaútgáfunni er
því mjög þýðingarmikili lið-
ur i verklýðsbaráttunni.
DagJilað íslenzkrar alþýðu,
Þjóðviijinn, varð 15 ára 31.
okt. s. 1.
Það var ekki í litið láðist,
þegar útgáfa Þjóðviljans var
hafin af féiausum flokki, en
þeim mun bjartsýnmi. Það
var treyst á fórnfýsi fjöldans
og hún hefir aldrei brugðist
lílaðiniUL Oft hefir legið við
borð, að Þjóðviljinn hætti að
koma út vegna fjárskorts og
lengi var aðbúð blaðamann-
ainna við störf þeirra mjög
áhótavant. En Þjóðviljinn
hefir aíltaf haidið áfram að
koma út. AJltaf hljóp alþýð-
an undir bagga, því hún
skildi hvaða gildi það hefir
fyrir hana, að blaðið haldi
áfram að koma út.
Framanaf var Þjóðviljinn
aðeins 4 síður og upplag hans
mun hafa verið lítið. Nú er
blaðið átta síður, prentað i
eigin prentsmiðju í stórp upp
lagi oig mun vera annað út-
In’eiddasta biað landsins.
Áhríf Þjóðviljans eru því
mikii. En það líoistar mikið
fé að halda úti dagblaði. Að-
standendur Þjóðviijans er al-
þýða þessa lands. Hann nýt-
ur eltki stuðnings hinníi ríku.
Alþýðan verður sjálf að kosta
útgáfu blaðsins. Þetta hefir
hún skilið og fleytt lilaðinu
ýfir alla ö-rðugleika til þessa
dagg.og mun einnig gera það
í framtiðinni.
Þjóðviljinn hefir jafnan
verið sverð og slcjöldur alþýð
uninar í hagsmuna- og rétt-
indabaráttunni. Hann hefir
aldrei hvikað hárskreidd frá
ANNA SIGURÐARDÓTTIR, ESKIFIRÐI:
Nokkrar athugasemdir
um skaUamá!
Framhald
8. Rannsaka þa-rf. hversu
mikið starf lv^gt er með
sanngirni að krefjast, að ein
kona geti innt af hendi á
heimili, miðað við h ar kröf-
nr. sem nú eru rferðnr og gera
verður frá menningarlegu
s.iónarmiði, um hreinlæti,
mataræði og uppeldi harna.
9. Rannsókn þeirri þarf að
fylgja hæfilegt ,mat á heim-
ilisstörfunum eftir stærð fjöl
skyldunnar, efnahag o. fl., og
með tilliti til þess mats verð-
ur að miða frádráttarbæran
heimiliskostnað fyrir utan-
heimilissitarfandi konu og
fyrir heimastarfandi konu,
sem hefir meiri heimilisstörf
en svo, að ein kona geti talist
anna, slcv. sáhngjÓrtium kröf
um og svo sem sæmir hag
hjónanna, eins og hjóna-
bandslögin taka til orða.
Á heimili, þar sem konan
annar ekki öllum stiörfum
eða vinnur úti, er t. d. meira
keypt af tilbúhum fatnaði og
meiri saumalann greidd en
ella, svo nefnt sé dæmi um
aukinn heimiliskostnað.
Hvort mundi það teljast
•»sannanlega greidd hús-
hjálp«?
Störfin á barnmörgu heim-
ili eru meiri en svo, að ein
kona anni þeim á normal -
vinnutíma (t. d. 10 tímum á
dag — 60 st. vinnuviku) og
hlýtur því öli sanngimi að
mæla með því, að tillit sé tek
iö til þcs,s á einhvern hátt,
eins og gert er við heimilis-
feður með því veita þeim
málstað hennar og íslcnzku
þjóðairinnar.
Þjóðviljinn á mjög veiga-
mikinn þátt í sigrum alþýð-
uinnar siðustu 15 árin. Án
Þjóðviljans hefði hagur al-
mennings verið annar og
verri en nú er. Hann hefir
verið öflugasta vopnið í sókn
alþýðunnar og annarra frjáls
huga Islendinga og bezta
yarnarvirkið þegar sótt hefir
verið að verklýðssamtökun-
um eða sjálfstæði þjóðarinn-
ar.
Þ jóðviljinm hefir líka áunn-
ið sér hatur. Spilltasti hluti
yfirstéttarinmar hefir hvað
eftir annað reynt að koma
blaðinu fyrir kattarnef með
auglýsingabanni og ö.ðrum
brelhun. En allt hefir komið
fyrir ekld. Einu sinni tókst
þó að stöðva útgáfu blaðsins.
Það var þegar erlent herveldi
bannaði það og fiutti rit-
stjóra þess og blaðamenn í er
lent tugthús.
Þáttur Þjóðviljans í hags-
munabarátu alþýðunnar og
sjálfstæðisbaráttu þjóðarinn-
fjölskyldubætur sem styrií
við að inna af hendi fram-
færsluskyldu sína, til kaupa
á eflni í föt og mat og fl.
handa 4. barninu, eða Jþeim,
sem eru umfram’ þriú.
Það er augljóst, að héf er
ekki um að r^ða styrk til
handa móðurinni við sína
framfærsluskyldu, þar sém
ekkja með 4 hörn eða fleiri
fær engar fjölsikyldubætur.
Föðurmeðlagið frá trygg-
ingastofnun ríkisins er talið
nasgilegt, þegar faðirinn ei
fallinn frá, og framfærand-
inn orðinn einn. Heppilegast
er að veita frádrátt, sem svar
ar þcirri upjrhæð, er sú vinna
myndi kosta, er umfram ei
hæfilegt starf einnar konu,
hvort sem »sannanlega greitt
er« eða ekki. Kona^ sem vinn
u r Úti fullt starf fær Öll
heinúlisstörfin frádregin, ef
þau teljast fullt. gitarf eða
meira, en fullt starf verður
æfinlega á heimili, þar sem
börn eru ung.
Heimilisstörf konu, sem
engin liörn hefir á framfæri
og hefir aðeins tveggja
manna heimili, mun aidrei
geta talist minna en háift
starf.
Af orðalagi hjónabands-
laganna »svo sem hag þeirra
sæmir«, er ijóst, að ekki veröi
gerðar sömu kröfur um störf
á heimilum allra giftra
kvcnna, hcldur fari það
nokkuð eftir framlagi heim-
ilisföður. Hátt framlag heim-
ílisföður eykur að jafnaó;
kröfur heimiliishaldsins.
10. Að leyfa til frádráttar
ar verður seint metinn til
fulls. Og fullvíst má telja, að
ef blaðsins hefði. ekki notið
við, væri Island nú enn auð-
virðilegri skóþurrka erlends
valds, en raun er á.
Alþýða þessa lamdis getur
bezt þakkað Þjóðviljanum
hið mikilsverða starf hans
með því að auka útbreiðslu
hans Dg þar með áhrif. En
menn mega heldur ekki
gleyma því, að biaðið er i
Stöðugri fjárþröng og hver
króna, sem alþýða þessa
lands ver tii styrktar blaðinu
skilar margföldum vöxtum.
Sjálfrar sín vegna á alþýðan
að veita Þjóðviljanum allt
það lirautargengi, er hún má.
En bezta afmælisgjöfin,
sem Þjóðviljanum getur
hlotnast, er auldð starf í
þágu málefna alþýðunnar,
aukin harátta fyrir vemd
íslenzks sjálfstæðis.
Gerist áskrifendur að Þjóð-
viljaniumi! Stuðningur við
Þjóðviljann er snar þáttur í
hagsmunabaráttu hvers ein-
asta vinnandi, manns.
»sannanlega greidda hús-
hjálp« er mjög varhugavert
á þessum skattsvikatímum.
Heimilishjálparfrádráttur
inn verður að vera fastákveð-
inn eftir vissum reglum.
11. Laiun vinnustúlkna hafg
10 - 12faldast frá því sem var
fyrir strið, en upphæðin, sem
leyfð er til frádráttar vegna
utanheim>'lis,vimnu húsmóð-
urinnar, hefir aðeins rúm-
lega fjórfaldast.
Má því vera !jó-t, hvorsu
miklum mun tilfinnanlegra
nú er en áður ramglætið gagm
vart þeirri konu, er frekar
kýs að vinna önnur störf en
matargerð, þvotta og gólf-
ræstiíngu.
12. Þegar rætt er um frá-
dráttarbæran heimilskostnað
er rétt að minna á atriði, er
stundum eru engu þýðingar-
mimni em »sannanlega greidd
húshjálp«, en það er, ’nversu
mikil verðmæti fara oft for-
görðum, bæði í mat og fatn-
aði, ef konan annar ekki öll-
um heimilisstörfum eða vinn
ur utan heimilis, án þess að
hafa fasta heimilishjálp.
Etnn eitt atriði er ótalið í
sambandi við kostnað, vegna
utanheimilisstarfa giftra
kvenna, en það eru aukin
fatnaðarkaup. Konur þurfa
annam fatnað við útivinnu
sína en við heimilisstörf'n,
hvort heldur er við fisk-
vinnu, skrifstofustörf eða
önnur svipuð.
13: Frjálst stöðuval telst til
almennra manmréttinda, sbr.
23. gréin Mannréttindaskrár
sameinuðu þjóðanna. Engin
íslenzk lög mumu beinlims
hanna konum stöðuval. en þó
gera skattalögin (og útsvars-
lögin) það óbeint, með því að
skattleggja i einu lagi og það
eftir mjög stighækkandi
skattstiga tekjur af starfi
þriggja aðila, þ.e.a.s. eigin-
manns, cigimlionu og vinnu-
stúlku (eða jafngildi).
Með þessu er eigTinmannin-
um eins þunglega refsað og
eiginkonunni, er kaus að
velja sér annað lífstiðarstarf
en húsverk.
14. Krafan um að skattleggja
tekjur konunnar sérsfaklega,
án tillits til misræmis, er
kann að vera á tekjum hjóm-
anna, og raunar oftast er,
nær engri átt, þegar þess er
gætt, að þeim ber jafn hlutnr
skv. hjónabandslögunum og
erfðalögunum. Jafn fráleitt
er að gera mismun á því,
hvort konan vinnur við eigið
fyrirtæki (sameign hjón-
anna) eða annarra.
Skatta- og útsvarslögum
verður að breyta til samræm-
is við önnur lög, er snerta
fjármál hjóna, þannig að
einnig þar sé hlutur hjón-
anna gerður jafn, án tillits
til þess hversu hátt framlag
hvors þeirra reynist og þann-
ig, að jafnréttisákvæði hjóna
bandslaganna komi að raun-
verulegu gagni meðan hjú-
skapur varir.
15. Persónufrádráttur mun
við samning skattalaganna
hafa verið hugsaður sem
runverulega lægsti fram-
færslukositnaður á heimili
(vinna við matargerð og ann
að ekki reiknuð), enda var
fyrir stríð fjöldi heimila, sem
hafði lægri tekjur en sem
nam persómufrádrætti.
Persónufrádrátturinn hef-
ir ekk hæltkað hlutfalislega
við framfærslukostnaðirm.
Afleiðingin er gífurleg skatta
hækkun. 5 manna fjölskylda
úti á landi, er hefir þá tekju-
upphæð, sem reiknast mú-
verandí framifærslukostnað-
ur (ágúet 1951), greiðir tekju
skatt af meira en helmingi
teknanna (Persónufrádrátt-
ur vegna barna er þar ’lægri
en í Rvik., þótt fiestar nauð-
synjar séu dýrári úti á landi)
16. Persónufrádrátturinn
verður að miðast við nauð-
þuirftir einstaldinga. Engin
sanngirni er að gera ráð fyr-
ir því, að vinna móðurinnar
og eiginkonunnar sé verð-
laus. Miða verður við soðið
Framhald á 3. síðu.
Fjarðarhelðarvsgur
Lokið var nú loksins í sum
ar að leggja veginn yfir
Fjarðarheiði til Héraðs. Er
það verk búið að taka langan
tíma sem vonlegt er, þar eð
yfirstjórn vegagerðarinnar
virtist aldrei hafa jarðýtu af-
lögu á þennan fjallveg, nema
ekkert væri annað hægt við
þær að gera. Hefir aðeins ein
ýta verið á heiðinni annað
veifið lengist af, oft biluð,
auk mokstursvélar frá Seyð-
isf j arðarkaupstað.
Voru a.m.k. Seyðifirðingar
orðnir nokkuð langleitir eft-
ir þessum vegi, hvað sem
kainn að hafa verið um aðra
landsmenn.
Það mun hafa verið 1934
og 1935, sem vegur var lagð-
ur að miklu leyti um bre.kk-!
ur heiðarinnar báðum megin
ög ruddur vegiur yfir háheið-
ina.
En sem sagt, nú þarf ekki
að fara hálf- eða alófæran
ruðninginn á FjarðarheiðL
Og verði vegurinn eins góð
ur og hann virðist hafa öll
skilyrði til, ættu bílar ekki
að vera meira en 10 mínútur
milli heiðarbrúna.
10 — 12 verkamenn hafa
unnið á hedðinni í sumar, auk
verkstjóra, ýtustjóra og bíl-
stjóra. Unnu 3 bílar við »oni-
hurð«. Var seint hægt að
byrja á verkinu vegna snjó-
þyngsla eftir veturiim.
En mikið er eftir að gera í
brekkunum báðum megin.
Frambald á 3. aíðu.