Austurland - 07.12.1951, Blaðsíða 1

¦ ——-- --- f—
Málgagn sósíalista á Austurlandi
Þetta er austfirzkt
blað
Austfirðingar
kaupið það og lésið
1. Irgangar.
Neskaupstað, 7, des. 1951.
Vatnsvirkjun á Austurlandi
Það hefir reynst örðugt að
fá samþykkta raforkuvatns-
virkjun á Austurlandi, 1
imörg ar er þó búið að ræða
slíkar framkvæmdir en allt-
af er eitthvað í veginum svo
ekki er hægt að .hef ja fram-
kvæmdir.
Fyrir 10 árum var ræíjt ujm
stórvirkjun í Lagarfossi fyr-
ir mikinn hluta Austurlands.
Þegar reynt var að ýta fram-
kvæmdum af sifcað, var talið
heppilegra að shk stórvirkj-
un yrði í Gilsárvötnum
Þá voru gerðar nýjar miæl-
itngar og athuganir og þá
þóttu allar fraímkvæmdir hé-
gómi, sem ekki næðu yfir allt
Ausurland frá Langanesi til
Djúpavogs.
Allt kafnaði þetta í ráða-
gerðum og fyrirslætti þeirra,
sem imeð æðstu ráðih fóru.
Þær áætlanir, sem síðan
haf a verið gerðar um vatns-
virkjun á Austurlandi hafa
smám saman verið að minnka
og jafnain h.efir svo farið að
yfirvöldum landsihs hefir
ekki póitit tiltækilegt að gera
neitt í raforkumálum Austur-
landsi.
Á síðasta Alþingi var þó
samþykkt, að heimila Rafveit
Um ríkisins að reisa raforku-
ver i Grimsá allt að 750 hest-
öfl. Sú orka myndi nægja
sæmilega við mið-Hérað, en,
ekki kæmi til mála að veita
þeirri orku niður tiil fjarða.
Síðan þessi lög voru sam-
þykkt hafa engir tilburSir
verið í þá átt, að benti tál
framkvæmda.
Nýlega hefir verið lögð
fram emnþá ný áætlun yfir
virkjun í Fjarðará.
Þessi áætlun gerir ráð fyr-
ir 1830 ha. virkjun fyrir Seyð
ísf jörð og Neskaupstað. Ráð-
gerður stofnkostnaður er 13.6
miljónir króna.
Talið er auðvelt að auka
þessa orku síðar og yrði þá
framlengd linan frá Neskaup
stað um Oddsskarð ijft Eski-
fjarðar.
Ennþá er til athugunar
hvort lögð yrði lína frá þessr
ari virkjun yfir Fjarðarheiði
til Eiða og Egilsstaða um
mið- Hérað,, eða hvort það
svæði fengi raforku frá virkj
um í Grimsá.
Þessi virkjun í Fjarðará
yrði mjög dýr miðað við
stærð, saimkv. áliti raforku-
málastjóra. Þó að nær öll
orka virkjunarinnar seldist
upp yrói verð á hverja kíló-
vattstund 46 — 47 aurar.
Nú er framleiðsluverð á
kílóvattstund i Neskaupstað
SJTJKRAHTJSSBYGGING 1 NESKAUPSTAÐ:
Áfanga nðð
Síðasta dag nóvetmbermán-
t aðar hafði bæjarstjórinn í
Neskaupstað boð inni fyrir
Verkamenn og handverks-
menn, sem unnið hafa að
byggingu sjúkrahússins og
nokkra aðra gesti Sátu boð
þetta 70 manns,. Tilefni þessa
boðs var, að þennan dag var
lokið við að reisa sperrur i
byggingunni
Bæjarstjóri rakti i stuttu
wiáli sögu málsins og gerði
grein fyrir byggingarkostn-
aði o. fl. — Gat hann þess, að
verk þetta hefði verið hafið
13. sept. 1948,, en verkinu
hefði miðað hægar áfram, en
seskilegt hefði verið, bæði
vegna fjárhagsörðugleika en
Þó miklu fremur vegna skorts
á efnjvöru. Þá gat hann þess,
að búið væri að verja til bygg
ingarinnar sem næst 470 þús.
krónum.
Auk bæjarstjóra tóku til
máls Gunnlaugur Snædal,
héraðslæknir, frú Þóra Jak-
obsdóttir, formaður Kvenna-
deildar Slyisavarnafélagsins,
Sigdór Brekkan,, kennari^ Ey-
þór Þórðanson bæjarfulltrúi,
frú Kristrún Helgadóttir, for
mjaður Kvenfélagsins Nanna,
Jóhannes Stefánsson., forseti
bæjarstjórnar og Guðmundur
Sigurjónsson, formaður Verk-
lýðsfélags Norðfirðinga.
Sjúkrahúsið er tvær. hgeðir
og fullkomin rishæð. Stærð
hússins er 30 x12 m. og gert
er ráð fyrir 23 sjúkrarúsnum.
Verður sjúkrahús þetta veg-
leg bygging og kemur til með
að leysa mikinn vanda, þar
sem Austf irðingar og þá eiink
um Norðfirðingar eru mjög
illa settir aneð sjúkrahús.
Byggingameistarar eru Sig
urður Friðbjörnsson og Þor ¦
steinn Sitefánssop.
taiíð vera um 69 aurar, en í
Reykjavík 30 aurar.
Þessar niðUrstöður eru í að-
alatriðum likar og oft áður
hafa fengist ura kostnað
vatnsvirkjunar á Austurlandi
og verð raforku samkv. þeii
áætlunum.
Aðalorsökin er hin sama og
áður. Fólksfjöldi er lítill á
Austurlamdi, notaþörfin því
lítíl en vegalengdir langar og
S'tofnkostnaður þar af leið-
andi mikili miðaður við fólks-
f jölda og stærð orkuvers.
Sé miðað við vatpsvirkjun
á Austurlandi fyrir Seyðis-
fjörð, Neskaupsitað Eskifjörð,
Reyðarfjörð, Fáskrúðsfjörð
og Mið-Hérað þá mundi siík
virkjun vera fyrir ca. 4000
íbúa. Linulengd yrði i nær
öllum tilfellum um 120 — 130
km. Nú er verðslíkra há-
spennuiína talið nema um 80
—100 þús. krónur hver kim
Það er því alveg augljóst
mál, að stofnkosittnaður Aust-
f jarðaveitu yrði all mikill í
samanburði við aðrar veitur,
sem t. d. geta byggt á 5 — 10
þúsund íbúum og linulengd
5 — 40 km.'
Nýjasta áætlunin um vatns-
virkjun í Fjarðará, virkjun,
sem þó er á frumstógi', aðeins
miðuð við Neskaupstað og
Seyðisf jörð, er sem sagt hag-
stæðasti hlutinn af Austur-
lan.dsvirkju|ni. Þó að þessi
virkjun kosti mikið á hik-
laust að samþykkja hana. Og
framkvæmdir þurfa að hefj-
asit strax á næsta ári.
Austfirðingar mun,u sanna,
að byrjun á þessari virkjun
mun þýða upphatf að vatns-
virkjun fyrir allt Austur-
lamd.
Á yfirsttaindandi Alþingi
hefir verið flutt frumvarp
um þessa \arkjun. En þó a-ð
lög fáist sett um þessa fram-
kvæmd er enn eftír þymgsti
róðurinn, sem er að knýja
stjórnarvöldin til þess að
leggja fram fé til verksins og
byrja á framkvæmdum.
Aflasölur
Austfirðingur
seldi í Huil 1. ides. 3789 kit
fyrir £10.490.
Goðanes
seldi í Grimsby siðastliðinn
þriðjudag 3097 kit fyrir £83
75. Goðanes er væntanlegt á
sunnudagsnótt með 200 tonn
af kolums.
15. tölublað.
Sleipnir sekkur á Noröfiröi
Sú fregn barst um bæinn
eins og eldur i siinu sunnu-
dagsímorgunirnn 2, des^ að v/f
Sleipnir, er lá við festar irim
arlega á höfninni, væri aP
sökkvai. Var auðséð, að mik-
ill sjór var kominn i skipið
enda.leið aðeins stutt stund.
þar til það lagðist á hliðina
og fyllti. Nokkra stund sá í
hvalbakinn, en um hádegr
var skipið horf ið með öllu.
Reymt var að koma i veg
fyrir ao Sleipnir sykki á þess
uim stað, þar sem dýpi er all-
mikið.
Ætlaði v/s Hrafnkell aö
draga hann upp að fjöru eða
að bryggjui þar ,sem hægt
væri að koma slökkvidælun-
um við til að dæla úr honum
sjónuimi En þetta var um sein
an. Það tókst ekki að losa
Sleipni úr »múrningunni« og
sökk hamn þar sean hann var
kominn.
Siðusitu árin hefir útgerð
Sleipnis gengið illay og átti að
selja hann á opinberu upp-
boði 8. jan. n.k. eftír kröfu
Sparisíjóðs Norðfjarðar.
I ráði mun að taka Sleipni
upp.
Sjópröf hafa staðið yfir
Un.dainfarið.
Atvinnuleysisskráning
Skráning atvinnulauisra í
Neskaupstað fór fram 2. des.
Alls létu skrá sig 20 karla,r,
en engin kona.
Af hinum skráðu voru 9 sjó
menn á aldrinum 18 — 56
ára. Þar af voru 4 kvæntir
með 7 börn á framfæri. Tekj
ur þeirra voru frá kr. 19.000.
00 — 43.950.00 fyrstu 11 mán
uði ársins^ samtals kr. 101.
740.00 eða 6.782.67 á f jöl-
iskyldumeðliim til jafnaðar.
Þá voru skráðir 5 einhleyp-
ir sijómenm á aldrinum 18 —
27 ára. Eihn þeirra gefur
upp kn 7.300 00 í tekjur, en
tekjur hinna eru kr, 15.700.
00 — 26.000.00 Samanlagt
kaup þessara 5 manna er kr.
85.100 00 eða kr. 17.020.00 til
jafnaðar.
Skráðir voru 10 verkamenn
þar af 3 unglingar undir 18
ára aldri. Hinir eru á aldrin-
um 23 — 63, þar af 4 kvæntir
með 5 börn á framfæri. Tekj
ur þeirra eru frá kr. 15.190.
00 — 28,100.00„ samtals kr.
81.360.00 eða kr. 6.258.46 til
jafnaðar á f jölskyldumeðliiiT.
Þá voru skráðir 3 ókvæntir
karlar f ullorðniir. Einn þeirra
63 ára gamalL telur sig hafa
haft í laun kr. 7.400.00. Laun
hinna eru kr. 15.400.00 og kr.
27.300.00. Þessir menn haf a 2
börn á framfæri. Heildartekj
ur þessara þriggja manna
eru kr. 50.100.00, eða 10.020.
00 á hverm mann á framfæri
til jafnaðar
Eihn af unglingunum þrem
ur er 15 ára og gefur upp kr.
2,600.00 í tiekjur, Hinir eru
báðir 17 ára og tekjur þeirra
kr. 15. 100.00 og kr. 16.140.00
Lok,s var skráður einn bíl-
stjóri 20 ára gamall, ein-
hleypur. Hann telur pig hafa
haft kr. 3.400.00 í tekjur.
Alls eru binir skráðu og
heitmilisfólk þeirra 42 talsins
og heildartekjur kr. 355.540.
00, eða kr. 8.465.23 á einstak-
limg Wl jafnaðar.
Því miður mun óhætt að
fullyrða, að skráningin gefur
á engan hátt rétta mynd af
atvinnuleysinu í Neskaupstað
1. desember.
Miklar raf-
magnsbilanir
k þriðjudaig gerði norðausith
¦ an hvagsviðri með mlikilli
krapahríð á Norðfirði. Hlóðst
mikil ísing á raftaugar i Nes
kaupisltað og slitauðu þær
mjög víða, eimkum þó heim-
taugar, 5 staurar brotnuðu.
Skemmdir urðu lika á síma
Iinum>.
Ýms hverfli bæjarins voru
rafmagnslaus alllengi og all-
ur bærinn um skeið. Er enn
ekki búið að kotmia rafmagn-
inu í öll bús, þó kappsamlega
hafi verið að því unnið.
Þetta miiunu vera mestu bil-
atná'r, sem orðið hafa á raf-
veitukerfinu í Neskaupstað
frá því rafmagn fyrst var
leitt um hann.
Mikill snjór er nú í Norð-
firði og hefir öll úitivinna
lagst niður af þeim sökum.