Austurland - 07.12.1951, Page 1

Þetta er austfirzkt
blað
Málgagn sósíalista á Austurlandi
Austfirðingar
kaupið það og lesið
1. Árgwigar.
Neskaupstað, 7, des. 1951.
15. tölublað.
Vatnsvirkjun á Austurlandi
öfl. Sú oa-ka mynsdi nægja
Sleipnir sekkur á Noröfiröi
að bryggju, þar sem hségt
Það hefir reynst örðugt að
fá samþykkta raforkuvatns-
virkjun á Austurlandi. 1
mörg ar er þó búið að ræða
slíkar framkvæmdir en allt-
af er eitthvað í veginum svo
ekki er hægt að .hefja fram-
kvæmdir.
Fyrir 10 árurn var rætt uurn
stórvirkjun, í Lagarfossi fyi'-
ir mikinn hluta Austuriands.
Þegar reynt var að ýta íram-
kvæmdum af stað, var talið
heppilegra að siík stórvirkj-
un yrði í Gilsárvötnum
Þá voru gerðar nýjar mæl-
iingar og athuganir og þá
þóttu allar frasnkvæmdir hé-
gómi, .sem ekki næðu yfir allt
Aúsurland frá Langanesi til
Djúpavogs.
Allt kafnaði þetta í ráða-
gerðum og fyrirslætti þeirra,
sem með æðstu ráðin fóru.
Þær áætlanir, sem síðan
hafa verið gerðar um vatns-
virkjun á Austurlandi hafa
smám saman verið að minn.ka
og jafnan hefir svo farið að
yfirvöldum landsins hefir
ekki þótt tiltækilegt að gera
neitt í raforkumálum Austur-
lands.
Á síðasta Alþingi var þó
samþykkt, að heimila Raíveit
Um ríkisins að reisa raforku-
ver i Grimsá allt að 750 hest-
Síðasta dag nóvembermán-
aðar hafði bæjarstjórinn í
Neskaupstað boð inni fyrir
verkamenn og handverks-
nienn, sem unnið hafa að
byggingu sjúkrahússins og
nokkra aðra gesti Sátu boð
þetta 70 manmj. Tilefni þessa
boðs var, að þennan. dag var
lokið við að reisa sperrur i
byggingunni.
Bæjarstjóri rakti i stuttu
máli sögu málsins og gerði
grein fyrir byggingarkostn-
aði o. fl. — Gat hann þess, að
verk þetta hefði verið hafið
13. sept. 1948,. ep verkinu
befði miðað hægar áfram, en
seskilegt hefði verið, bæði
vegna fjárhagsörðugleika en
i>ó miklu fremur vegna skorts
á efnivöru. Þá gat hann þess,
að búið væri að verja til bygg
ingarinnar sem næst 470 þús.
krónum
Auk bæjarstjóra tóku til
sæmilega við mið-Hcrað, en.
ekki kæmi til mála að veita
þeirri orku niður til fjarða.
Síðan þessi lög voru sam-
þ.ykkt hafa engir tilburðir
verið í þá átt, að benti tr:I
framkvæmdæ
Nýlega hefir verið lögð
fram etnnþá ný áætlun yfir
virkjun í Fjarðará.
Þessi áætlun gerir ráð fyr-
ir 1830 ha. virkjun fyrir Seyð
isfjörð og Neskaupstað. Ráð-
gerður stofnkostnaður er 13.6
miljónir króna.
Talið er auðvelt að auka
þessa orku síðar og yrði þá
framlengd linan frá Neskaup
stað um Oddsskarð t)il Eski-
fjarðar.
Ennþá er til athugunar
hvort lögð yrði lína frá þess-
ari virkjun yfi’r Fjarðarheiði
til Eiða og Egilsstaða um
mið- Hérað,, eða hvort það
svæði fengi raforku frá virkj
un í Grimsá.
Þesisi virkjun í Fjarðará
yrði mjög dýr miðað við
stærð, samkv. áliti raforku-
málastjóra. Þó að nær öll
orka virkjunarinnar seldist
upp yrði verð á hverja kíló-
vattstund 46 — 47 aurar.
Nú er framleiðsluverð á
kílóvattstund i Neskaupstað
máls Gunnlaugur Snædal,
héraðslæknir, frú Þóra Jak-
obsdóttir, formaður Kvenna-
deildar Slysavarnafélagsins,
Sigdór Brekkan, kcnnarú Ey-
þór Þórðarson bæjarfulltrúi,
frú Kristrún Helgadóttir, for
maður Kvenfélagsins Nanna,
Jóhannes Stefánsson, forseti
bæjarstjórnar og Guðmundur
Sigurjónsson, formaður Verk-
lýðsfélags Norðfirðinga.
Sjúkrahúsið er tvær hæðir
og fullkomin rishæð. Stærð
hússins er 30 ^12 m. og gert
er ráð fyrir 23 sjúkrarúsnum.
Verður sjúkrahús þetta veg-
leg bygging og kemur til með
að leysa milrinn vanda, þar
sem Austfirðingar og þá eiínk
um Norðfirðingar etru mjög
illa settir með sjúkrahús.
Byggingameistarar eru Sig
urður Friðbjörnsson og Þor ■
steinn Stefánsson.
talið vera um 69 aurar, en í
Reykjavík 30 aurar.
Þessar niðurstöður eru í að-
alatriðum likar og oft áður
hafa fengist um kostnað
vatnsvirkjunar á Austurlandi
og verð raforku samkv. þeii
áætlunum.
Aðalorsökin er hin sama og
áður. Fólksfjöldi er lítill á
Austurlapdi, notaþörfin því
lltil en vegalengdir langar og
stofnkostnaður þar af leið-
andi mikill miðaður við fólks-
fjölda og stærð orkuvers.
Sé miðað við vatnsvirkjun
á Austurlandi fyrir Seyðis-
fjörð, Neskaupstað Eskifjörð,
Reyðarfjörð, Fáskrúðsfjörð
og Mið-Hérað þá mundi sbk
virkjun vera fyrir ca. 4000
íbúa. Linulengd yrði i nær
öllum tilfellum um 120 — 130
km. Nú er verð slíkra há-
spennulína talið nema um 80
—100 þús. krónur hver km
Það er því alveg augljóst
mál, að stofnkositnaður Aust-
fjarðaveitu yrði all mikill í
samanburði við aðrar veitur,
sem t. d. geta byggt á 5 — 10
þúsund íbúum og linulengd
5 — 40 km.
Nýjasta áætlunin um vatns-
virkjun í Fjarðará, virkjun,
sem þó er á frumstági, aðeins
miðuð við Neskaupstað og
Seyðisfjörð, er sem sagt hag-
stæðasti hlutinn af Austur-
lan.dsvirkjuin. Þó að þessi
virkjun kosti mikið á hlk-
laust að samþykkja hana. Og
framkvæmdir þurfa að hefj-
ast strax á næsta árí.
Austfirðingar mun.u sanna,
að byrjun á I>essari virkjun
mun þýða upphaf að vatns-
virkjun fyrir allt Austur-
land.
Á yfirsitaindandi Alþingi
hefir verið flutt frumvai’p
um þessa virkjun, En þó að
lög fáiist sett um þessa fram-
kvæmd er enn eftir þyngsti
róðurinn, sem er að knýja
Stjórnarvöldin til þess að
leggja fram fé til verksins og
byrja á framkvæmidum.
Aflasölur
Austfirðingur
seldi í Hull 1. des. 3789 kit
fyrir £10.490.
Goðanes
seldi í Grimsby siðastliðinn
þriðjudag 3097 kit fyrit £83
75. Goðanes er væntanlegt á
sunnudagsnótt með 200 tonn
af kolum.
Sú fregn barst um bæinn
eins og cldur i slinu sunnu-
dagsimorgunínn 2. des,,, að v/f
Sleipnir, er lá við festar inm
ariega á höfninni, væri ac
sökkvai. Var auðséð, að mik-
ill sjór var kominn i skiþið
enda leið aðeins stutt stund.
þar til það lagðist á hliðina
og fyllitá. Nokkra stund sá á
hvalbakinn, en um hádeg'
var skipið horfið með öllu.
Reyint var að koma i veg
fyrir að Sleipnir sykki á þess
uim stað, þar sem dýpi er all-
mikið.
Skránlng atvinnulausra í
Neskaupstað fór fram 2. des.
Alls léitu skrá sig 20 karlar,
ep engin kona.
Af hinum skráðu voru 9 sjó
menn á aldrinum 18 — 56
ára. Þar af voru 4 kvæntir
með 7 börn á framfæri. Tekj
ur þeirra voru frá kr. 19.000.
00 —- 43.950.00 fyrstu 11 mán
uðá ársins, samtals kr. 101.
740.00 eða 6.782.67 á fjöl-
iskyldumeðlim til jafnaðar.
Þá voru skráðir 5 einhleyp-
ir sjómenn á aldrinum 18 —-
27 ára. Einn þeirra gefur
upp kn 7,300 00 í tekjur, en
tekjur hinna eru kr. 15.700.
00 — 26.000.00 Samanlagt
kaup þessara 5 manna er kr.
85.100 00 eða kr. 17.020.00 til
jafnaðar.
Skráðir voru 10 verkamenn
þar af 3 unglingar undir 18
ára aldri. Hinir eru á aldrin-
um 23 — 63, þar af 4 kvæntir
með 5 börn á framfæri. Tekj
ur þeirra eru frá kr. 15.190.
00 — 28.100.00, samtals kr.
81.360.00 eða kr. 6.258.46 til
jafnaðar á fjölskyldumeðlim.
Þá voru skráðir 3 ókvæntir
karlar fullorðnir, Einn þeirra
63 ára gamall, telur sig hafa
haft í lauin kr. 7.400.00. Laun
hinna eru kr. 15.400.00 og kr.
27.300.00. Þessir menp hafa 2
börn á framfæri. Heildartekj
ur þessara þriggja manna
eru kr. 50.100.00, eða 10.020.
00 á hverm mann á framfæri
til jafnaðar
Elnn af unglingunum þrem
ur er 15 ára og gefur upp kr.
2.600.00 í tekjur, Hinir eru
væri að koma slökkvidælun-
um við til að dæla úr honum
sjónuim1. En þetta var um sein
an. Það tókst ekki að losa
Sleipni úr »múrningunni« og
sökk hann þar seim hann var
kominn.
Síðustu árin hefir útgerð
Sleipnis gengið illa, og átti að
selja hanp á opinberu upp-
bcði 8. jan. n.k. eftir kröfu
Sparisjóðs Norðfjarðar.
I ráði mun að taka Sleipni
upp.
Sjópröf hafa staðið yfir
Undanfarið.
báðir 17 ára og tekjur þeirra
kr. 15. 100.00 og kr. 16.140.00
Loks var skráður einn bíl-
stjóri 20 ára gamall, ein-
hleypur. Hann telur sig hafa
haft kr. 3.400.00 í tekjur.
Alls eru hjnjr skráðu og
heittnilisfólk þeirra 42 talsins
og heildartekjur kr. 355.540.
00, eða kr. 8.465.23 á einstak-
li|ng tíl jafnaðar.
Því miður mun óhætt að
fullyrða, að skráningin gefur
á engan hátt rétta mynd af
atvinnuleysinu í Neskaupstað
1. desember.
Miklar raf-
magnsbilanir
Á þriðjudag gerði norðausti-
an hvassviðri með jnikiili
krapahríð á Norðfirði. Hlóðst
mikil ísing á raftaugar i Nes
kaupstað og slitaiuðu þær
mjög víða., ein.kum þó heim-
taugar, 5 staurar brotnuðu.
Skemtmdir urðu lika á síma
linum.
Ýms hverfi bæjarins voru
rafmagnslaus alllengi pg all-
ur bærinn um skeið. Er enn
ekki búið að kolma rafmagn-
inu í öll hús, þó kappsamlega
hafi verið að því unnið.
Þetta munu vera mestu bil-
anár, sem orðið hafa á raf-
veitukerfinu í Neskaupstað
frá því rafmagn fyrst var
leitt um hann.
Mikill snjór er nú í Norð-
firði og hefir öll útivinna
lagst npður af þeim sökum.
SJÚKRAHÚSSBYGGING 1 NESKAUPSTAÐ:
Áfanga nðð
Ætlaði v/s Hrafnkell að
draga ,hann upp að fjöru eða
Atvinnuleysisskráning