Austurland - 31.12.1951, Blaðsíða 1

Málgagn sósíalista á Anstnrlandi
1. Argangur.
Neskaupstað, 31. des. 1951.
t############################43
AUSTURLAND
óskar lesend-
um gleðilegs
nýars
18. tölublað.
Aramót. — Nýtt ár er að
hefja göngu sína og gamla ár
ið er að kveðja. Slík timamót
hafa áhtriíf á alla einstaklínga
og ðsjálfrátt renna menn hug
anum yfir liðinn tíma og
reyna að glöggva sig á mark-
verðustu atburðum hins liðna
árs- Og jafnframt er svo
spurningin um hvað hið nýja
ár muní bera í skauti sinu.
Ég mun nú í íáum orðum
ræða við lesendur Austur-
lands um viðhorfin við þessi
áramót eins og þau koma mér
fyrir sjonir, og þá fyrst og
fremst þau, sem séstaklega
varða okkur íbúa á Austur-
landi.
Árið 1951, sem riú er að líða
befir fært íslenzku þjóðinni
sem heild vaxandi örðugleika
efnahagslega og stjórnarfars
lega. Dýrtíð hefir farið ört
vaxandi allt árið og mun verð
hækkun á árinu nema um
28% eftir vísitöluútreikningi,
en hið hækkaða veirðlag er þó
í rauninni miklum mun
meira.
1 byrjun ársins var gripið
til þess ráðs að leyfa bátaút-
vegsmönnum hhm svonefnda
bátagjaldeyri og jafnframt
var svo mikill hluti innflutn-
ingsins gefinn frjáls og verð-
lagseftirlit afnumið að
mestu.
Afleiðing þessa varð stór-
kostleg verðhækkun á þessum
vörum og mikil okurálagn-
ing ýmissa kaupsýslumanna.
Síðar kom svo nokkur kaUp
hækkun verkafólks og fast-
launamannav en dýrtíðin hélt
áfram að aukast allt árið.
Á árinu hefir orðið Imeiri
vöruinnflutningur etn dæmi
eru til um áður á einU ári og
má segja að í lok ársins hafi
aillar búðir verið fullar af
allskonar vörum- Þó segja
könnunarskýrslur, að hinar
miklu vörubirgðir séu fyrst
og fremst ónauðsynlegar vör-
Ur og vörur, sem ekki geti tal
izs brýinar nauðsynjar. Af
gagnlegustu matvörum er t.d,
lítið til i lanidinu.
Ríkfesjóður hefir innheimt
af landslýðnum hærri fjár-
hæðir en nokkru sinni áður
og munar þar miklu.
Tollar og skattar ríkisins,
að frátöldum tekju- og eigna-
skattinum, mema á árinu um
1600 kr. á hvert mannsbarn í
landihu,. eða um 8000 kr- á 5
tttuanna fjölskyldu. MestUr
hluti þessa er verðtollurinn
og söluskatturinn.
Söluskatturinn mun ftiema í
krjLrigum 95 — 100 miljónum
kr. á árinu, eða svipaðri upp-
LOBVJK JÓSEPSSON
ÁRAMÓT
hæð og álögð útsvör í Bllum
bæjar- og sveitarfélögum á
landihu.
Söluskatturinn er einn af
hinum nýju sköttum ríkisins
og var lagður á eingqngu til
þess að standa undir f iská-
byrgðinni meðan hún var í
gildi. En nú er hún niður fall
in, en samt er þesgi þungi og
mikli skattur, sem talið er að
hækki allt verðlag í landinu
um 10 — 11 %, innheimtur
eftir sem áður. Sívaxandi dýr
tið og hækkandi álögur ríkis-
valdsins hafa skiljanlega
Íefitt af sér aukna erfiðleika
almennings-
Þegar við nú við þessi ára-
mót rennum huganum yfir
það helzta, s|em gerzt hefir á
árinu í ef nahagsmálum okkar
og afkomu almemnt, þá munu
margir gera sér tíðrætt uþi
erfiðleákana og jafnvel versu
andi afkomu.
I því sambandi er óhjá-
kvæmilegt að hafa i huga
framangreindar staðreyndir
úr efnahagsmálum þjóðar-
heildarinnair,
Við/sem á Austurlandi bú-
um, höfura' vissulega ekki far
ið varhluta af afleiðingum
hinnar gífurlegu dýrtiðar.
Og við höfum heldur ekki
komizt uindan hinum þungu
og sífellt hækkandi tollum og
sköttum rikisins.
En hvernig hefir atvinna
vérkafólks og launþega verið
á Austurlandi á þessu liðna
ári? Hefir atvinna brugðist
meir hgá okkur en annars-
staðar eða fylgjumst við þar
nieð því almenna á landinu?
Fyrrihluti ársins gekk held
ur illa á Austurlaindi. Vetra-
vertíðin misheppnaðigt á flest
um bátum hén eystra og af
því leiddi rýr kjör sjómanna
og minni vinnu i landi en( ann
ars hefði orðið.
Fyrir lapdbúnaðinn var vet
urinn þungur í skauti vegna
óvenjulegra harðihda og ó-
þurrkanna sumarið áður, sem
olli því að bændur voru ílla
undir það búnir að mæta
hörðum vetri.
A Norðfirði var. alhnikil
landvinna eilnnig framan af
árihu þar sem þar var enn 6-
farið mikið af saltfiski frá
fyrra ári og einnig mun tii-
tölulega meiri aflí hafa kom-
ið þangað en annarsstaðar
hér eystra- Sumaratvinna var
sæmileg og á nokkrum stöð-
ulra með bezta móti.
Þar skiptu mestu máli
karfaveiðar Norðfjarðartog-
arajina* sem veittu mjög
mikla atvinnu i Neskaupstað
og einnig á Eskifirði og Seyö-
isfirði.
Frysting karfans var
merkileg nýung og mjög þýð-
ingarmikil í atvinnumálun-
u|ra hér eystra.
Atvinnain hefir eins og áð
ur reynzt mtjög misjöfn í sjáv
arþorpunum á Austurlandi-
Sumsstaðar hefir atvinna
verið mjög rýr mest allt árið
einkum þar sem afli smábáta
reyndást lélegur, annarsstað-
ar hefir atvinna verið all-
mfikil.
Á Fáskrúðsfirði hefir í ár
verið mikið unilið að fram-
kvæmdum í landi, við bygg-
ingu lýsis- og mjölverk-
smiðju og rafveitu, en útgerð
hefir verið þar lífminni en
oft áður. /
1 Neskaupstað hefir. at-
vinnan eflaust verið mest hér
austanlands á þessu ári-
Þó var knappt um atvinnu
seinast á áritnu og ýimsir
verkamenn atvinnulitlir. I
slíkri dýrtið sem nú er, verða
verkamenn skiljanlega að
hafa fulla atvinnu allt árið,
ef afkoman á ekki að verða
erf ið og í sumum tilf ellum
beinlihis i hættu. Þeir verka-
menn, sem orðið hafa fyrir
barðinu á atvinnuleysinu í
fleiri miánuði á árinu, eins og
mörg dæmi munu vera ' um
hér á Austurlandí, hiafa dreg-
ið saman lifskjör sin og sinna
svo mjög að erfitt er að átta
sig á hvernig slikt er hægt.
Það er staðreynd að á ár-
inu, sem nú er að liða, hef ir
atvibnuleysið farið mijög vax
andi viðast hvar á landinu.
Astandið hefir orðið mjög
alvarlegt i flestuto þorpum á
Vestf jörðum og mörgum á
Norðurlandi. Svipað má segja
um nokkur þorp á Austur-
landi.
Það er skoðun min að hjið
almenna ástand í Neskaup-
stað sé i þessum efnum taeð
þvi bezta* sem þekldsL á land
inu- Eto þó er ástandið hér
alls ekki gott og erfiðleikar
atvinnufyrirtækja i bænum
eru mjög miklir með það að
standa að fullu undir fullri
atvinnu og þeim mikla rekst-
urskostnaði, sem nú er orð-
inn.
Allír þeir, sem nú kvarta
sáran undain daglegum erfið-
leikum þurfa að gera sér sem
skýrasta gnein fyrir þvi &\-
menna ástandi sem nú hefii-
skapast i landinu.
Það er eðlilegt og réttmætt,
að almennihgur þrýsti fast,
hver í sinu byggðarlagi, á for
ystumenn si|na og aðra ráða-
imenn, svo að allt sé gert, sem
unnt etr, til þess að halda
jafnan uppi fullri atvinnu og
gera lífskjör almennings seni
bezt.
En jafflnhliða þurf a allir að
Sljá og skilja hið alm.enna
ástcúnd % landintt,.
Einstakír staðir, t. d. hér á
Austuirlandi. komast aldrei
flestir Islendingar verið ugg-
andi út af ásælni Bamdaríkj-
anna til hergtöðva í landinu.
Ýmsar málaleitanir hafa
frá þeim komið og sumar
mjög frekjulegar, þó að al-
menningsálitið í heiminuim)
hafi greinilega haldið nokkuð
af tur af þeim.
En í ár fengu þeir vilja
sipn fram eftir gengdarlaus-
ar fjárgjafir og látlausar ut-
anstefnur helztu ráðamanna
landsins.
Nú dvelst í landinu erlend-
ur her„, sem útbýr herstöðvar
sínar. TM landsins eru flutt
hergögn af öllum tegundum
og í erlendum blöðuím og tima
ritum er jafinvel rætt u(m að
hagkvæmt sé að setja upp at-
omsprengjustöð á Islandi.
Hverjum Islendingi er Ijóst
að dragi til styrjaldar, er öll
íslenzka þjóðin i hættu-
Það er hart til þess að vita
að isilíkir atburðir, sem þetta,
skuli geta gerzt með sam-
þykki íslenzkra manna.
Nýja árið hefur nú göngu
sína. Hvað f ærir það okkur?
Við skulum bindast traust-
ari og skilningsbetri vináttu-
böndum en nokkru sinni og
standa saman um að gera
hjá því að liða siúrt og sætc það, sem við getum bezt á
eftir þvi sem hin almenna
stefna ríkisstjórnarininar og
þróun .atvinnu- og efnahags-
mála landsins hljóta að leiða
af sér.
Við verðum að berjazt ske-
leggri baráttu fyrir því að
halda uppi okkar hjut, og
gera það vel, sem í okkar
valdi sstendur.
Einn merkilegasti atburð-
urinn í atvinnumálum Aust-
urlands á þessu ári var koma
togarans Austfirðings. Þegar
hefir skipið sýnt, að það get-
ur áorkað miklu í atvinnu-
málum þeirra staða* sem að
því standa, en þó efast ég
ekki um að það á eftir að
sýna það í enn
hvað það getur gert til fram
fara fyrir byggðarlögin þrjú,
sem skipið eiga.
hinu nýja ári'.
Með þökk fyrir gamla árið
og ósk um farsælt nýtt ár
Lúðvík Jósep&son.
Togararnír
Austfirðingur
seldi afla sinn, 2974 kit, í
Aberdeen 28. og 29. des. fyrir
£ 7152.
—*-
Einn er s.á atburður, sem
að flestra dómi mun vera
skuggalegastur þeirra, sem
við minnumst frá árinu, aem
nú er að líðar Það er koma er-
lends herliðs til landsins, og
samþykkt íslenzkra stjórnar-
valda á þvi.
Nokkur undanf arin ár haf a
Egill rauði
var í silipp i Reykjavik um
mánaðartíma. Fór þá fraim
rikari mæli svonefnd fjögurra ára klöss-
un. Egill fór á ísfisk, en afli
hefir verið mjög tregur,
vegna stöðugra ógæf ta- Losar
e. t. v. heima 2. jan.
Goðanes
losaði hér 27. des- um 110
lestir til hraðfrystingar. Fór
aftur á veiðar 28. des. fyrir
h.eimamarkað að því er ráð-
gert er.
Isólfur .
seldi í Bretlandi fyrir jól
um 2400 kit fyrir um 5 þús.
pund- Tók ,ís i Neskaupsltaö i
gær.