Austurland - 20.01.1956, Qupperneq 1

Málgagn sósfalista á Anstnrlandi
6. árgangur.
Neskaupstað, 20. janúar 1956.
3. tölublað.
Fjárhagsáætlun
Neskaupstaðar
I dag fer fram í bæjarstjórn
fyrri umræða um fjárhagsáætlan-
þessa árs.
Niðurstöðutölur á fjárhagsá-
®tlun bæjarsjóðs, eins og hún er
lögð fram eru kr. 2.926.000.00. Nið
urstöðutölur síðustu áætlunar
voru kr. 2.351.000.00 og er því
ráðgert að þær hækki um kr,
575.000.00.
Vottur vaxandi dýrtíðar
Þessi tiltölulega mikla hækkun
a uiðurstöðutölunum talar skýru
aiáli um hinn gífurlega vöxt verð-
bólgunnar. Hún kemur hart niður
ú sveitarfélögunum og þau hafa
ekki önnur úrræði til að hækka
Lekjur sínar, en að hækka útsvör-
iu. því ríkisvaldið svíkst alltaf um
að sjá svéitarfélögunum fyrir
nýjum tekjustofnum. Það er önn-
um kafið við að finna út og leggja
a iandsfólkið nýja skatta handa
ríkissjóði.
Þau bæjarfélög, sem þegar hafa
afgreitt fjárhagsáætlanir þessa
árs, hafa ekki séð sér annað fært
en að hækka útsvör verulega frá
Þyí sem þau voru í fyrra. I
Reykjavík hækka þau um 43%, á
Akureyri um 35%, í Hafnarfirði
um 32% og á Akranesi um 20%,
en þar varð mjög mikil hækkun á
útsvarsupphæðinni s. 1. ár.
Hvað há verða útsvörin?
Gert er ráð fyrir að útsvör hér
verði kr. 2.425.000.00 og er það
27.6% hækkun frá síðasta ári.
^etta er vissulega mdkil hækkun,
en hjá henni verður ekki komizt,
von á að vera um að bærinn
§eti staðið við skuldbindingar
sínar og haldið áfram eðlilegum
°& nauðsynlegum framkvæmdum.
menn, iðnaðarmenn, togarasjó-
menn og fastlaunamenn, bæði for-
stjórar og aðrir. Athugunin leiddi
í Ijós að launagreiðslur til þess-
ara manna hafa hækkað um 25%,
en sú kauphækkun hefði þýtt 50%
hækkun á útsvörum með óbreytt-
um álagningareglum að öllu leyti.
Nú verður ekkert fullyrt um
það, hvort þetta úrtak gefur rétta
mynd af tekjum bæjarbúa í heild,
en nær er mér að halda, að ekki
sé fjarri því. Þó vantar þarna
stóra og þýðingarmikla stétt, sem
eru bátasjómenn. En líklegt er,
að tekjur þeirra hafi ekki vaxið
minna en tekjur annarra.
Eftir þessu ætti að mega reikna
með því, að engin vandkvæði verði
að jafna áætlaðri upphæð niður
án hækkunar á útsvarsstiga.
Hinsvegar er auðsætt, að ekki
mjun annað koma til greina en
hækka persónufrádrátt til muna
vegna stórhækkaðs framfærslu-
kostnaðar. Eitt hundrað króna
hækkun á persónufrádrætti þýðir
yfir 60 þús. kr. lækkun útsvars-
upphæðarinnar og verður ekki að
svo stöddu um það sagt, hvort
nauðsynlegri hækkun persónufrá-
dráttar verður komið við án
hækkunar útsvarsstigans.
1100 kr. hækkun til jafnaðar
Þessi ráðgerða hækkun útsvar-
anna svarar til þess, að gjaldend-
ur beri í ár 1100 kr. hærra útsvar
en í fyrra. Meðaltalsútsvar á íbúa
verður 1830 krónur í Neskaup-
stað, 2400 í Reykjavík, 1525 á Ak-
ureyri, 2030 í Hafnarfirði og 2450
á Akranesi, miðað við ibúatölu 1.
des. 1954 og er íbúafjölda Glerár-
þorps bætt við Akureyri. En slík-
ar tölur sem þessar eru þó ekki
á að byggja, heldur nefndar hér
til nokkurs fróðleiks. Það sem
máli skiptir, auk gjaldendafjölda,
er tvennt. í fyrsta lagi heildar-
tekjur gjaldepda og í öðru lagi
hversu mikið er um atvinnurekst-
ur í byggðarlaginu. Fullyrða má,
að þar þoli Neskaupstaður fylli-
lega samanburð við önnur byggð-
arlög, enda hefur tiltölulega mik-
ill hluti útsvaranna hvílt á fyrir-
tækjum. Fullvíst má telja að út-
svör fyrirtækja vaxi til jafns við
útsvör einstaklinga, vegna auk-
innar veltu þeirra iðnfyrirtækja,
sem máli skipta við útsvarsálagn-
ingu, en það eru frystihúsin og
Dráttarbrautin h. f.
N
Hvað fá bæjarbúar fyrir
snúð sinn?
Stundumi heyrir maður spurt:
I hvað fer allt þetta fé? Hvað fæ
ég eiginlega fyrir útsvarið mitt?
Svör við þessum spurningum fá
menn, ef þeir kynna sér fjárhags-
áætlun bæjarins og reikninga.
Það, sem gert er ráð fyrir að
bæjarbúar fái fyrir útsvörin á
þessu ári er m. a.:
1. Vegamál. Til þeirra er áætlað
að verja 200 þús. kr. — Fyrir
það á að leggja a. m. k. einn
nýjan veg, kosta götulýsingu,
ryðja snjó af götunum og
halda þeim við.
Á laugardag s. 1. voru hinir
nýju samningar um launakjör
bátasjómanna lagðir fyrir fundi
í Verklýðsfélaginu og Útvegs-
mannafélaginu og samþykktu báð-
ir aðilar samninginn.
Samkvæmt hinum nýja samn-
ingi verður allmikil breyting á
fyrirkomulagi launagreiðslna til
sjómanna.
Línuveiðar
Nú er svo ákveðið, að á bátum
yfir 30 tonn skuli sjómenn hafa
22V2%. enda séu 5 menn á bátn-
um. — Sömiu hlutaskipti gilda á
minni bátum, miðað við 4 manna
áhöfn. Séu 5 menn á slíkum bát-
um, greiðir útgerðin fimmta
manninum.
Ef útgerðarmaður saltar fiskinn
eða verkar hann í skreið, ber há-
setumi ekki að gera að honum.
Útgerðarmaður annast á sinn
kostnað beitningu og flutning
línunnar á bryggju og af bryggju.
Ef róið er frá Hornafirði eða
einhverjum öðrum stað af Aust-
urlandi utan Neskaupstaðar, skal
greiða af óskiptu salt, viðlegu- og
ljósagjald og vörugjald, en sé róið
frá Neskaupstað þá salt, vöru-
2. Menntamál. Þau eru áætluð
318 þús. kr. (barnaskóli 180
þús., gagnfræðaskóli 100 þús.,
bókasafn 30 þús., iðnskóli 8
þús.). Á móti koma svo tekj-
ur, aðallega ríkisframlög að
upphæð kr. 118 þús. svo beint
framlag bæjarsjóðs er áætlað
200 þús. kr. — Þessu fé er
varið til að mennta börn og
unglinga í bænum.
3. Alþýðutryggingar. Sá liður er
á áætluninni 350 þús. kr. og
skiptist svo: Framdag til Al-
mannatrygginga 195 þúð., til
sjúkrasamlags 95 þús., til at-
vinnleysistrygginga 50 þús. og
slysatrygging 10 þús. — At-
vinnuleysistryggingarnar eru
nýr liður og má gera ráð fyrir
að þær kosti bæinn mikið á
annað hundrað þúsund þegar
þær eru að fullu komnar til
framkvæmda. — Þessu fé er
varið til að tryggja bæjarbú-
Framhald á 3. aíðu.
gjöld og bryggjugjöld, krefjist
Hafnarsjóður slíks gjalds fyrir
losun á afla.
Lágmarkshvíld
Það ákvæði er í hinum nýju
samningum, að á útilegubátum
skuli skipverjar hafa 6 stunda
lágmarkshvíld á sólarhring. Slíkt
ákvæði hefur ekki áður verið í
samningum hér, en er mjög mik-
ilsvert.
Handfæraveiðar
Um þær veiðar hafa engir samn-
ingar gilt til þessa, en samkvæmt
hinum nýju samningum, ber skip-
verjum á færabátum 62% afla.
Útgerðin skal leggja til öll veið-
arfæri.
Mjög óvíða, eða hvergi, miunu
til samningar um hlutaskipti á
færabátum.
i
Netaveiði
Við þesskonar veiðar skulu sjó-
menn hafa 38% afla. Aldrei skal
skipta í fleiri staði en 11 sé fiskað
í ís og aldrei í fleiri en 13 sé fiskað
í salt. ■;
Framhald á 2. síðu.
Tekjurnar hafa liækkað
hef leitazt við að gera mér
grein fyrir því, hvort tekjur bæj-
arbúa hafa vaxið á s. 1. ári. Valdi
e§ 22 menn, sem ég vissi að höfðu
haft meginhluta tekna sinna hjá
Sama fyrirtæki bæði árin 1954 og
1955. 1 þessum hópi voru verka-
Nýir sjómannasamningar