Austurland - 20.04.1956, Page 1

M á 1 g a g n sósfalista á Anstiirlandi
6. árgangur. Ncskaupstað, 20 apríl 1956.
12. tölublað.
Londhelgismálin
Nú eru liðin rétt 4 ár síðan til-
skipunin um stækkun fiskveiði-
landhelginnar var gefin út.
Sú stækkun landhelginnar, sem
þá var ákveðin var mjög misjöfn
fyrir hina ýmsu landshluta.
Mest var stækkunin í Faxaflóa
og Breiðafirði og við Vestmanna-
íyjar. Nokkur stækkun varð einn-
ig fyrir Norðurlandi. Aftur á móti
var um sáralitla stækkun að ræða
fyrir Vestfjörðum og Austfjörð-
um. Það er nú viðurkennt opin- .
berlega, að stækkun landhelginn- ;
ar fyrir Austurlandi (einkum
Norð-Austurlandi og Suð-Austur-
landi) var ákveðin með þessari
nýju tilskipun, minni en bein rök
stóðu til samkvæmt þeim megin-
reglum sem fylgja átti við út-
færslu landhelgislínunnar.
Það var því strax í upphafi hall-
að á rétt okkar Austfirðinga í
landhelgismálinu.
Augljóst var þó öllum, sem til
þekktu, að nauðsynlegt var að
fylgja nokkuð öðrum grundvallar-
reglum um stækkun landhelginn-
ar fyrir Austfjörðum og Vest-
fjörðum en t. d. við Suð-Vestur-
land, þar sem engir stórir flóar
voru til staðar á Austfjörðum og
Vestfjörðum.
Aðalrök Islendinga í landhelgis-
málinu voru þau, að þeim væri
lífsnauðsyn að vernda fiskimiðin
í kringum laiulið. Þessi grundvall-
arrök áttu vitanlega ekki síður við
Austfirðinga og Vestfirðinga en
aðra landsmenn, pema jafnvel
fremur, þegar þess er gætt að þar
eru fiskveiðar meira og almennar
stundaðar en víðast hvar annars
staðar á landinu.
Hin stóraukna friðun fiskimið-
anna við Suö-Vesturland kom út-
gerðinni þar fljótlega að miklu
gagni. Fiskigengd fór vaxandi og
friður fiskibátanna á miðunum
varð allur annar en áður hafði
verið.
Við Austfirðingar glöddumst
vfir því spori sem stigið var með
stækkun landhelginnar í maí 1952.
Við hlutum að vísu að benda á
að okkar réttur hafði ekki verið
raetinn sem skyldi og að okkar
’-'andi var ekki leystur í neinu
hlutfalli við það sem gert hafði
verið annars staðar.
Margir Austfirðingar furðuðu
sig strax á því að hagsmuna þeirra
skyldi jafnilla gætt við landhelg-
isbreytinguna og raun varð á. Þeir
áttu þó einn þingmann sinn í
sjálfri ríkisstjórn landsins, en þar
voru þessi mál ákveðin.
En í þessu máli eins og fleirum
réði það úrslitum, að þingmaður
Austfirðinga, sjálfur ráðherrann,
var illa að sér í málum kjósenda
sinna. Hann vissi ekki um þarfir
Austfirðinga og skyldi ekki hví-
líkt grundvallaratriði stækkun
landhelginnar fyrir Austfjörðum
er allri byggð á Austurlandi.
Það er mikill misskilningur sem
gerir vart við sig hjá ýmsum, og
miklu mun hafa ráðið um sinnu-
leysi ráðherrans, að aukin friðun
fiskimiðanna í Faxaflóa dugi Aust-
firðingum.
Þó að margir Austfjarðabátar
hafi leitað til Suð-Vesturlandsins
á vetrarvertíð nú um skeið, þá
fer því fjarri að slík útgerð þeirra
sé hin eina æskilega eða til fram-
búðar.
Fiskimiðin fyrir Austurlandi eru
enn þau sem úrslitum ráða um
bátaútgerð Austfirðinga. Þau geta
gefið mikinn fisk og góðan fisk.
Aflinn gengur misjafnt yfir, sum
árin er góður afli, önnur lélegur.
Og enginn sjómaður efast um að
jafnmikil stækkun landhelginnar
fyrir Austfjörðum og nú hefur
verið gerð í Faxaflóa, mundi auka
fiskmagnið hér eystra.
í 4 ár hafa allir þingmenn af
Austurlandi, nema Eysteinn Jóns-
son, flutt tillögur um stækkun
landhelginnar hér. Þær hafa ekki
náð fram að ganga vegna stöðv-
unarvalds ríkisstjórnarinnar.
Framkoma ríkisstjórnarinnar í
landhelgismálinu er hin furðuleg-
asta. Hún stendur gegn vilja
meirihluta Alþingis og ótvíræðum
vilja nær allra landsmanna.
1 stað þess að framkvæma að-
kallandi breytingar á landhelg-
inni, er ríkisstjórnin í stöðugum
samningum um málið erlendis og
í ýmsum tilfellum við þá aðila sem
frá öndverðu hafa verið okkur Is-
lendingum fjandsamlegastir í
þessu máli.
Nú um þessar mundir berast
t. d. fréttir um það, að nokkrir
íslenzkir togaraeigendur séu í
samningum við enska togaraeig-
endur úti í París um landanir ís-
lenzkra togara á ísfiski í Bret-
landi og um kröfur brezkra tog-
araeigenda um fríðindi í íslenzkri
landhelgi.
Það er reyndar öllum kunnugt,
eftir erlendum fréttum, að íslenzk-
ir aðilar hafa rætt um samninga
á þeim grundvelli, að íslendingar
lofi að breyta ekki núverandi land-
helgislínu fyrst um sinn.
Bæði Framsókn og íhald lýstu
sig á Alþingi í> vetur samþykk
Margt bendir til þess að á næst-
unni muni mjög breytast flokka-
skipun á landi hér og raunar eru
raðir flokkanna þegar teknar að
riðlast. Undirbúningur kosning-
anna í vor bendir líka eindregið
til þess, að senn verði spilin stokk-
uð upp og gefið upp á nýtt.
Nú er miklu meira um það, að
reynt sé að efna til kosninga-
bandalaga, að reynt sé að tengja
saman fólk með svipuð sjónarmið
úr mörgum flokkum.
Hræðslubandalagið
Bandalag Alþýðuflokksmanna
og Framsóknarmanna, sem al-
mennt er nefnt hræðslubandalag-
ið, er fyrst og fremst stofnað til
þess að reyna að koma í veg fyrir
að þessir flokkar verði fyrir stór-
áföllum í kosningunum. Með því
að sameina orku sína í hverju
kjördæmi, hyggjast þeir tryggja
sér fleiri þingsæti, en þeim ber
eftir kjósendatölu og koma í veg
fyrir fall nokkurra þingmanna.
En allt bendir til að þingstyrkur
þessara flokka verði minni eftir
kosningar en fyrir, þó ekki sé
útilokað að einhverjum þingmönn.
slíkri málsmeðferð og fluttu til-
lögu þess efnis.
Það vakti athygli að síðasta dag
þingsins nú í vetur, greiddi Ey-
steinn Jónsson atkvæði gegn
stækkun landhelginnar með þeirri
röksemd, að hann vildi bíða eftir
umsögn og úrslitum erlendis frá
varðandi landhelgismálin almennt.
Landhelgismálið er eitt mesta
hagsmunamál Austfirðinga í dag.
Það er auðvitað sérstakt stórmál
sjómanna og útgerðarmanna, en
það er einnig stórmál allra þeirra
sem á Austurlandi búa. Því blóm-
legar fiskiveiðar skapa vaxandi
atvinnu í landi á öllum sviðum og
auka kaupmátt og velgengni sem
aftur á móti er undirstaða fyrir
landbúnað, iðnað og verzlun.
I kosningunum í sumar hlýtur
landh'elgismálið að verða eitt af
þeim málum sem ræður úrslitum
um afstöðu kjósenda.
um verði fleytt á þing með þessu
samstarfi.
Hvorugur þessara flokka geng-
ur heill til samstarfsins og Al-
þýðuflokkurinn er opinberlega
klofinn og tekur vinstri hluti hans
þátt í öðru koshingabandalagi.
Fyrir sjálfstæða tilveru Alþýðu-
flokksins er þetta bandalag við
Framsókn stórhættulegt og er því
almennt spáð að flokkurinn muni
ekki bera sitt barr hér eftir, held-
ur muni hægri hluti hans renna
inn í Framsóknarflokkinn, en
vinstri hlutinn sameinast öðrum
flokkum og flokksbrotum með
svipaðar skoðanir á þjóðfélags-
málum.
En það verður líka óframkvæm-
anlegt að halda Framsóknarflokkn
um saman til lengdar. Þar eru að
verki svo sundurleit öfl, að þau
hljóta að sundrast. Einhver hluti
flokksins mun hafna í hægra
flokki, en nrleginhluti hans mun
taka höndum saman við aðra
vinstri menn.
Fyrir miðflokkabandalagi Al-
þýðuflokksins og Framsóknar á
það sennilega að liggja að molna
Fram’- ild á 4, síðu.
Er flokkaskipunin í
landinu að ridlast?