Austurland - 14.12.1956, Qupperneq 1

Málgagn sósfalista á Anstnr landi
6. árgangur. Neskaupstað, 14. desember 1956. 42. tölublað.
NÍELS INGVARSSON,
»Sala og vinnsla mjólkur
í Neskaups±að«
1 hálfsmánaðarblaðinu Austra
sem út kom í dag er „ritstjóra“-
grein undir þessari fyrirsögn.
Ætla hefði mátt að blaðið gerði
tilraun til að fræða lesendurna um
viðhorf þessara mála eins og þau
eru nú, en ekki verður séð að sá
sé tilgangurinn. Hinsvegar koma
fram í greininni tvær athyglis-
verðar staðhæfingar sem vert er
að vekja athygli á, vegna þess að
gera má ráð fyrir að grein „rit-
stjóra" Austra verði ekki síðasta
orðið sem sagt verður um þetta
efni. Er þá fyrst að geta þess að
„ritstjórinn" segir að sá háttur
hafi verið hafður að Kf. Fram
hafi séð um dreifingu og sölu
mjólkur hér í bæ. Þetta kemur
ekki heim við upplýsingar sem
stjórn kaupfélagsins og kaupfé-
lagsstjórinn gáfu um þetta mál á
aðalfundi kaupfélagsins á sl. vori,
en þar var því neitað að kaupfé-
lagið hefði nokkuð með dreifingu
mjólkurinnar að gera, enda var
Goðanes bilar
Goðanes varð fyrir alimikilli
ketilbilun á þriðjudag þar sem það
var statt vestur á Hala. Var bil-
unin svo mikil, að skipið gat ekki
komizt í höfn af eigin ramleik,
eða á það var ekki hætt a. m. k.
Dró Isólfur Goðanes til Isafjarðar
og var um hálfan sólarhring á
leiðinni. Við ketilinn var gert á
ísafirði og gekk það vonum betur
því skipið átti að fara á veiðar
aftur í morgun.
Goðanes var affermt á Isafirði.
Aflinn var ekki nema um 60 tonn.
Togurum hefur gengið veiðiskapur
illa að undanförnu, enda hafa ó-
gæftir verið mjög miklar.
Úr því svona fór er tæpast unnt
að gera sér vonir um að hingað
berist fiskur til vinnslu fyrir jól.
Hefði það þó komið sér vel, því
lítið er um vinnu svo sem við er
að búast, því lítill afli hefur verið
lágður hér á land í haust.
ekki minnzt einu orði á rekstur
mjólkurbúðarinnar í þeim reikn-
ingum sem þar lágu frammi. Nú
er það skýlaus krafa til þeirra er
bókhaldsskyldir eru að reikningar
beri með sér heildarniðurstöður
þeirra afurða sem seldar eru, en
málsvarar reikninganna svöruðu
því til að mjólkurbúðin kæmi
kaupfélaginu ekki við.
Nú hef ég meiri tilhneigingu til
að trúa „ritstjóra“ Austra um
þetta atriði og leyfi ég mér því
að hafa það fyrir satt að Kaup-
félagið Fram sjái um dreifingu
mjólkurinnar og þykir mér þegar
gott að hafa hrakið viðkomandi
aðila upp á sker hvað þetta snert-
ir, þó að þar við verði ekki látið
staðar numið.
Þá kemur og fram í greininni
að sumarhagar séu hér slæmir,
nýting heyja yfirleitt léleg, súg-.
þurrkun og votheysgerð yfirleitt
ekki útbreidd, ennfremuil að
bændur hafi ekki sinnt því að
kynbæta nautgripastofn sinn og
er raunar fleira talið upp af þessu
tagi, og þurfi bændur hér, af
þessum ástæðum að fá hærra verð
fyrir mjólk og mjólkurafurðir en
annars staðar tíðkast.
Það skal nú strax tekið fram,
að hér er komið inn á atriði sem
ég er ekki dómbær um og vil ég
Játa bændunum eftir að leiðrétta
þessa staðhæfingu, nema að þeir
kjósi heldui' að staðfesta hana
með þögninni.
En það kemur einnig fram í
þessari sömu grein að í mörg ár
hafi forráðamenn mjólkurmála
hér í bæ haft samráð við sérfræð-
inga um dreifingu mjólkurinn-
ar. Leyfi ég mér nú að draga þá
ályktun að jafnframt hafi verið
athugað um kynbætur á naut-
gripastofninum ef trúa á þeirri
staðhæfingu „ritstjórans“ að við
getum ekki fengið hér gerilhreins^
aða mjólk fyrr en búið er að kyn-
bæta mjólkurkúastofninn, nema
að hann vilji bera forráðamenn
mjólkurmálanna þeim sökum að
slíkt hafi með öllu verið vanrækt
til þessa og þurfi nú enn mörg ár
til athugunar á því.
Þykir mér nú raunar líklegra að
hér sé að rætast spá mín um það
að önnur ráð þurfi að finna til að
tefja fyrir framkvæmdum um
gerilhreinsun mjólkurinnar en að
brigsla andstæðingunum um
heimsku og illan vilja, þó að ó-
hönduglega hafi tekizt í fyrstu
lotu.
Þá þykir mér rétt að mótmæla
þeirri staðhæfingu „ritstjórans"
að mjólkurmagn sé nú fyrst orðið
það mikið að nú fyrst sé tíma-
Nýlega átti ég tal við Rögnvald
Þorláksson, verkfræðing við
Grimsárvirkjunina, og fer hér á
eftir það, sem hann sagði, að búið
væri að vinna við orkuverið.
Búið er að steypa 8 undirveggi
af 13 í plötustíflu. Hafin er
steypa á þéttivegg í grjótstíflu og
byrjað að slá upp mótum fyrir
fyrsta hluta af yfirfallsstíflu.
Neðanjarðarsprengingum fyrir
aðrennslisgöngum, stöðvarhúsi og
frárennslisgöngum var lokið sl.
vor. I sumar hafa rennslispípur
verið steyptar inn í jarðgöngin,
sográs undir stöðvarhúsið hefur
verið steypt og stöðvarhúsið
sjálft, um 30 m hátt frá sográs og
upp úr jörð.
Stöðvarhúsið neðanjarðar er 30
m hár, sívalur strokkur, 6.6 m að
innanmáli. Veggjaþykkt þess er
25 cm. Strokkurinn var steyptur
í skriðmótum á 10 sólarhringum
og mun vera hæsta mannvirki,
sem steypt hefur verið á þennan
hátt hér á landi.
Lokið hefur verið við um helm-i
ing verksins .og líkur eru til, að
því muni ljúka á réttum tíma.
Tíðarfar hefur verið gott, meðan
á framkvæmdum hefur staðið.
Eitt stórflóð þefur komið í ána —
bært að athuga um mjólkur-
vinnslu við okkar hæfi. Stangast
þetta og nokkuð við þá staðhæf-
ingu á öðrum stað í greininni að
rannsókn hafi staðið yfir í nokkur
ár, enda hefur mjólkurframleiðsla
og mjólkurneyzla ekkert aukizt
hér í mörg ár. Hitt er svo annað
mál að svonefndir forráðamenn
mjólkurmálanna hér í bæ munu
vera farnir að gera sér ljóst að
þeir verði, fyrr eða síðar, hraktir
fet fyrir fet til að láta undan síga
fyrir kröfunum um bætta meðferð
neyzlumjólkurinnar. En þetta er
ekkert annað en það sem alltaf
hefur verið búizt við og fæ ég
ekki séð að á undanhaldinu verði
mikil breyting þó að gæsalappa-
ritstjórinn hafi tekið að sér að
stjórna því.
Framhald á 2. síðu.
núna fyrir skömmu — og var
rennslið þá um 270 teningsmetrar
á sekúndu í ánni (til þess að
skila fullri orku væntanlegrar
stöðvar þarf 13 teningsmetra á
sek.). Þetta mikla flóð olli samt
tiltölulega litlu tjóni.
Stærð stöðvarinnar verður 2.800
kílówött. Stíflan verður það mikil,
að ofan við hana verður mikil
vatnsmiðlun og verður því hægt
að láta stöðina skila þessu afli,
þótt áin verði mjög lítil.
Um þessar mundir vinna hér um
80 manns, en þúast má við, að
fækkað verði, þegar veður harðna.
Allan tímann síðan verkið hófst,
hefur verið hörgull á smiðum.
Þannig sagðist Rögnvaldi Þor-
lákssyni frá.
Því má bæta við, að lokið er að
mestu byggingu og innréttingu
tveggja íbúðarhúsa fyrir stöðvar-
verði.
Þá hafa verktakarnir komið sér
upp trésmiðju og járnsmíðaverk-
stæði, ennfremur stórri dísilraf-
stöð. Stórir og vistlegir íbúðar-
og matarskálar eru þarna einnig.
Loks getur þarna að líta margs
konar tæki, svo sem loftpressur
og geysimikinn lyftikrana, sem
notaður er við stíflugerðina.
Eiuar Björnsson.
Frá framkvœmdum við
Grímsárvirkjun