Austurland - 31.12.1956, Blaðsíða 1
Málgagn sósfalista á Austnrlandi
6. árgangur. Neskaupstað, 31. desember 1956. 45. tölublað.
Áramótin er;u tími reiknings-
skila. Þá keppast allir, sem skulda
við að greiða skuldir sínar, og
jzeir em fé eiga að heimta, leggja
kapp á að krefja það inn.
Einstaklingar, fyrirtæki og
stofnanir miða reikningslok við
áramótin. Þá verður það gert upp
hvort hagnaður eða tap hefur ver-
ið á árinu, og skattaframtöl und-
irbúin. Þá eru líka gerðar áætl-
anir um starfsemina næsta ár og
þá að miklu leyti byggt á afkomu
þess liðna.
En einnig að öðru leyti eru ára-
mótin tími reikningsskila. Ein-
staklingar og þjóðir staldra þá við,
líta um öxl og spyrja: Hef ég á
liðna árinu gengið til góðs, göt-
una fram eftir vegi? I hverju hef-
ur mér mistekizt og hvað hefði ég
getað betur gert? Hvemig get ég
hagað lífi mínu svo á nýju ári, að
til heilla verði sjálfum mér og
samfélaginu ?
Slík reikningsskil eru hverjum
manni og hverju þjóðfélagi holl
lexía.
Við skulum nú Vlð áramótin
svipast um af sjónarhóli og virða
fyrir okkur atburði liðins árs og
ástand og horfur nú við áramótin.
Á alþjóðavettvangi
Mestan hluta árs verður að
telja að friðvænlegt hafi verið í
heiminum, Þó vom róstur og of-
beldisstjórn og jafnvel bein styrj-
öld á nokkrum afmörkuðum svæð-
um. Á ég þar við nýlendustyrjöld-
ina í Norður-Afríku, ógnarstjórn
Breta á Kýpur og Kenya og sí-
fclldar skærur á landamærum
Egyptalands og Israel. En þrátt
fyrir þetta verður ekki annað sagt
en að í alþjóðamálum hafi ríkt
meiri friðarvilji og sáttfýsi en oft-
ast áður.
Þegar langt var liðið á árið,
breyttist þetta mjög til hins verra.
Seint í október hófst uppreisn í
Ungverjalandi og beittu Rússar,
sem þar hafa setulið, hervaldi til
að berja uppreisnina niður. Vegna
þessara atburða hafa miklar
hörmungar gengið yfir ungversku
þjóðina og margt manna flúið
land.
Mjög í sama mund réðust ísra-
elsmenn, Bretar og Frakkar á
Egyptaland og hugðust tryggja
sér yfirráð yfir hinni þýðingar-
miklu siglingaleið um Súezskurð-
'inn, auk þess sem landvinningar
hafa vakað fyrir Israelsmönnum.
Þhssí átök við botn Miðjarðar-
hafs hafa valdið þjóðum Vestur-
Evrópu miklum erfiðleikum, því
vegna hernaðaraðgerðanna lokað-
ist Súezskurðurinn, en iðnaður og
önnur starfsemi í Vestur-Evrópu
þarf mjög á því að halda, að sigl7
ingar um skurðinn séu hindrunar-
lausar, einkum vegna olíuflutn-
inga.
Atburðir þessir, uppreisnin 1
Ungverjalandi og stríðið á Súez-
Viö
eiði, hafa mjög spillt andrúmsloft-
inu í alþjóðaviðskiptum og marg-
ir óttuðust að heimsstyrjöld gæti
af hlotizt. En ástæða er til að
ætla, að sú hætta sé hjá liðin.
Vegna þessara mála hafa
Rússar, Bretar, Frakkar og Isra-
elsmenn mjög fallið í áliti og
munu þurfa langan tíma til að
vinna almenna tiltrú að nýju á
alþjóðavettvangi.
Nú um áraómtin má telja, að
friðarhorfur séu góðar, þó því sé
ekki að neita, að til eru þeir stað->
ir, sem vel má búast við að vopna-
viðskipti eigi sér stað á. Einkum
munu löndin fyrir botni Miðjarð-
arhafs varasöm að þessu leyti. Þar
er sýnilega keðja heimsfriðarins
veikust og vel getur þar tendrazt
það bál, sem erfitt verður að
slökkva.
Stórveldin öll virðast hafa full-
an hug á því að forðast styrjöld
og full ástæða er til að vona, að
þeim takist að halda friðinn. Mest
hætta mun á styrjöld milli þeirra
út af einhverjum áhrifasvæðum.
Mannkynið á lika allt undir því,
að friður haldist. Þetta er forystu-
mönnum þjóðanna ljóst. Komi til
styrjaldar, hljóta allir að tapa.
Innanlandsmálin
Á því ári, sem nú er að líða,
hafa mikil tíðindi gerzt í stjórn-
málum Islands. I marzmánuði
slitnaði upp úr stjórnarsamvinnu
Framsóknar og íhalds og var efnt
til nýrra kosninga í júnímánuði.
Alþýðusambandið reyndi að
koma á samstarfi allra andstöðu-
flokka íhaldsins í kosningunum
með það fyrir augum, að efna til
ríkisstjórnar, sem starfaði með
hagsmuni vinnustéttanna fyrir
augum. Þetta tókst ekki, nema að
litlu leyti. Alþýðuflokkurinn,
Framsóknarflokkurinn og Þjóð-i
varnarflokkurinn höfnuðu tillög-
um Alþýðusambandsins og varð
það til þess, að íhaldsandstæðing-
ar gengu í fjórum fylkingum til
kosninga. Raunverulega voru fylk-
ingamar þó ekki nema þrjár, því
Alþýðu- og Framsóknarflokkurinn
höfðu samstarf sem einn flokkur
væri, þó n:jög orli tvímælis, svo
ekki sé meira sagt, hvort það var
lögmætt.
Sósíalistaflokkurinn einn varð
við kalli alþýðusamtakanna. En
vegna afstöðu hinna áðurnefndu
flokka, tóku auk hans, þátt í
stofnun Alþýðubandalagsins, að.
eins vinstri Alþýðuflokksmenn og
nokkur hópur manna, sem fylgt
höfðu hinum flokkunum. Efnt var
til Alþingiskosninga í júnímánuði.
Höfuðmarkmið Alþýðubandalags-
ins í þeim kosningum var að fella
íhaldsstjórnina og koma á fót
samstjóm andstöðuflokka íhalds-
ins. Þetta tókst. Þjóðvarnarflokk-
urinn þurrkaðist út af Alþingi, en
Alþýðubandalagið náði þar odda-
aðstöðu og í krafti hennar gat það
knúið fram myndun núverandi
ríkisstjórnar Alþýðubandalagsins,
Alþýðuflokksins og Framsóknar-
flokksins. Sigur Alþýðubandalags-
ins í kosningunum var því vissu-
lega mikill og áhrifaríkur. Því
tókst ekki aðeins að verða stærsti
andstöðuflokkur íhaldsins, heldur
einnig að fella íhaldsstjórnina og
koma í hennar stað að völdum rík-
isstjórn, sem virðir til fullnustu
vilja alþýðusamtakanna og sam-i
taka framleiðenda og leitast við að
leysa aðsteðjandi vandamál í sam-
ráði við þessi samtök.
Ríkisstjórnin setti sér að vinna
að lausn margra mála og skal
getið nokkurra.
Hún hét að framfylgja viljayf-
irlýsingu Alþingis frá 28. marz sl.
um hernámsmálin, og hét að samn-
ingar þar að lútandi skyldu við
það miðaðir, að herinn viki úr
landinu, — Þessum samningum
hefur nú verið frestað, en verða
væntanlega teknir upp að nýju inn-
an fárra mánaða.
Hún hét að vinna að framtíð-
arlausn efnahagsvandamálanna.
Um þau efni voru höfð náin sam-
ráð við samtök alþýðunnar og
samtök framleiðenda til lands og
sjávar. Þessi samtök samþykktu
fyrirfram efnahagsmálatillögur
þfer, sem nú eru að koma til
framkvæmda. Áður hafði ríkis-
stjórninni tekizt, í samráði við
samtök verkalýðs og bænda, að
stöðva a. m. k. í bili verðbólgu-
hjólið. Takist ríkisstjórninni að
stöðva það til frambúðar, hefur
hún unnið afrek, sem eitt út af
fyrir sig mun halda nafni hennar
lengi á lofti. — Enn er of snemmt
að segja hvernig ráðstafanir rík-
isstjórnarinnar muni gefast. Þær
verða sjálfar að skera úr til hvers
þær duga, þ. e. a. s. reynslan verð-
ur að dæma þær. Það verður líka
án efa mjög undir því komið
hvernig til tekst með framkvæmd-
ir, að hvaða gagni ráðstafanirnar
koma. Ekki sizt er það undir
ströngu verðlagseftirliti komið
hvernig til tekst. En vel kann svo
að fara, að þær leiðir, sem er lagt
inn á, tákni straumhvörf í efna-
hagslífi þjóðarinnar, að hægt verði
að fara að vinda ofan af dýrtíð-
arhjólinu og að jafnvægi skapist
og atvinnuve girnir komist smátt
og smátt á rekstrarhæfan grund-
völl.
Það gerir líka mikinn gæfumun,
að nú er haft náið samstarf við
samtök verkalýðs og framleið-
enda. Það tryggir vinnufrið í
landinu og hindrar hinar hvim-
leiðu stöðvanir útgerðarmanna á
rekstrinum. Strax hefur það á-
unnizt, að vertíðarróðrar munu nú
geta hafizt mánuði fyrr í vetur en
í fyrravetur. Þá var braskarafor-
inginn Ólafur Thors sjávarút-
Framhald á 2. síðu.
áramót