Morgunblaðið - 26.08.2011, Blaðsíða 22

FRÉTTASKÝRING
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Þ
resking á korni hefst
seinna í haust en undan-
farin fjögur ár, og útlit
fyrir að uppskera verði
minni um mestallt land.
Tilraunastjórinn á Korpu segir þó að
gott veður næstu vikur gæti bjargað
miklu en ekki er á vísan að róa með
það.
Síðustu fjögur ár hafa verið hlý og
hagstæð til kornræktar og uppskeran
verið eftir því. Ljóst er að árið í ár
verður ekki í þeim flokki þótt víðast
hvar verði hægt að þreskja korn.
Jónatan Hermannsson, lektor við
Landbúnaðarháskóla Íslands og til-
raunastjóri á Korpu, segir að þótt hit-
inn í sumar sé í meðallagi vestanlands
miðað við síðari hluta síðustu aldar sé
mun kaldara en síðustu fjögur ár, og
enn kaldara norðanlands. Hann segir
að rigningar og bleyta hafi orðið til
þess að ekki var hægt að sá korni á
Korpu fyrr en undir miðjan maí, í
stað síðustu viku aprílmánaðar. Með
því tapast dýrmætur tími. „Hér er
kornþroski svipaður og árið 2006.
Uppskera verður seinna á ferðinni en
undanfarin ár en ef haustið verður
gott getur vaxtartíminn lengst og
jafnað sig að einhverju leyti. Það er
þó ekki víst,“ segir Jónatan.
Ódrýgist vegna frosta
Jónatan er í sambandi við korn-
bændur og hefur litið á kornakra á
nokkrum stöðum. Telur hann að
hvarvetna virðist þroski ætla að
verða að minnsta kosti 10 dögum
seinna en undanfarin fjögur ár.
„Sums staðar í Eyjafirði, til dæmis á
Möðruvöllum í Hörgárdal, er þrosk-
inn betri en búast hefði mátt við mið-
að við kuldann í vor,“ segir hann og
tekur fram að ekki hafi sést frost-
skemmdir þar þrátt fyrir allt að
tveggja stiga frost fjórar nætur.
Hann skoðaði ræktun á nokkrum
stöðum í Skagafirði. Taldi hann að
ekkert hefði skemmst í frosti frammi
í héraðinu en eitthvað muni ódrýgjast
á flatlendinu utar í firðinum vegna
frostskemmda.
Þá segir Jónatan að bændur syðst
á landinu láti vel af sér. Þar sé útlit
fyrir ágæta uppskeru.
„Þetta verður seinna á ferðinni í ár.
Ég byrja skoða þetta í byrjun sept-
ember,“ segir Haraldur Magnússon,
bóndi í Belgsholti.
Áætlað er að korn hafi verið skorið
af tæplega 4.800 hekturum lands
haustið 2009 og að akrarnir hafi verið
heldur stærri á síðasta ári. Upp-
skeran var 16 til 20 þúsund tonn í
heildina, samkvæmt áætlun sérfræð-
inga.
Slegið í grænfóður
Þótt korn hafi verið ræktað um
mestallt land síðustu árin og oft með
góðum árangri er ekki þar með sagt
að uppskera fáist öll ár, alls staðar.
Óhagstæðari veðrátta bitnar mest á
jaðarsvæðum, þar sem skilyrði til
kornræktar eru lakari. Í pistli sem
Sveinbjörn Sigurðsson á Búvöllum í
Aðaldal skrifar á vef Landssamtaka
sauðfjárbænda kemur fram að litlar
líkur séu á því að korn þroskist að
ráði í haust þar um slóðir. Sáð var
byggi í 160-170 hektara í Þingeyjar-
sýslum. Kostnaður við að sá í hvern
hektara sé að minnsta kosti 100 þús-
und krónur þannig að verulegir fjár-
munir fara í súginn, að hans mati.
Jónatan Hermannsson slær því
fram í færslu á fésbókarsíðu sinni að
á bestu stöðum geti korn komið til
nytja nítján ár af hverjum tuttugu,
annars staðar níu ár af tíu eða sex ár
af tíu, jafnvel eitt af hverjum tíu.
Hvetur hann bændur til að slá fóðrið
í grænfóður, þegar útséð er með
að það nái þroska.
Frosin öx má þekkja á þessu
þroskastigi á því að þau þorna
upp, eru eins og tóm þegar
tekið er um þau. Þau eru föl-
græn og snörp viðkomu og
títan hefur hvítnað.
Minni kornuppskera
en á hlýju sumrunum
Morgunblaðið/Kristinn
Akrar Bylgjandi kornakur, undir Glóðafeyki í Skagafirði. Frost hefur
skemmt korn á láglendinu en akrar innar í héraðinu hafa sloppið.
22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. ÁGÚST 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Frumvarpríkis-stjórn-
arinnar um að
bylta fiskveiði-
stjórnarkerfinu
sætir vaxandi
gagnrýni úr öllum
áttum. Ríkisbankinn, Lands-
bankinn, hefur bent á að hann
verði fyrir tugmilljarða kostn-
aði nái frumvarpið fram að
ganga. Bankinn bendir einnig
á að yrði frumvarpið að lögum
þýddi það rýrari lífskjör al-
mennings í landinu, minni
hagkvæmni í sjávarútvegi og
mikið fjárhagslegt tjón ís-
lenska ríkisins. Bankinn er af-
ar gagnrýninn og telur að
„endurskoða þurfi frumvarpið
frá grunni“.
Íslandsbanki hefur sett
fram svipuð sjónarmið og hluti
gagnrýninnar kemur fram í
þessum orðum: „Greinin verð-
ur óhagkvæmari, arðsemi fyr-
irtækja minnkar, hvati og geta
til fjárfestinga dregst saman
og samkeppnisstaða íslensks
sjávarútvegs á mörkuðum er-
lendis veikist er fram líða
stundir.“ Bankinn bendir á að
rekstur sjávarútvegsfyrir-
tækja gangi almennt vel og
hafi batnað mikið á síðast-
liðnum þremur áratugum, sem
er um það bil sá tími sem nú-
verandi fiskveiðistjórnarkerfi
hefur verið við lýði, þó að það
hafi ekki strax verið að fullu
komið á.
Landssamband íslenskra
útvegsmanna, Samtök at-
vinnulífsins og Samtök fisk-
vinnslustöðva eru einnig með-
al þeirra sem sett hafa fram
harða gagnrýni á frumvarp
ríkisstjórnarinnar og bent á
alvarlegar afleiðingar þess.
Eitt af því sem fram kemur í
umsögn þessara aðila – og ætti
að duga til að fá stjórnarliða
til að staldra við – er að lög-
festing frumvarpsins mundi
samstundis leiða til
þess að eigin fé
greinarinnar mundi
lækka um 180 millj-
arða króna með til-
heyrandi fjölda-
gjaldþrotum. Þar
við bætist að þessir
aðilar færa rök fyrir því að slík
lög yrðu til þess að lækka
skatttekjur ríkissjóðs um
marga milljarða króna.
Ekkert af þessu, né annarri
gagnrýni sem ekki er rakin
hér, svo sem frá Alþýðu-
sambandi Íslands, hefur orðið
til þess að formaður eða vara-
formaður sjávarútvegs- og
landbúnaðarnefndar Alþingis
sjái ástæðu til að afturkalla
málið og skapa einhverja ró
um rekstur íslenskra sjávar-
útvegsfyrirtækja.
Lilja Rafney Magnúsdóttir,
formaður nefndarinnar, svar-
ar með órökstuddum skætingi
í garð Landsbankans og hefur
augsýnilega engar áhyggjur af
því þó að bent sé á að frum-
varpið, yrði það að lögum,
mundi leiða til fjöldagjald-
þrota í sjávarútvegi með til-
heyrandi stórtjóni um allt
samfélagið. Ólína Þorvarðar-
dóttir, varaformaður nefndar-
innar, tekur gagnrýninni á
svipaðan hátt og telur eðlileg
viðbrögð við henni að veitast
að fjármálafyrirtækjunum.
Stjórnarliðar verða að fara
að átta sig á að sjávarútvegur-
inn í landinu er of mikilvægur
til að geta verið leikfang
þeirra sem langar að gera til-
raunir með þjóðfélagið og
kæra sig kollótta um afleiðing-
arnar. Slíkir leikir kunna að
hljóma ágætlega í kaffihúsa-
spjalli, en þegar fólk er komið
í forystu fyrir mikilvægan
málaflokk á Alþingi verða
sniðugheit og skætingur að
víkja fyrir því sem máli skipt-
ir, hagsmunum almennings í
landinu.
Stjórnarliðar vilja
ekki skilja að hags-
munir sjávarútvegs-
ins og almennings
fara saman}
Rökstuddri gagnrýni
svarað með skætingi
Persónuverndhefur úr-
skurðað að „það
samræmist ekki
sjónarmiðum laga,
að opinberar
stofnanir, þar á
meðal embætti
ríkisskattstjóra og Vinnu-
málastofnun, veiti almenningi
kost á að koma á framfæri
nafnlausum upplýsingum um
hugsanleg lagabrot annarra“.
Það má vera að slíkur úr-
skurður falli ekki í kramið, en
það er mikilvægt að stofnunin
haldi höfði eins og hún gerir í
þessu máli. Ágæt-
ar stofnanir eiga í
hlut og til að
mynda hefur ríkis-
skattstjóri og þær
stofnanir sem
hann hefur stýrt
lengi verið til fyr-
irmyndar um embættisfærslur
og fengið verðskuldaðar viður-
kenningar fyrir vikið. Úr-
skurður Persónuverndar er
enginn áfellisdómur fyrir við-
komandi embætti, sem vilja ná
góðum árangri með sínum
störfum. Það dregur þó ekki
úr réttmæti úrskurðarins.
Ástæða er til að
taka undir nið-
urstöður Persónu-
verndar um nafn-
lausar ábendingar }
Mikilvægur úrskurður
Á
st á efnilegu fólki virðist greypt í
sameiginlega vitund mannkynsins
og hafa sagnfræðingar og listunn-
endur átt það sameiginlegt í mörg
þúsund ár að vilja hefja til himn-
ana efnilegt fólk, sem dó ungt.
Efnilegi ungi maðurinn sem mín kynslóð
dýrkaði og dýrkar enn er illa þvegni grugg-
rokkarinn Kurt Cobain. Hann framdi sjálfs-
morð árið 1994 og komst þar með í hóp tónlist-
armanna eins og Jimi Hendrix, Janis Joplin og
Jim Morrison.
Fátt er betra fyrir arfleifð efnilegs fólks en
að deyja ungt, eins kaldrifjuð og sú fullyrðing
kann að hljóma. Joplin losnaði við að missa
börnin sín í forræðisdeilu, komast á síður slúð-
urblaða fyrir ítrekaðar heimsóknir á meðferð-
arheimili og niðurlægjandi þátttöku í Celebrity
Big Brother.
Í heimi stjórnmálanna er John F. Kennedy skýrasta
dæmið um þetta. Einn af kostunum við að deyja ungur er
að viðkomandi hefur ekki tíma til að klúðra sínum málum.
Hann nær hátindinum og hverfur svo af sviðinu. Hver ætli
arfleifð Kennedys væri nú ef hann hefði verið forseti í átta
ár og stýrt Víetnamstríðinu nær allan þann tíma? Hann
væri alltént ekki sama hetja frjálslyndra vinstrimanna og
hann er nú. Af sama meiði er annar kostur. Þegar viðkom-
andi er látinn er auðvelt fyrir þá sem eftir lifa að móta
ímynd hans á vegu sem þjóna þeirra hagsmunum.
Þessi dýrkun á efnilega manninum sem deyr ungur er
alls ekki ný. Mjög gott dæmi úr sögunni er
keisarinn Títus, sonur Vespasíanusar. Sagn-
fræðingar fornaldar eru allir sammála um að
Títus hafi verið gull af manni. Hann á að hafa
litið svo á að ef dagur leið án þess að hann hefði
gert vini sínum greiða hafi þeim degi verið só-
að. Þá er sérstaklega tekið fram að hann lét
ekki taka neinn öldungaráðsmann af lífi meðan
hann var keisari.
Títus var hins vegar aðeins keisari á árunum
79-81 og má þess vegna segja að hann hafi ekki
haft langan tíma til að láta myrða þingmenn
eða klúðra málum á annan hátt.
Þá ber að hafa í huga að erfingi hans og
bróðir, Dómitíanus, var langt frá því að vera
vinur öldungaráðsins. Sagnfræðingarnir, sem
flestir voru úr sömu samfélagsstétt og öld-
ungaráðsmennirnir, höfðu því ríka ástæðu til
að sverta ímynd Dómitíanusar. Ein leið til að ná því marki
var að lýsa Títusi sem guðlegum manni svo yngri bróðir
hans liti verr út í samanburðinum.
Sagnaritararnir gengu svo harkalega frá Dómitíanusi
að það er í raun fyrst á tuttugustu öldinni sem sagnfræð-
ingar fóru að skrifa á annan hátt um þennan óhamingju-
sama keisara. Dómitíanus reyndi að eyða spillingu í
stjórnkerfinu, styrkja landamæri ríkisins og renna traust-
ari fótum undir myntkerfið. Hann var gríðarlega vinsæll
meðal almúgans, en elítan hataði hann.
Í tvö þúsund ár var arfleifð hans auri ötuð, meðal ann-
ars vegna þess að hann hafði ekki vit á að deyja ungur.
Bjarni
Ólafsson
Pistill
Efnilegi ungi maðurinn
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
„Það er allt á beinu brautinni
hjá mér og fer að styttast í
þreskingu,“ segir Þórarinn
Ólafsson, kornbóndi og land-
búnaðarverktaki í Drangshlíð
undir Eyjafjöllum. Hann ræktar
korn í um 100 hekturum og sáir
og þreskir fyrir marga bændur.
Hann reiknar með að hefja
þreskingu um mánaðamótin, ef
verður leyfir.
Þórarinn segist hafa náð að
sá snemma í sína akra, áður en
bleytutíðin byrjaði undir Eyja-
fjöllum. Hann segir að bleytan
hafi einkennt sumarið. Því hafi
vantað sólskin og það muni
vissulega draga úr uppskeru.
Hann segir að vel líti út
með kornuppskeru vest-
ast við Eyjafjöllin, þar
hafi veður verið hag-
stæðara.
„Mér sýnist
ástandið líka vera
fínt niðri í Land-
eyjum, þótt
seint hafi verið
sáð þar vegna
bleytu,“ seg-
ir Þórarinn.
Styttist í
þreskingu
SPRETTUR Á SUÐURLANDI
Þórarinn
Ólafsson