Austurland - 18.06.1965, Blaðsíða 1

Amlnrlmú
Málgagn sósíalista á Austurlandi
15. árgangur.
Neskaupstað, 18. júní 1965.
23. tölublað.
Viðhoríin í kj aramálunum
Kaupgjaldsmálin hér eystra eru
nú komin á það stig, að næstu
daga verður úr því skorið hvern-
ig þau leysast. Og það er orðið
tímahært að ræða gang mála ýt-
arlegar, en hér hefur verið gert
til þessa.
Samvinna Austfirðinga og
Norðlendinga
í fyrra höfðu fjórðungssam-
bönd Alþýðusambandsins á Norð-
ur- og Austurlandi samstarf um
kjaramálin. Það samstarf varð
giftudrjúgt og stuðlaði mjög að
þeirri lausn, sem þá var samið
um til eins árs.
Með þessa reynslu að baki var
eðlilegt, að taka þessa samvinnu
upp að nýju á þessu ári. En það
hefur nú komið í ljós, að ekki var
grundvöllur fyrir samstarfi. Við-
horf Austfirðinga voru allt önn-
ur til samninganna en viðhorf
Norðlendinga. Fyrir Austfirðing-
Hin miklu svellalög í vetur svo
og frostnæturnar í vor hafa gert
það að verkum, að kalskemmdir í
túnum eru geigvænlega miklar
víða um Austurland á þessu ári.
„í Norðfjarðarhreppi er ástand-
ið í þessum efnum óskaplegt",
sagði Steinþór bóndi Þórðarson í
Skuggahlíð í stuttu viðtali við
blaðið.
Kal virðist jafnt á hæðum og
dældum í túnunum, þó minna, þar
sem einhver bratti er. Túnin hafa
farið verst í apríl, er svellin voru
að þiðna, þá var sólskin á daginn,
en frost á hverri nóttu, hitamun-
ur dags og nætur því mikill. Kal-
ið er mikið í öllum túnum í Norð-
fjarðarhreppi, sums staða eru
stór svæði alveg svört og gjör-
ónýt, annars staðar snarrótar-
búskar á stangli. Meira en helm-
lngur túna mun ónýtur og senni-
iega allt að 34 hlutum, áleit Scein-
þór.
Bændur í Norðfirði eru nú sem
óðast að plægja skemmdu svæðin
1 túnum sínum og herfa og sá síð-
nn í þau höfrum og grasfræi. Er
unnið að þessu af kappi. Með
þessu eina móti er einhver von
um vakti, að semja um launabæt-
ur og lagfæringu á vinnutíma. En
fyrir Norðlendingum hefur það
sýnilega verið aðalatriðið að
semja um úrbætur á sviði at-
vinnumála. Slíkar úrbætur eru
auðvitað mikils virði og geta jafn-
gilt verulegum kjarabótum. Ég er
viss um, að viðhorf austfirzks
verkalýðs til samninganna hefði
verið allt annað, ef hann hefði
fengið eitthvað svipað, t. d. ráð-
stafanir, sem útilokuðu vetrarat-
vinnuleysið. Afstaða Norðlendinga
er mjög vel skiljanleg, en fram-
koma þeirra við samstarfsaðilann
er ekki til fyrirmyndar.
Fórna átti hagsmunum
Austfirðinga
Ég hef ekki náin kynni af iþví,
sem gerðist í Reykjavík við
samningaborðið og dæmi það því
að mestu sem áhorfandi, sem
til, að eitthvert hey fáist af tún-
unum, þó að áliðið sé orðið til að
sá.
Augljóst er, að bændur hafa
orðið fyrir gífurlegu tjóni.
Steinþór kvað allt útlit á því,
að skerða yrði bústofninn í haust
vegna lítils heyfengs, nema ef
unnt yrði að fá hey keypt að
hausti. Mun þetta hafa í för með
sér mjólkurskort í bænum auk
þess tjóns, sem samdráttur bú-
anna skapar bændum.
Steinþór kvað sauðburð hafa
gengið vel, en knappt hefði verið
um hey, enda nautgripir allir enn
á gjöf. Norðfjarðarbændur fengu
keypt hey í vor sunnan úr Borg-
arfirði og „kom það sér vel“,
sagði Steinþór.
Kal mun vera allmikið í túnum
víðar á Austurlandi svo sem á
Héraði.
Stefán B. Bjömsson, bóndi á
Berunesi sagði blaðinu, að á suð-
urbyggð Reyðarfjarðar væri mik-
ið kal í túnum og meira, er inn-
ar dregur. Ekki munu þó kal-
skemmdir í túnum við fjörðinn ut-
anverðan að neinu ráði. B.S.
ekki þekkir þá refilstigu, sem þar
voru farnir.
En mér kemur þetta svo fyrir
sjónir, að Austfirðingar hafi átt
að fórna hagsmunum sínum fyrir
samkomulag Norðlendinga og rík-
isstjórnarinnar. Það samkomulag
hlaut að verka illa á Austfirðinga,
enda munu fulltrúar þeirra í
samninganefndinni hafa mótmælt
því eindregið. Samkvæmt þessu
samkomulagi átti að gera veru-
legt átak til lausnar atvinnuleg-
um vandamálum Norðlendinga,
en á sams konar vandamál Aust-
firðinga er hvergi minnst.
Hér við bætist svo það, að
Austfirðingar eru allir andvígir
ýmsum meginatriðum samkomu-
lagsins og telja þeim stefnt gsgn
sér. Efst á blaði í samkomulaginu
er ákvæði um umfangsmiklar ráð-
stafanir til síldarflutninga norður, J
en sú stefna á litlu fylgi að fagna
á Austurlandi. — Þá er í sam-
komulaginu annað atriði, sem
hlýtur að verða þyrnir í augum
Austfirðinga. Þar er frá því
gengið, að Norðlendingar skuli
sitja fyrir við staðsetningu fisk-
iðnfyrirtækja á sviði niðursuðu
og niðurlagningar.
Ýmsir Austfirðingar höfðu
gert sér í hugarlund, að unnt væri
að leysa úr atvinnuörðugleikum
að vetrinum með niðurlagningu og
niðursuðu síldar. Þetta atriði
samkomulagsins, sem á að
tryggja Norðlendingum einokun á
þessum iðnaði, hlaut því að verka
sem hnefahögg í andlit Austfirð-
inga. Það hlýtur því að vekja
nokkra furðu, að til skuli þau
austfirzk verklýðsféölg, sem geta
hugsað sér aðild að þessum
samningi, sem í aðra röndina er
um það, að vandamál Norðlend-
inga á sviði atvinnumála, skuli
leyst á kostnað austfirzks verka-
lýðs.
Aðstaða austfirzks verkalýðs
sterk
Aðstaða austfirzku verklýðsfé-
laganna til að ná hagstæðum
samningum eftir að Norðlending-
ar höfðu samið, var mjög sterk,
aðeins ef þau hefðu borið gæfu
til að standa saman. En því mið-
ur fór svo, að þau gerðu það
ekki. Þegar á sömu nóttu sem
samkomulagið var gert, var það
undirritað af hálfu verklýðsfélag-
anna á Eskifirði og Reyðarfirði.
Framh. á 2. síðu.
Alþýðubandalag
stotnað í Neskaupst.
Sl. föstudag var haldinn, stofn-
fundur Alþýðubandalags í Nes-
kaupstað. Vegna þess hve margir
Alþýðubandalagsmenn eru bundn-
ir við störf um þessar mundir,
var ákveðið að halda framhalds-
stofnfund með haustdögunum.
Á fundinum voru samþykktar
starfsreglur fyrir samtökin og
stjórn kosin. Hana skipa:
Hjörleifur Guttormsson, form.
Jóhann K. Sigurðss., varaform.
Kristinn Jóhannsson, ritari
Birgir Stefánsson, gjaldkeri
Ragnar Sigurðsson, meðstj.
Varamenn:
Guðjón Marteinsson
Sigfinnur Karlsson
Halla Guðlaugsdóttir.
Enda þótt Alþýðubandalagið
hafi farið með stjórn þessa bæjar
í nærfellt tvö kjörtímabil, hefur
skipulagi þess verið mjög áfátt og
það verið afar losaralegt og mik-
ið skort á, að fyllilega lýðræðis-
legTim vinnubrögðum yrði við
komið. Or þessu er hinum nýju
samtökum ætlað að bæta. Má
ætla, að þau verði fyrst og fremst
bæjarmálafélag, jafnframt því,
sem þau að sjálfsögðu taka þátt
í samstarfi Alþýðubandalags-
manna í kjördæminu t. d. um
framboð til Alþingis Einnig munu
þau taka þátt í landssamtökum
Alþýðubandalagsins, verði til
þeirra stofnað.
Austfjarðabátar
á síld
Frá Austfjarðahöfnum eru
byrjaðir, eða eru um það bil að
byrja síldveiðar eftirtaldir bátar,
að því er blaðið bezt veit:
Seyðisfjörðar: Gullver NS 12,
Gullberg NS 11, Skálaberg NS 2.
Neskaupstaður: Barði NK 121,
Bjartur NK 121, Björg NK 103,
Björg n NK 3, Glófaxi NK 54,
Gullfaxi NK 6, Hafrún NK 80, Sæ-
faxi II NK 123, Þráinn NK 70.
Esldfjörður: Einir SU 250,
Guðrún Þorkelsdóttir SU 211, Jón
Framh. á 3. síðu.
Haft er í
flimtingum
að fyrir nokkru hafi útvarpið
haft þær fréttir að færa, að
austfirzkt verkafólk ætlaði
að hækka kaup sitt um 8%
sem væri 4% meiri hækkun
en Norðlendingar sömdu um;
að Norðlendingar hafi samið
úm 4% kauphækkun;
að barnaskólabörnum sé kennt,
að 8 séu 100% meira en 4;
að sjaldan þurfi að fara í graf-
götur um með hvorum að-
ilanum samúð útvarpsins sé
x kaupdeilum. .
Geysilegar kalskemmdir
í túnum