Austurland - 22.10.1965, Blaðsíða 4

4
AUSTurLAN©
Neskaupstað, 22. október 1965.
Samstarf sveitarfélaga
Mönnum hefur smátt og smátt
verið að lærast það, a& mikil
þörf er á því, að efna til
víðtæks samstarfs sveitarfélaga,
bæði á landsmælikvarða og heima
í héraði um hin mörgu sameigin-
legu hagsmunamál þeirra. Menn
hafa nú um skeið verið að þreifa
fyrir sér um form þessara sam-
taka og smátt og smátt leiðir
reynslan í ljós hverskonar skipu-
lag hentar þeim bezt.
Mér vitanlega voru Austfirð-
ingar einna fyrstir til að koma á
fót samtökum, sem ná yfir allan
fjórðunginn, en Norðiendingar og
Vestfirðingar fetuðu í fótspor
þeirra. Hér á ég við Pjórðungs-
þingin, sem þó voru í raun-
inni ekki beinlínis samtök sveit-
arstjórna, heldur bæjarstjórna,
sem að vísu eru sveitarstjórnir,
og sýslunefnda, en hreppsfélög
komu þar hvergi nærri.
Fjórðungsþing Austfirðinga var
fyrst og fremst umræðuvettvang-
ur um ýms málefni Austfirð-
inga. Það vakti athygli á ýmsum
þýðingarmiklum málum og tókst
aö’ koma sumum þeirra á rek-
spöl.
Eftir að aldur tók að færast
yfir aðalfrumkvöðul Fjórðungs-
þingsins og driffjöður þess frá
upphafi, Gunnlaug Jónasson, sem
gegndi forsetastörfum í sam-
bandinu þar til fyrir fáum árum,
tók mjög að draga úr starfsemi
þess og má ef til vill telja það úr
sögunni. É,j hef líka sannfærzt
um, að annað form á samtökum
sveitarfélaga er miklu heppilegra.
Fyrir um það bil aldarfjórð-
ungi var Samband íslenzkra sveit-
arfélaga stofnað. Þeim samtökum
hefur smátt og smátt verió' að
vaxa fiskur um hrygg og telja
nú innan sinna vébanda nær öll
sveitarfélög landsins. Sambandið
er nú orðið það öflugt, að lög-
gjafinn verður að taka tillit til
þess í sambandi við sveitarstjórn-
armál og áhrif þess fara vaxandi
og er það vel.
Samband íslenzkra sveitarfé-
laga hefur orðið sveitarfélögun-
um að liði. Það1 hefur líka notið
forustu manns, Jónasar Guð-
mundssonar, sem haft hefur
brennandi áhuga á framgangi
þess og óbilandi trú á gildi þess
fyrir sveitarfélögin. Fyrir öll
samtök almennings skiptir miklu
máli, að forusta þeirra sé ekki
atvinnumennska ein, heldur sé
þar ofurlítið af hugsjónaglóð
saman við.
En það er álitamál, hvort það
skipulagsform, sem sambandinu
var í upphafi valið, hentar því
lengur. % er ekki frá því, að
það hafi vaxið upp úr fermingar-
fötunum. En að því vík ég síðar.
Fyrir allmörgum árum voru
stofnuð Samtök kaupstaðanna á
Norður-, Vestur- og Austurlandi.
Fulltrúar þeirra héldu með sér
fundi annað hvert ár og ræddu
þar sérmál kaupstaðanna. Nú
mun mega telja þessi samtök úr
sögunni. Tel ég, að reynslan hafi
sýnt, að hvorki það form, né það
form, sem fjórðungsþingunum
var valið, henta samtökum sveit-
arstjórnarmanna.
Nýlega var svo stofnað Sam-
band sveitarfélaga í Reykjanes-
kjördæmi og þar held ég að sé
fundið það form fyrir samtök
sveitarstjórna, sem henti. Að
minnsta kosti verður að reyna
það til þrautar.
Éjj er þeirrar skoðunar, að
vinna eigi að stofnun samtaka
sveitarfélaga í hverju kjördæmi.
I því sambandi hefur mér flogið
í hug hvort ekki kynni að vera
rétt að1 breyta skipulagi Sam-
bands íslenzkra sveitarfélaga í
það horf, að það verði samband
sambanda og að meðlimir þess
verði sveitarstjórnarsambönd
kjördæmanna.
Nú heldur sambandið þing
fjórða hvert ár og fulltrúaráðs-
fundi árlega. Þingin eru mjög
fjölsótt og mörg þýðingarmikil
mál til afgreiðslu. En þegar svo
stendur á, að fjölmennur hópur
manna á að' afgreiða fjölda stór-
mála á örfáum dögum, verður
meðferð þeirra flaustursleg og
hætta á, að öll sjónarmið nái ekki
fram að koma. Veltur þá allt á,
að málin séu vel undirbúin og
þannig fyrir lögð, að ekki sé
annað eftir en að samþykkja.
Þetta mundi taka miklum
breytingum, ef þing sambandsins
væri samkoma fulltrúa 8 kjör-
dæmasambanda. Meðferð mála
yrði miklu þinglegri og fleiri
sjónarmið koma fram.
Á fundi, sem haldinn var á
Egilsstöðum á sunnudaginn var
til að ræða um stofnun vátrygg-
ingafélags fyrir Austurland, var
mælzt til þess við bæjarstjórnina
í Neskaupstað, að hún boðaði á
næsta ári til fundar með sveitar-
stjórnum kjördæmisins með það
fyrir augum, að stofnuð verði
samtök sveitarstjórna á Austur-
landi. Tilmæli þessi hafa enn ekki
verið lögð fyrir bæjarstjórnina,
en engin ástæða er til að ætla
annað en að hún verði við þeim.
Heppilegast mundi að halda þenn-
an fund í maí, en í lok þess rnán-
aðar eru sveitarstjórnarkosning-
ar og ekki rétt að boða til fund-
arins fyrr en að þeim loknum til
að nýskipaðar sveitarstjórnir
geti tekið ákvörðun í málinu.
Verkefni samtaka sem þessara
eru ærin, því margt er sameigin-
legt með sveitarfélögunum. Að-
eins vil ég benda á, að einmitt
mál eins og stofnun vátrygging-
arfélags, væri tilvalið verkefni
fyrir samtök sem þessi.
Fyrir framgang ýmissa sér-
mála fjórðungsins og einstakra
byggðarlaga innan hans, gætu
samtök, sem flest eða öll sveit-
arfélög kjördæmisins væru í,
haft úrslitaþýðingu. Og ekki má
gleyma því, að fyrir þingmenn
kjördæmisins væri sveitarstjórn-
arsamband ómetanlegur bakhjarl.
Eiðum, 20. okt. — Á.H./G.Ó.
Kennsla hófst í Eiðaskóla 4.
okt. en þá byrjuðu gagnfræða-
og landsprófsdeild. Eru 22 nem-
endur í hvorri deild og er það
með langflesta móti og má segja
að nú séu þær deildir fullskip-
aðar.
Skólasetning fór fram sunnu-
daginn 17. okt. að viðstöddu
miklu fjölmenni. Hófst sú athöfn
með guðsþjónustu, en að henni
lokinni flutti fráfarandi skóla-
stjóri, Þórarinn Þórarinsson,
kveðjuræðu. Færði hann einnig
skólanum merkar og verðmætar
gjafir. 1 fyrsta lagi gjöf frá
Benedikt í Hofteigi, en hann gef-
ur skólanum allt prentað upplag
af Ættum Austfirðinga, innbund-
ið. Verðmæti þess hefur enn ekki
verið metið, en það þykir varlega
áætlað hálf til ein milljón.
Þá gáfu þeir bræður Bergur
og Már Hallgrímssynir á Fá-
skrúðsfirði, brúðulíkneski af full-
komnustu gerð til kennslu við
lífgun úr dauðadái, blástursað-
ferðin.
Loks færði Þórarinn skólanum
kr. 10 þús. að gjöf frá sér og
konu sinni, Sigrúnu Sigurþórs-
dóttur.
Skal með fé þessu stofna sér-
stakan sjóð, Skólamerkjasjóð. En
á 75 ára afmæli skólans 1958
teiknaði Þórarinn sérstakt skóla-
merki með þremur M, en þau
tákna orðin: manntak, mannvit,
manngöfgi. Skal Skólamerkja-
sjóður láta gera verðlaunapen-
inga, sem veita má þeim mönn-
um, sem gert hafa skólanum mik-
inn greiða, eða unnið honum sér-
stakt til þarfa. Ennfremur má
verja fé úr sjóðnum til lista-
verkakaupa.
Að loknum kveðjuorðum Þór-
arins og afhendingu gjafanna,
setti hinn nýi skólastjóri, Þorkell
Steinar Ellertsson, skólann með
ræðu.
Mikil kennaraskipti eru nú við
Eiðaskóla. Halldór Sigurðsson,
sem þar hefur kennt í 15 ár læt-
ur nú af starfi. Þrír fastir kenn-
arar hafa verið settir í vetur.
Hildur Sigurðardóttir frá Ól-
afsfirði, kennir handav. stúlkna.
Vilhjálmur Ingi Árnason kennir
smíðar. Þráinn Bertilsson, stúd-
ent, kennir almennar námsgrein-
Auk þess, sem það stæði að baki
þeirra, er þeir berðust fyrir mál-
efnum fjórðungsins, mundi það
auðvelda þeim að finna frum-
vörpum og tillögum sínum það
form, sem bezt hentar, og vekja
upp mál, sem ella lægju í þagn-
argildi.
Ég er eindregið þeirrar skoð-
unar, að sveitarstjórnir á Aust-
urlandi eigi að stofna til form-
legra samtaka með sér.
ar. Ennfremur eru nýir stunda-
kennarar: Guðrún Bjartmarsd.
kona skólastjóra, og Helga Þór-
hallsdóttir frá Ormsstöðum kenn-
ir söng og söngfræði.
Ekkert var unnið að skólabygg-
ingunni í sumar, en húslóð var
nokkuð lagfærð.
í vetur eru í skólanum 120
nemendur.
Frá Sambandsþingi
Framhald af 1. síðu.
að vigtun á síld verði tekin upp
við löndun í síldarflutningaskip".
Hafrannsóknarskip
„Sambandsþing fagnar því að
hafizt hefur verið handa um und-
irbúning að byggingu hafrann-
sóknarskips og skorar eindregið
á Fiskiþing að beita áhrifum sín-
um í þá átt, að byggingu þess
verði hraðað svo sem föng er á“.
Síldarflutningar
„Sambandsþing mótmælir því,
að síld verði flutt frá Austur-
landsmiðum til vinnslu í öðrum
landshlutum meðan þróarrými og
önnur vinnsluaðstaða er fyrir
hendi á Austfjarðahöfnum.
Hinsvegar vill þingið rnæla með
skipulögðum flutningum síldar til
verksmiðja á Norðurlandi þegar
vinnsluafköst eru fullnýtt á
Austfjarðahöfnum.
Þá mælir sambandsþingið mjög
eindregið með því, að afköst
síldarverksmiðja á Austurlandi
verði stóraukin frá því sem nú
Stjórn Sambands Fiskideilda á
Austurlandi skipa nú: Níels Ingv-
arsson, Neskaupstað, Friðgeir
Þorsteinsson, Stöðvarfirði og
Hjalti Gunnarsson, Reyðarfirði.
Varamenn eru: Hallgrímur Jón-
asson, Reyðarfirði, Árni Stefáns-
son, Fáskrúðsfirði og Jóhann
Klausen, Eskifirði.
Fulltrúar á Fiskiþing til fjög-
urra ára voru kosnir: Níels Ingv-
arsson, Hermann Vilhjálmsson,
Seyðisfirði, Hallgrímur Jónasson
og Friðgeir Þorsteinsson, og
varamenn: Hjalti Gunnarsson,
Árni Stefánsson, Hilmar Bjarna-
son, Eskifirði og Jón Pétursson,
Neskaupstað.
Hvað er í |íréttum?