Austurland - 17.06.1966, Blaðsíða 4

4
A.USTURL A n
Neskaupstað, 17. júní 1966.
Ojlug mótmsMfl gegn mjólMdtt-
inum rii í sveitum lnndsins
Fyrir nokkrum vikum efndi
Framleiðsluráð landbúnaðarins til
stórkostlegrar útsölu á smjöri í
þeim tilgangi að lækka smjör-
fjallið nafntogaða. Er smjörkílóið,
sem áður kostaði eitthvað á ann-
að hundrað krónur, nú selt á 65
krónur.
Það þóttu ekki svo lítil tíðindi
þegar smjörverðið lækkaði svona
skyndilega og svona mikið, því
landsmenn hafa ekki átt því að
venjast að lækkað væri verð á
nauðsynjavörum þeirra.
Neytendur fögnuðu að sjálf-
sögðu þessum tíðindum og herma
fregnir, að þeir hafi ráðizt að
smjörfjallinu og hafi það lækkað
svo um munar. En nokkur uggur
er þó í þeim, sem yfir smjörfjall-
inu ráða um að það muni senn
taka að vaxa aftur og verða með
haustinu stórvaxnara en nokkru
sinni fyrr. Nú fer sem sé í hönd
sá árstími, sem smjörframleiðsl-
an nær hámarki.
En bændur höfðu ekki eins
mikla ástæðu til að fagna atlög-
unni gegn smjörfjallinu og neyt-
endur. Þeim var nefnilega ætlað
að greiða herkostnaðinn. Lagður
var skattur á hvern innveginn
mjólkurlítra til mjólkurbúanna
og nemur hann kr. 1.06 á hvern
lítra og mun talið, að miðað við
eitt ár sé hér um að ræða 120
millj. kr. skatt.
1 þessu er auðvitað fólgin gíf-
urleg kjaraskerðing fyrir bændur
og ekki von að þeir taki slíkum
löðrungi án þess að mögla. Og
það hafa þeir heldur ekki gert.
Segja má, að bændastétt lands-
ins sé í uppreisnarhug. Mjög fjöl-
sóttir bændafundir hafa víða ver-
ið haldnir til að mótmæla skattin-
um, og aðalfundir kaupfélaga
hafa víða verið notaðir til að
hreyfa slíkum mótmælum. Talað
hefur verið um virkar aðgerðir
svo sem sölustöðvun á mjólk til
að knýja fram afturköllun á
skattinum. í mörgum héruðum
hafa verið kosnar nefndir og er
hver um sig skipuð 5 mönnum.
Er þeim ætlað að leiða barátt-
una og að koma saman til lands-
fundar. Jafnvel er um það talað
í fullri alvöru, að stofna til
nýrra landssamtaka bænda, þar
sem Stéttasambandið sé nú orðið
of háð ríkisvaldinu, en samband
þetta var á sínum tíma stofnað
af því, að Búnaðarfélagið þótti
orðið bera of mikinn keim af
stjórnardeild. En nú hefur stétta-
sambandið fallið í sömu gryfjuna.
Þessi skattlagning var heimiluð
með breytingu, sem á síðasta Al-
þingi var gerð á framleiðsluráðs-
lögunum og stóðu þingmenn úr
Sjálfstæðisflokknum og Fram-
sóknarflokknum að þessari breyt-
ingu. Mótmælaalda bændanna
beinist í senn gegn landbúnaðar-
stefnu viðreisnarstjórnarinnar og
gegn duglausum forustumönnum
Framsóknar í búnaðarmálum.
Ástæðan fyrir því hvernig kom-
ið er, er auðvitað röng landbún-
aðarstefna ríkisstjórnarinnar,
studd af Framsóknarmönnum
beint og óbeint. Bændur hafa ó-
spart verið hvattir til að auka
framleiðsluna og íslenzkir bændur
láta ekki eggja sig lengi til stór-
ræðanna. Þeir stórauka ræktun
landsins og auka bústofninn og
framleiðslan vex hröðum skref-
um. En sá galli er á, að neytend-
ur fyrirfinnast ekki í landinu að
allri þessari aniklu og góðu fram-
leiðslu og útflutningur á land-
búnaðarafurðum kemur vart til
greina sem lausn á offramleiðslu-
vandamálinu vegna hinnar miklu
dýrtíðar og hins háa framleiðslu-
kostnaðar.
Og það er eins og forustumenn
búnaðarmálanna geti ekki lært af
reynslunni. Enn eru bændur
hvattir til að auka framleiðsluna
þó slíkt verði til að auka enn á
vandræðin.
Eins og ástatt er hlýtur fram-
leiðsla landbúnaðarvara hér á
landi nær eingöngu að byggjast
á neyzlunni innanlands. Það á því
að rniða magn framleiðslunnar við
það fyrst og fremst að fullnægja
innanlandsþörfinni. Útflutningur á
nokkrum greinum framleiðslunn-
ar hlýtur þó alltaf að eiga sér
stað og er það vel og vonandi
tekst smátt og smátt að skipa
málum svo, að útflutningur land-
búnaðarafurða verði veigamikill
þáttur í þjóðarbúskapnum. En
það verður ekki að óbreyttri
stjórnarstefnu.
Líklegt er að hin mikla mót-
mælaalda, sem víða um land hef-
ur risið gegn mjólkurskattinum,
verði til þess að skatturinn verði
felldur niður og smjörútsölunni
hætt. Er ekki gott að segja til
hverra ráða valdamenn grípa þá
í glímunni við smjörfjallið,
því hætt er við að Jurta-smjörlík-
ið sæki þá aftur á.
Einn þeirra manna, sem tók
ákvörðun um að leggja mjólkur-
skattinn á bændur án þess að láta
svo lítið sem tala við þá áður,
mun vera Vilhjálmur á Brekku,
sem ætlað er að taka sæti Hall-
dórs Ásgrímssonar á Alþingi eft-
ir kosningarnar að vori. Er ólík-
legt að vegur Vilhjálms vaxi mik-
ið í augum austfirzkra bænda við
þetta.
Hér á Austurlandi er smjör-
framleiðsla lítil og hlutur aust-
firzkra bænda í smjörfjallinu því
ekki stór. Mestur hluti sölumjólk-
urinnar er seldur sem neyzlu-
mjólk í þorpunum. Samt sem áð-
ur eru austfirzkir mjólkurfram-
leiðendur látnir greiða skattinn
til þess að' unnt sé að selja smjör-
fjall sunnlenzkra bænda á útsölu.
Norðfirzkir bændur, sem ekkert
smjör selja, eru neyddir til að
greiða smjörskattinn, svo dæmi
sé nefnt.
Vilhjálmur á Brekku hefur með
hlutdeild sinni í þessu máli brugð-
izt trausti austfirzkra bænda.
Hann hefur reynzt of móttæki-
legur fyrir ,,rök“ stjórnarsinna
og annarra ráðamanna um mál-
efni íslenzks landbúnaðar.
Auðvitað getur til þess komið,
að nauðsynlegt reynist að gera
ráðstafanir í svipaða átt og nú
hafa verið gerðar. En kostnað við
þær ráðstafanir á ekki að leggja
á eina stétt. Þær hlýtur þjóðar-
heildin að bera.
Smjörfjallið er sjálfskaparvíti,
hróplegt dæmi um ranga stefnu
í landbúnaðarmálum. Og okkur
tekst aldrei að sigrast á fjallinu,
nema breytt verði um stefnu í
landbúnaðarmálum og skynsam-
legu viti beitt við stjórn þeirra
mála. Og það er fyrst og fremst
eftirspurnin innanlands sem á að
ráða því hve rík áherzla er lögð
á framleiðslu hinna ýmsu búvara.
Úr bœnum
Kirkjan.
Föstudagur 17. júní.
Messa kl. 11 árdegis. ,
Afmæli.
Guðný Einarsdóttir, verkakona,
Nesgötu 3, varð 60 ára 11. júní.
Hún fæddist á Berunesi í Beru-
neshreppi, en hefur átt hér heima
síðan 1936.
He'lga Vilhjálmsdóttir, húsmóð-
ir, Þiljuvöllum 38, varð 50 ára 11.
júní. Hún fæddist á Grund í
Mjóafirði, en hefur verið búsett
hér síðan 1959.
Trúlofun
8. þ. m. opinberuðu trúlofun
sína ungfrú Anna Guðmundsdótt-
ir, Sólheimum 40, Reykjavík, og
Friðrik Guðmundsson, loftskeyta-
maður, Hafnarbraut 36, Nes-
kaupstað.
Byggingaleyfi
Á fundi bæjarstjórnar 10. júní
voru m. a. staðfest eftirtalin
byggingaleyfi:
Þorgeiri Þórarinssyni var heim-
ilað að byggja einlyft íbúðarhús
úr steinsteypu á lóð nr. 1 eða 3
við Víðimýri. Flatarmál hússins
verður 136 fermetrar.
Friðriki Guðleifssyni var leyft
ao byggja einlyft íbúðarhús, 113
fermetra að flatarmáli, á lóðinni
nr. 26 við Urðarteig.
Jóni Karlssyni, kaupmanni, var
heimilað að byggja tvö sumarhús
hvort um sig um 50 fermetra að
flatarmáli, ofan við Shellportið.
Húsin verða flutt frá Svíþjóð til-
búin til samsetningar og eru ætl-
uð fyrir skipstjóra báta, sem
skipta við fyrirtæki Jóns.
Rauðubjörgum hf. var leyft að
gera undirstöður undir síldar-
verksmiðju og tilheyrandi mann-
virki í Naustahvammi.
DAGSKRÁ:
Kl. 11.00: Víðavangshlaup.
Kl. 13.30: Skrúðganga frá Bæjartorginu. Lúðrasveit
kaupstaðar leikur fyrir göngunni.
Nes-
Samkoma við sundlaugina að lokinni skrúðgöngu:
a. Samkoman sett: Sævar Steingrímsson.
b. Ávarp: Magnús Guðmundsson.
c. Ýmsir leikir, m. a. boðsund, koddaslagur o. fl.
Lúðrasveitin leikur á imilli atriða.
Kl. 17.00: Handknattleikskep pnir á íþróttavellinum.
Kl. 21.00: DANSLEIKUR. Dansað verður úti undir berum
himni á götunni framan við félagsheimilið, ef
veður leyfir. — Hljómsveitin 5 frá Neskaupstað
leikur fyrir dansinum. í
Iþróttafélagið Þróttur.