Austurland - 26.01.1968, Side 4

4 ' f ~ AUSTURLAND Neskaupstað, 26. janúar 1968.
Fréitamolar úr Vopnafirði
Liðið ár mun víða hér um slóð-
ir hafa verið kvatt með engum
söknuði. Þetta var þriðja árið í
röð sem ógnaði bændum með
hallæris veðráttu vetur, sumar,
vor og haust og fyrsta árið um
langt skeið sem ógnaði ört vax-
andi íbúafjölda Vopnafjarðar-
kauptúns með atvinnuleysi. Við
áramót bíður fólk hér í ofvæni
eftir því hvort hafísinn verður á
undan skipum, sem flytja eiga
nauðsynlegan vetrarforða, án olíu
yrði hreint neyðarástand, fóður-
vörur hefur þegar skort, þar sem
ásetningur var verulega byggður
á fóðurbæti og matvara uppgeng-
in.
Síðari hluta janúar og febrúar
var veðrátta meinlaus, var þó all-
víða í þessari víðlendu sveit mjög
lítið gagn að beit þann tíma
vegna svellalaga, en veturinn
hafði lagst snemma að og færð-
ist svo í aukana undir vorið og
hélt vetrarveðráttu til 25. maí.
Sauðgróður mátti telja um miðj-
an júní, en kuldar héldust út
sumarið nema hvað góður kafli
kom í ágúst og bjargaði því sem
bjargað varð í sambandi við hey-
skap, en kartöflugras varð svart
í mörgum görðum í öllum mánuð-
um sumarsins. Verstu hríðarveð-
ur urðu á heiðum uppi bæði í
júní og júlí. Kartöfluuppskera
víðast engin og ber sáust varla.
Kal var víða í túnum og er það
þriðja sumarið 1 röð sem það
veldur tjóni. Verst urðu bændur
við norðanverðan Vopnafjörð úti.
Þar varð gjafatíminn lengstur,
manndrápsveðrin svörtust, túnin
víða gjörkalin og á gömlum og
góðum engjastykkjum glottu
fannir mót júlí- og jafnvel ágúst-
sól. Þrátt fyrir þetta gekk bú-
smali vel fram á velflestum bæj-
um, en lambadauði varð sums
staðar nokkur vegna smits sem
upp kom við langvarandi inni-
stöður á lambfénu. Kostnaður við
að koma búfé fram var að sjálf-
sögðu botnlaus. Vænleiki sauð-
fjár á sl. hausti var allsæmileg-
ur, hjálpaði það til að jörð var
að koma undan ,snjó og gróa út
sept. I annarri göngu fann ég í
brekkuhalli á Brunahvammshálsi
í 5—600 m hæð, átta tegundir
jurta sem stóðu í blóma.
Síðustu 3 mánuðir ársins voru
mjög kaldir og sums staðar jarð-
bönn þegar með vetrarkomu og
urðu heiðleitir erfiðar og all-
sögulegar, þrátt fyrir alla tækni
nútímans, svo sem snjóbíl, vél-
sleða og talstöð.
Heildarmagn landbúnaðaraf-
urða varð svipað og árið áður en
þá var það samkvæmt ársskýrslu
KVV um 18.3 milljónir.
Dauft var yfir atvinnulífi á
Vopnafirði til septemberloka en
þá hófst síldarsöltun og veitti
mörguro atvinpu til jóla Gífurleg
tekjurýrnun vegna lélegrar at-
vinnu kom víða við og mjög hart
n;ður á mörgum. Mörg íbúðarhús
voru í smíðurn, viðhlítandi lán
ófáanleg og það er þess vegna
því miður fleiri en bændur sem
eiga í greiðsluerfiðleikum og þeir
koma svo niður á þeim fyrirtækj-
um sem fólkið skiptir við.
Hér er það kaupfélagið sem er
brjóstvörnin og á því hefur bitn-
að harkalega léleg kaupgeta
fólks og greiðsluerfiðleikar, auk
ónógra afurða og rekstrarlána.
Greidd vinnulaun á vegum KVV
1966 voru 7.6 milljónir og má af
því mai’ka, að þaðan koma
margri fjölskyldu tekjur.
Síldarverksmiðjan hefur frá
því að hún var reist, verið mönd-
ullinn í atvinnulegu tiliiti á
Vopnafirði. Undanlarin ár hefur
hver stórframkvæmdin rekið aðra
bæði nýbyggingar og endurbætur
á vélakost’, enda allt mjög full-
komið. Nú fór saman síldarleysi
og stöðvun frekari framkvæmda
og var því iítið um að vera á
þessum vettvangi í sumar og
haust. Alls tók verksmiðjan á
móti 15.400 tonnum síldar á ár-
inu.
Fjórar söltunarstöðvar söltuðu
samtals rúml. 15.000 tn. af síld
og er þegar mikið magn farið og
ekki eru skemmdir á síldinni telj-
andi, þó frosthörkur tefðu eðli-
lega verkun. Hafblik saltaði rúml.
5 þús. tn. en aðrar stöðvar minna.
Vonir standa til, að Vopnafjörð-
ur njóti góðs af vinnslu síldar-
afla Akranesbáta í framtíðinni,
því að Haraldur Böðvarsson og
Co hóf síldarsöltun hér sl. haust
og kom síldarsöltun í gang á ó-
trúlega skömmum tíma.
Sá stóratburður gerðist á ár-
inu að Vopnfirðingar eignuðust
tvö stór og glæsileg síldveiðiskip.
Var það hlutafélagið Tangi sem
keypti skipin en skráðir hluthaf-
ar eru Síldarverksmiðjan, Ti’yggvi
Gunnarsson frá Brettingsstöðum 1
á Flateyjardal og nokkrir Vopn-
firðingar. Brettingur NS 50 kom
nýsmíðaður frá Noregi í febrúar
og er skipstjórinn Tryggvi Gunn-
arsson, þekktur aflamaður. Hitt
skipið, Kristján Valgeir, kom til
landsins síðsumars ’66 og var í
eigu Guðmundar á Rafnkelsstöð-
um. Kristján Valgeir mun hafa
orðið 6. aflahæsta skipið í sum-
arsíldveiðunum og líklega afla-
hæstur á loðnuveiðum sl. vetur.
Skipstjóri er Hafsteinn Guðnason
frá Sandgerði, kornungur maður.
Spáir þessi frammistaða góðu við
jafn erfiðar aðstæður og voru á
liðinni vertíð.
Þessum skipum var fagnað
sameiginlega með mikilli veizlu
þegar Brettingur kom frá Noregi
í febrúar, en afhending Kristjáns
Vaigeirs fór fram áður. Var þetta
óefað bezti mannfagnaður sem
haldinn hefur verið hér, og fór
fram með miklum menningar- og
myndarbrag. Framkvæmdastjóri
„Tanga“, Sigurjón Þorbergsson,
sem jafnframt er framkvæmda-
stjóri SVV sagði við fréttamenn
við þetta tækifæri að þessi skipa-
kaup væru djarft spor og raunar
teflt á tæpasta vað, en það hefði
líka jafnan verið gert í sambandi
við alla uppbyggingu síldarverk-
smiðjunnar og lánazt vel. Það er
nú komið á daginn, að án þessara
skipa hefði síldarvinnsla og sölt-
un orðið hér sáralítið sl. ár.
„Djarfa sporið“ sem Sigurjón
talaði um, er án efa annað mesta
átak sem gert hefur verið í
Vopnafirði atvinnulega séð.
Eins og kunnugt er, hafa verið
þrjár góðar laxveiðiár í Vopna-
firði, óefað þær beztu á Austur-
landi, auk þess Sunnudalsá sem
veiðiþjófar eyðilögðu fyrir nokkr-
um árum. Nú var svo komið að
allar þessar ár búa meir að
fornri frægð en laxastofni, hefur
hallazt ört á ógæfuhlið hin siðari
ár. Nokkitr þáttaskil urðu í þess-
um tnálum sl. ár og skal það
stuttlega rakið þar sem þesskon-
ar efni er jafnan fréttnæmt.
Vesturdalsá: Hún er vatns-
minnst af ánum en fellur í Nýps-
lón, sem eflaust búa yfir góðum
skilyrðum. Þar er starfandi veiði-
félag og hefur áin verið leigð til
stangveiða allmörg ár sömu aðil-
um. Meðan netaveiði var stund-
uð eingöngu urðu aldrei mjög
stórvægilegar sveiflur á veiði um
langan tíma, en veiði mun hafa
komizt í nálega 1000 laxa þó ekki
séu nákvæmar skýrslur um það.
1 mörgum hyljum og strengjum
var ókleift að veiða með neti og
því varð jafnan eftir nokkur lax
t;l að hrygna. Með stöngum
tókst hinsvegar svo vel að hreinsa
til að sum ár mun enginn lax
hafa orðið eftir til hrygningar og
viðhalds stofninum og sl. 2—3 ár
var sáralítil veiði. Veiðifélag
bændanna pantaði 1000 göngu-
seiði frá Laxeldisstöðinni í Kolla-
firði sl. sumar og voru þau sett í
ána í júlímánuði, en áin er föst
með leigusamningi tvö ár ennþá.
Selá: Þar er ekki starfandi
veiðifélag en á sl. sumri var nær
fullgerður laxastigi í Selárfossi
og heppnist allt vel, getur lax
gengið langt fram til heiða og
þar sem áhugasamir menn, svo
sem Oddur Ólafsson yfirlæknir á
Reykjalundi, standa að þessu
máli, mun fast fylgt á eftir með
ræktun árinnar, en í ytri hiuía
Selár neðan við fossinn hefur
verið þverrandi veiði.
Hofsá: Þar hefur verið hömlu-
laus ofveiði um alllangt skeið,
eða þar til veiðimálastjóri fækk-
aði stöngum um 50% 1966, úr
15 stöngum í 7%, en auk þessa
er veitt með netum og á stöng
frá ármótum Sunnudalsár og
Hofsár til sjávar. I febrúar sl.
var svo stofnað veiðifélag á
vatnasvæði Hofsár, en þar er
Sunnudalsá meðtalin. Þar sem
nokkrir skriflegir samningar voru
útistandandi var unnið að því að
losa um þá samninga sl. vor og
koma jafnframt á nokkrum veiði-
takmörkunum svo sem 10 st.
veiðitíma á dag, stöðva veiðar 5.
sept. og banna veiði með maðk-
beitu á Fossdal. Tókust um þetta
samningar fyrir veiðitímabilið
’67 og í lok þess vai’ áin laus.
Auglýst var í þremur stærstu
dagblöðum landsins eftir tilboð-
um í Hofsá og Sunnudalsá, en
aðeins eitt tilboð barst, var það
frá brezkum manni, majór
B. Macdonald Booth. Hefur hann
dvalizt hér á landi meira og
minna flest sumur sl. 14 ár og
haft vetursetu hér í Vopnafirði
einu sinni. Á grundvelli þessa til-
boðs voru undirritaðir samningar
í Reykjavík milli Veiðifélags
Hofsár og Major Booth með þeim
fyrirvara, að félagsfundur sam-
þykkti samninginn og viðkomandi
ráðuneyti staðfesti hann. Samn-
ingurinn, sem nú hefur tekið gildi,
verður að teljast mjög hagstæður
Framh. á 2. síðu,
Frá Vopnafjarðarkauptúnr.