Austurland - 08.03.1968, Qupperneq 1

lUSTURLAND
MÁLGAGN ALÞÝÐUBANDALAG 31NS A AUSTURLANDI
18. árgangur.
Neskaupstað, 8. marz 1968.
10. tölublað.
Samið í Neskaupstað um fullo vísitölu
í Neskaupstað hófst verkfall
þegar aðfaranótt mánudags. Þá
var þannig ástatt, að allmikill
fiskur beið aðgerðar í Fisk-
vinnslustöð Sún, 2400 tonn af
loðnu biðu vinnslu í þróm síldar-
verksmiðjunnar, einn bátur var á
landleið með loðnufarm og síldar-
tökuskip var væntanlegt og átti
að taka megnið af þeirri saltsOd,
sem eftir var á staðnum. Það var
því frá upphafi Ijóst, að hér í
bæ gat verkfallið ekki staðið
lengi, enda ríkti bjartsýni um að
samningar myndu takast og í
trausti þess var haldið áfram að
taka á móti fiski unz verkfallið
skall á. Rétt er að geta þess, að
verklýðsfélagið leyfði vinnslu á
þeim fiski, sem borizt hafði til
fiskvinnslustöðvarinnar.
Það var almenn skoðun, að
ekki mundi koma til verkfalla.
Menn gátu ekki trúað því, að
vinnuveitendasamtökin og ríkis-
stjórnin sýndu þá óbilgirni, að
leiða yfir þjóðina víðtæk verkföll,
sem skaða myndu þjóðarbúið gíf-
urlega, til þess eins að rýra kjör
verkafólksins frá því sem áður
var. Og þegar verkföllin skullu á,
litu menn á það sem slys, sem
hlyti að verða bætt þegar í stað.
Yfir 1500
atvinnulausir
Samkvæmt könnun, sem Al-
þýðusamband íslands lét fram-
kvæma síðari hluta febrúarmán-
aðar, reyndust skráðir atvinnu-
leysingjar á landinu öllu um
1550 talsins. Hafði þó úr rætzt
hjá sumum vegna vertíðarínnar,
er könnunin var gerð, og raun-
verulegt atvinnuleysi eflaust mun
meira en skráningin gefur til
kynna. Flestir reyndust atvinnu-
leysingjar á Norðurlandi, en
fæstir austanlands. Skipting
skráðra atvinnuleysingja eftir
landshlutum var annars sem hér
segir:
Reykjavík um 500
Vesturland 109
Norðurland 723
Austurland 91
Suðurland 122
En þegar samningar drógust á
langinn, varð Ijóst, að vinnuveit-
endasamtökin með ríkisstjórn
auðvaldsins að bakhjarli, ætluðu
sér að knýja fram stórfellda
kjararýrnun, hvað sem það kost-
aði.
Það var aldrei ætlun vinnu-
veitenda í Neskaupstað að efna
til stórstyrjaldar við verklýðs-
samtökin til þess að reyna að
hafa af verkafólkinu réttmætan
hlut þess. Rétt var þó talið að
bíða átekta um stund á meðan
fullreynt var hvort heildarsamn-
ingar tækjust vandræðalítið. En
þegar líkurnar fyrir skjótri
lausn deilunnar virtust minnka
með hverjum fundi, sem haldinn
var, var ekki beðið lengur og
voru samningar undirritaðir í
fyrradag og gengu vinnuveitend-
ur að kröfu verklýðsfélagsins um
áframhaldandi greiðslu verðlags-
uppbótar á laun. Samningurinn
gildir til 1. júní, en framlengist
í nóvembermánuði í vetur var
enn eitt bjargráðafrumvarpið til
meðferðar á Alþingi. Eitt helzta
bjargráð ríkisstjórnarinnar að
því sinni var að afnema laga-
skyldu til þess að greiða verðlags-
bætur á laun. Raunar hafði rík-
isstjórnin áður afnumið verðlags-
bætur. Það var í upphafi valda-
ferils hennar. Launþegasamtökin
undu því afnámi mjög illa, enda
er verðlagsuppbót eina trygging
launþeganna fyrir því, að þeir
verði ekki færðir á kaf í dýrtíð-
arflóðinu. Auk þess er verðlags-
uppbótin nokkur hemill á þá til-
hneigingu stjórnarvalda, að setja
bjargráðalög, sem vaida verð-
hækkun í landinu.
Það var ekki fyrr en vorið
1964, að verklýðssamtökin endur-
heimtu verðlagsuppbótina með
júnísamkomulaginu. Ríkisstjórnin
hefur hvað eftir annað rofið þetta.
samkomulag, síðast með afnámi
vísitölugreiðslu á kaup, og er nú
um 3 mánuði í senn sé honum
ekki sagt upp með mánaðar fyr-
irvara. Eru þetta mjög venjuleg
uppsagnarákvæði.
Strax og samningar höfðu ver-
ið undirritaðir, hófst vinna að
nýju og bátarnir bjuggust til
veiða. Milljónum króna hafði ver-
ið bjargað í stað þess að sóa þeim
í hernaðaraðgerðir gegn verk-
lýðssamtökunum.
Vonandi verður þessi samning-
ur til þess að flýta fyrir því að
kaupdeilunum ljúki. Vonandi taka
atvinnurekendur annars staðar
afstöðu atvinnurekenda hér í bæ
sér til fyrirmyndar.
Neskaupstaður hefur að vísu
nokkra sérstöðu við gerð kaup-
samninga. Veldur því hin sterka
aðstaða Alþýðubandalagsins í at-
vinnulífi kaupstaðarins. En ef til
vill mætti vænta þess, að fleiri en
Alþýðubandalagsmenn sýndu
verkalýðnum sanngirni.
varla hægt að telja þá sáttagerð
í gildi lengur.
Launþegasamtökin brugðu hart
við, er frumvarpið um afnám
vísitölubóta var lagt fram. Bjuggu
þau sig undir að hrinda þessari
árás með afli samtakanna og boð-
uðu almennt til allsherjarverk-
falls 1. desember. Sá þá ríkis-
stjórnin sitt óvænna og bauð að
kaup skyldi hækka samkvæmt
vísitölu 1. des., en síðan ekki.
Þaðan í frá skyldu atvinnurek-
endur og launþegar semja um
þessi mál. Þessu undu leiðtogar
verklýðssamtakanna og létu af-
lýsa vandlega undirbúnum verk-
föllum, sem boðuð voru til að
koma í vteg lyrir, að skylda til að
greiða vísitöliuuppbætur á laun,
væri numin úr lögum.
Enginn þurfti að efast um, að
um leið og vísitölugreiðslur á
kaup voru teknar úr lögum, var
úti um allan frið á vinnumarkaðn-
um. Með þessari lagasetningu
Samið 0 Stöðvarfirði
I gær tókust samningar á
Stöðvarfirði og hefur verkfalli
því, sem þar hefur staðið, verið
aflýst.
Hinir nýju samningar eru sama
efnis og Norðfjarðarsamningarnir.
Shora d Alþingi
Á þingi Verkamannasambands-
ins, sem haldið var í fyrra mán-
uði, var þess óskað, að Alþingi
breytti lögunum um atvinnuleys-
istryggingar þannig, að bætur
yrðu hækkaðar og að niður yrði
fellt úr lögunum það ákvæði, að
bætur skuli ekki greiddar þeim,
sem á síðustu 6 mánuðum hafa
haft meira en 75% dagvinnu-
kaups.
Á fundi í Verkalýðsfélagi Norð-
firðinga, sem haldinn var 23.
febrúar 1968, var samþykkt svo-
hljóðandi tillaga:
„Fundur haldinn í Verkalýðs-
félagi Norðfirðinga 23. febrúar
1968, skorar á Alþingi að sam-
þykkja framkomið frumvarp um
breytmgar á lögum um atvinnu-
leysistryggingar, er meðal annars
felur í sér, að atvinnuleysisbætur
verði hækkaðar frá því, sem nú
er. Fundurinn telur, að vegna
þess uggvænlega atvinnuástands,
sem nú ríkir víða um landið, séu
þær breytingar, sem frumvarpið
gerir ráð fyrir mjög brýnar, og
að flýta beri afgreiðslu þess, svo
sem frekast er unnt“.
stofnaði ríkisstjórnin til yfir-
standandi stórverkfalla og allra
þeirra verkfalla, sem á eftir koma
til að knýja fram greiðslu verð-
lagsuppbótar.
Dagana fyrir verkföllin og í
upphafi þeirra, var ríkjandi bjart-
sýni um lausn þeirra. Almennings-
álitið lagðist á sveif með laun-
þegum og fáir trúðu því, að rík-
isstjórnin — þó bölvuð sé —
stofnaði til stórátaka í þjóðfélag-
inu til þess eins að hafa af verka-
fólki nokkurn hluta réttmætra
launa þess.
En þessi bjartsýni liafði ekki
við rök að styðjast. Sáttafundir
hafa verið langir og tíðir, en
lausn virðist því fjarlægarí sem
fundirnir eru lengri og fleiri.
Atvinnurekendur hafa ekkert
sáttaboð gert, sem hægt er að
nefna því nafni. Boð þeirra hafa
verið smánarboð, sem varla geta
verið fram borin í öðrum tilgangi
en þeim, að hæðast að verklýðs-
samtökunum. Þau heyja þetta
verkfall til þess að endurheimta
Framh. á 2. síðu.
Ríhisstjómin stofnaði til verhfallanna
Hennar er að leysa þau