Austurland - 15.03.1968, Síða 1

ÆJSTURLAND
MALGA6N ALÞÝÐUBAHDALAG8IHS A AUSTURUNDI
18. árgangur. Neskaupstað, 15. marz 1968. 11. tölub-lað.
Ríhisstjómin gerói útaf
friðinn í landinu
Með einu pennastrihi getur hún leyst verhföllin
Með því að fella niður úr lögum
ákvæði um skyldu launagreið-
enda til þess að greiða vísitölu-
bætur á kaup, hefur ríkisstjórn-
in skapað það ófremdarástand,
sem nú ríkir í landinu. Allt logar
í verkföllum og þau verðmæti,
sem forgörðum fara daglega, eru
geysileg. En ríkisstjórnin horfir
ekki í það, þó að hún sói hundr-
uðum milljóna úr þjóðarbúinu til
þess að geta níðzt á launþegum.
Frá hennar sjónarmiði er hér um
að ræða óhjákvæmileg hernaðar-
útgjöld í stríði hennar við alþýð-
una.
óþægindum í verkfalli. Það er
einkum í Reykjavík og næsta ná-
grenni höfuðborgarinnar svo og á
Suðurlandsundirlendi, sem vand-
ræði og beint tjón hefur orðið af
verkföllunum. Reykjavík er nær
mjólkurlaus, olíu- og benzínlaus,
skólum hefur verið lokað, fjöldi i
ÖLVER GUÐNASON:
fet;,
Hvenær sem er getur ríkis-
stjórnin aflétt verkföllunum. Hún
þarf ekki annað en að lögfesta að
nýju vísitölubætur á kaup.
Erfitt er að trúa því, að ríkis-
stjórnin hafi ekki vitað hvað hún
var að gera þegar hún afnam
vísitölubæturnar. Ef til vill hefur
hún þó verið búin svo oft að vega
í hinn sama knérunn, án þess
verklýðssamtökin risu upp, að
hún hafi talið sér óhætt að halda
því áfram. En að því hlaut að
koma, að út af flóði.
Síðastliðinn sunnudag tókust
samningar í vinnudeilu þeirri, sem
staðið hafði eina viku hér á Eski-
firði. Þar sem ég hygg að samn-
ingar þessir hafi farið fram með
nokkuð undarlegum hætti — sér-
staklega finnst mér afskipti
hreppsnefndar okkar með oddvita
í broddi fylkingar all furðuleg —
þá hef ég hugsað mér að fara hér
nokkrum orðum um þetta mál og
reyna að sýna fram á hve vel
starfhæf þessi hreppsnefnd okkar
er.
Hógværar kröfur
I þessum verkföllum stendur
baráttan ekki um það hvort kjör
launþega skuli bætt eða ekki. Nú
er barizt um það hvort verkalýð-
urinn skuti halda hlut sínium eða
hvort hann skuli stórskertur.
Verkföllin eru nauðvörn verka-
lýðsins, gerð í þeim tilgangi ein-
um, að standa gegn kjaraskerð-
ingu.
Á hinum tíðu og löngu samn-
ingafundum hafa fulltrúar verka-
fólksins boðið nokkra tilslökun.
Þeir hafa boðizt til að láta verka-
lýðinn, þegar á heildina er litið,
taka á sig nokkra kjaraskerð-
ingu, því að allar tilslakanir frá
kröfunni um fullar vísltölutipp-
bætur jafngilda kjaraskerðingu.
Harka í verkfallinu
Það gefur að skilja, að al-
menningur verður fyrir miklum
Éig býst við því að allir þeir,
sem þetta lesa, viti á hvaða
grundvelli samningarnir á Eski-
firði voru gerðir, þ. e. að sveitar-
sjóður skuldbatt sig til þess að
greiða vinnuveitendum mismuninn
á því kaupi, sem hér er greitt í
dag, þ. e. full vísitöluuppbót á
eldra kaup, og kaupi því, sem
Dagsbrún nær í sínum samning-
um og eru þessir samningar
bundnir í einn mánuð, en þá tæki
væntanlegt Dagsbrúnarkaup gildi
hér.
Annars er forsaga þessa máls
sú, að á laugardag boðar oddviti
til fundar í eigin nafni eða sem
oddviti, með samninganefndum
deiluaðila og leggur fyrir þær
málamiðlunartillögu, sem gerði
ráð fyrir þeirri lausn mála, sem
á undan er lýst. Það skal tekið
fram, að mér vitanlega hafði odd-
viti eigi samráð við hreppsnefnd-
armenn og sveitarstjóra áður en
vii vinnu-
sjúklinga fluttur af sjúkrahúsun-
um, sorphreinsun hætt og svona
mætti lengi telja. Og bændur á
Suðurlandi hella niður mjólkinni,
af því að verkfall er á Selfossi.
En allt þetta og miklu meira
lætur ríkisstjórnin sér sæma að
leggja á landsmenn, ef verða
mætti, að henni tækist að knýja
verkafólkið til þess að fallast á
kjaraskerðingu.
Syðra er nú mikil harka komin
í verkfallið og herða verkfalls-
menn stöðugt þau tök, sem þeir
hafa.
hann bar þessa tillögu fram, held-
ur var þetta hans eigið uppátæki.
Nú þarf ekki að orðlengja það
meira, en bezt að fara fljótt yfir
sögu. f
Samninganefndirnar tóku þessa
tillögu til umræðu og komust mál-
in á það stig, að boðaður var al-
mennur verklýðsfélagsfundur
seinni part sunnudags með tveggja
stunda fyrirvara, til þess að
greiða atkvæði um þessa tillögu.
Að vísu var hreppsnefndarákvæð-
ið fellt úr samningi vinnuveit-
enda og verklýðsfélaganna, en í
staðinn gerður baksamningur
milli hreppsnefndar og atvinnu-
rekenda um greiðslu sveitarsjóðs
til atvinnurekenda.
Nú kemur að því, sem mér
finnst mjög athugavert, en það
er afgreiðslan á málinu í hrepps-
nefnd, eftir því sem ég bezt veit.
Það var aldrei boðaður hrepps-
nefndarfundur út af máli þessu,
heldur sást oddviti hlaupa hér á
milli húsa á sunnudaginn til þess
að ná tali af hreppsnefndarmönn-
um og fá þá til að skrifa nöfn sín
trúlega undir skjal þess efnis, að
þeir hétu stuðningi við þetta mál,
er það yrði tekið fyrir á fundi.
Nú vil ég spyrja:
Af hverju lá svona mikið á því
að hespa þetta af, áður en boðað-
ur var fundur í hreppsnefnd?
Fannst háttvirtum hreppsnefnd-
armönnum virkilega ekkert at-
Framh. á 2. síðu.
Fjársöfnun
Strax og verkföllin hófust,
hófst BSRB handa um fjársöfnun
til styrktar verkfallsmönnum. Og
nú hefur Alþýðusambandið hafið
söfnun og munu verklýðsfélögin
annast hana. Vill blaðið hvetja
velunnara þeirra, sem í verkföll-
unum standa, til þess að leggja
fé af mörkum til styrktar þeim.
Og sérstök ástæða er fyrir laun-
þega, sem ekki hafa lent í verk-
falli, til þess að leggja fé af
mörkum, og þá ekki síður það
verkafólk, sem þegar hefur náð
samningum, eins og í Neskaup-
stað og á Eskifirði. Lágmarks-
framlag hvers launþega til
styrktar þeim, sem í eldlinunni
eru, ætti að vera ein daglaun.
Koupíélojií ó Seyðisfirði
Kaupfélag Austfjarða á Seyð-
isfirði hefur verið tekið til skipta-
meðferðar sem gjaidþrota. Er
það annað kaupfélagið á Austur-
landi, sem á skömmum tíma verð-
ur gjaldþrota.
Það hefur lengi verið á al-
mannavitorði, að hagur kaupfé-
lagsins á Seyðisfirði væri mjög
þröngur. Fá menn þó illa skilið
hvernig það má vera, að slík
verzlun fær ekki þrifizt á helztu
síldveiðihöfn landsins. En hvað
um það, staðreynd er að kaupfé-
lagið er gjaldþrota.
Það má vera samvinnumönnum
úhyggjuefni, ef kaupfélögin fara
á hausinn eitt af öðru. Kaupfé-
lögin eru í eðli sínu hagsmuna-
samtök almennings og er full
ástæða til þess, að taka stjórn
og skipulag samvinnuhreyfingar-
Framh. á 2. siðu.
Greiddu 6 dra frnmlöj
til sjúhrasjóðs
Verkamannafélagið Fram á
Seyðisfirði hefur jafnan átt í erf-
iðleikum með að innheimta það
1% af launum verkafólks, sem
renna skal í sjúkrasjóð félagsins.
Nokkuð lagaðist þetta þó í fyrra.
Og í fyrradag hljóp heldur bet-
ur á snærið hjá verkamannafélag-
inu. Þá greiddu tveir stórir at-
vinnurekendur, Hafsíld hf. og
Sunnuver hf., framlög til sjóðs-
ins fyrir 6 ár.
Sjálfsagt hefur það verið til-
viljunin einber, að þessir atvinnu-
rekendur skyldu greiða skuld sína
rúmum sólarhring áður en verk-
fall skyldi hefjast og skömmu
áður en trúnaðarráð verkamanna-
félagsins kom saman til fundar,
sem vitað var að fjalla mundi um
tillögu þess efnis að fresta verk-
fallinu.