Austurland - 10.05.1968, Síða 1

MÁLGAGN ALÞYÐUBANDALAGSiNS A AUSTURIANDI
18. árgangur.
Neskaupstað, 10. maí 1968.
19. tölublað.
Gunnar Guttormsson:
oil tdhdst d #
Hér fara á eftir nokkrir kaflar
úr ræðij, sem Gunnar Guttorms-
son, járnsmiður, flutti á hátíðar-
samkomu á vegum Verkalýðsfé-
lags Norðfirðinga 1. maí sl.
(Millifyrirsagnir og leturbreyt-
ingar eru blaðsins).
Það er ekki ætlun mín hér í
stuttu ávarpi að draga saman
neinn annál af baráttu verkalýðs-
hreyfingarinnar á síðustu árum,
enda brestur mig til þess þekk-
ingu. Ég mun heldur ekki fara
mörgum orðum um átökin nú á
þessu ári. Niðurstaða þeirra ætti
að vera mönnum 1 fersku minni,
enda þótt í hugum margra muni
þær endurminningar e.t.v. ekki
sérstaklega ljúfar. Mig langar
milílu fremur að gera tilraun til
þess að skyggnast ofurlítið inn í
framtíðina — svona eftir því sem
sjónin leyfir — og þá sérstaklega
með þá spurningu í huga, hvort
.við munum þurfa að búa okkur
undir það að horfa upp á svipaða
þróun í málefnum verkafólks —
og baráttu verkalýðshreyfingar-
innar — og þá, sem við höfum
orðið vitni að og verið þátttak-
endur í nú á síðustu árum.
Erfiðleikar og óstjórn.
Eftir síðustu kjarasamninga er
launafólk fjær því en áður að
geta framfleytt sér af launum 8
stunda vinnudags. Eina von þess
til að ná endum saman er því sú,
að atvinnulífið verði með þeim
blóma, að því bjóðist hér eftir
sem hingað til næg eftir- og næt-
urvinna. Ýmislegt bendir til þess,
að svo muni ekki verða, a.m.k.
ekki alls staðar á landinu. Á höf-
uðborgarsvæðinu ríða nú mörg fyr
irtæki á barmi gjaldþrots, önnur
hafa þegar lent undir hamarinn.
Mörg fyrirtæki eiga í erfiðleikum
með að greiða starfsfólki sínu
laun, og verkalýðsfélögin verða
að láta lögfræðinga síná inn-
heimta sjúkrasjóðs- og félags-
gjöld þau, sem atvinnurekendur
eiga að grciða eða draga af laun-
lun starfsfóiks síus.
Hvar eru nú allar áætlanagerð-
ir sérfræðinganna innlendra og
erlendra? Hvert sem litið er blas-
ir við óstjórn og skipulagsleysi.
Einn af forustumönnum iðnaðar-
ins lýsti því yfir í útvarpsviðtali
nú um síðustu helgi, að „því hef-
ur aldrei verið sinnt að byggja
upp íslenzkan iðnað til jafns við
aðrar atvinnugreinar," eins og
hann orðaði það. Naumast hefur
hann hér átt við endurnýjun tog-
araflotans né þess hluta bátaflot-
ans, þ.e.a.s. smærri fiskibáta, sem
látið hefur verið undir höfuð
leggjast að endurnýja, nú þegar
þörfin var mest og síld’n tók að
halda sig á fjarlægum miðum.
Viðreisn og verkalýður.
Hvað er það eiginlega, sem
reist hefur verið við í sjö ára við-
reisn, ef til að mynda iðnaðurinn
sem nú veitir stærstum hluta
starfandi fólks í landinu atvinnu,
hefur orðið útundan. Það væri e.t.
v. reynandi að spyrja eigendur
verzlunarhallanna og starfsmenn
bankaútibúanna í Reykjavík,
hvort ekki sé eitthvað rýmra um
þá en áður. — Verður verkalýðs-
hreyfingunni og kröfuhörku henn-
ar á þessum árum kennt um
þetta ástand, og ber launafólki
að halda áfram að afsala sér þeim
réttindum, sem það hefur áunn-
ið sér með baráttu sinni, og ber
því að gefa eftir stærri hluta af
kaupi sínu en það hefur þegar
gert? Ég hygg að þorri launþega
muni, svona a.m.k. innra með
sér, svara þessu neitandi.
En hvað skal þá til bragðs
taka? Er framtíðarsýnin ekki
önnur en sú að halda þessu puði
áfram með tvöföidum vinnudegi?
H\er eru úrræði liins róttækari
hluta verkalýðshreyfingarinnar og
foicistumanna hans í hinum fag-
legu og pólitísku samtökmn, þess-
ara manna, sem allur þorri launa-
fólks setur traust sitt á þrátt
fyrir alSt og þrátt fyrir það, að
sumt þessa fólks kjósi kanuski
alla aöra menri fremur tii íorustu
í verkalýðsfélögunum og til Al-
þingis, þessarar stofnunar, sem æ
ofan í æ beitir meirihlutavaldi
sínu til þess að skerða réttindi og
kjör launafólks. Þannig er nú
samkvæmnin í baráttunni. Menn
munu afsaka sig með því, að for-
ustumenn þessa hluta verkalýðs-
hreyfingarinnar séu ósammála um
ýmis málefni og baráttuaðferðir.
Það er auðvitað engin viðhlítandi
afsökun og sannar í rauninni ekki
annað en það, að launþegar haí'a
ekkí heldur á þessum vettvangi
staðiÖ nægilega vel á verði, að
þeir hafa hætt að líta á íorustu-
mennina sem þjóna sína, og tal-
ið að það væri þeirra að segja
launafclki fyrir verkum, en eltki
öfugt. , t
Hefur forustan hrugðizt ?
Hefur þá hin róttæka forustu-
sveit verkalýðshreyfingarinnar
brugðizt? Ég held ekki, en hún
hefur áreiðanlega getað gert bet-
ur. Það hlýtur að vera henni
áhyggjuefni, — og það væri eðli-
legt að það væri sameiginlegt
áhyggjuefni alls verkafólks, —
hve langt hefur liðið á milli raun-
verulegra áfangasigra í baráttu
þess á síðustu árum. En við skul-
um heldur ekki gleyma því, að
allir ávinningar í baráttu verka-
lýðshreyfingarinnar hafa frá önd-
verðu verið bornir fram til sig-
urs af þessari forustu og eru að
þakka samstöðu þessa fólks, sem
skilið hefur eðli þessarar baráttu.
Hinir forustumennirnir, þeir sem
leika hlutverkin tvö, þeir sem
klæðast samfestingnum við samn-
ingaborðið, en bera manndrápar-
ann þess á milli, þeir hafa alltaf
verið dregnir með, og það hefur
ekki tekizt að draga þá 'lengra.
Það er stundum talað um nauð-
syn þess að breyta um baráttu-
aðferðir, og það má sjálfsagt með
réttu gagnrýna verkalýðshreyf-
inguna fyrir vissa stöðnun í
þessum efnum. Ég er þeirrar
skoðuuar, að verkalýðshreyfing-
Framh. ú -2. síðu.
fmllllll í IðMflgjflfl
Á morgun, laugardaginn 11.
maí, gengst Kvennadeild Slysa-
varnarfélagsins á Norðfirði fyrir
fjáröflun til styrktar starfsemi
sinni. Undanfarin ár hefur
Kvennadeildin gengizt fyrir
merkjasölu á lokadaginn og verð-
ur svo einnig nú. Þá hefur fjár-
öflunarnefnd félagsins einnig
fengið kvikmynd, sem hún gengst
fyrir sýningum á í Egilsbúð á
morgun og skal vakin athygli
manna á auglýsingu um kvik-
myndasýningu félagsins hér í
blaðinu. Gefst ungum sem gömlum
kostur á að sjá góða og v.insæla
kvikmynd um leið og þeir styrkja
starfsemi Kvennadeildarinnar. Það
mun vera ætlun Kvennadeildar-
innar að gera lokadaginn að sér-
stökum fjáröflunardegi framveg-
is.
Börrun 09 ísinn
Fjörður okkar er nú fullur af
ís eins og allir sjá, og fylgír því
geysileg slysahætta fyrir þá sem
leggja leið sína út á hann. Lög-
reglan hefur reynt eftir mætti að
fyrirbyggja að börn og ungli.ngar
færu út á ísinn en þar þarf meira
til. Foreldrar, leiðið börnum ykk-
ar fyrir sjónir slysahættu þá, er
af leik þessum getur hlotizt, fyr-
irbyggjum að ísinn verði börnum
okkar að fjörtjóni.
Við þá fullorðnu, sem leggja
leið sína út á ísinn vil ég segja
þetta: Finnið ykkur einhverja
aðra dægrastyttingu heldur en að
hafa þennan voða fyrir börnunum.
Sigurjón Jónsson,
lögregluþjónn.
Piltur 09 stúlhii d Bfcrfiröt
Leikfélag Eskifjarðar frum-
sýndi á laugardag Pilt og stúlku,
leikrit, sem Emil Thoroddsen
vann upp úr skáldsögu afa síns,
Jóns Thoroddsen.
Á sunnudagskvöldið var svo
sýn:ng í Neskaupstað. Var hún
vel sótt og ágætlega tekið, enda
átti hún það skilið.
Leikstjóri er ungur maður úr
Reykjavík, Erlendur Svavarsson
að nafni, og er þetta fyrsta leik-
rit:ð, sem hann setur á svið. Hlýt-
ur þó að vera talsvert vandaverk
að stjórna sýningu þar sem hlút-
verk eru eins mörg og í Pilti og
stúlku, en þau eru 19 og hef ég
ekki vit á að finna að frammi-
stöðu leikenda.
Mjög smekklega gerð leiktjöld
áttu sinn þátt í því hve vel sýn-
ingin heppnaðist. Þau gerðu sitt
til að flytja okkur aftur í tímann
til íslenzkrar sveitar 19. aldar og
hms hálfdanska þorps, Reykja-
vikur. Leiktjöldin gerði Steinþór
Eiiíksson, hinn mikli hagleiks-
maður á Egilsstöðuui.