Austurland - 07.06.1968, Blaðsíða 2

2 '
AUSTURLAND
Neskaupstað, 7. júní 1968.
Jónas Guðmundsson
Framh. af 4. síðu.
En framfarahugur Jónasar kom
víðar fram. Nefni ég þar helzt
barnaskólann, sem byggður var
á fyrstu og hörðustu kreppuár-
unum og var hið mesta stórvirki
m'ðað við kringumstæður. Bæjar-
stjórn var að vísu einhuga um
byggingu skólans en forustumað-
urinn var óefað hinn ókrýndi kon-
ungur kaupstaðarins, Jónas Guð-
mundsson. Enn nefni ég fast-
eignakaup bæjarins, jarðeigna-
kaup og kaup á eignum Samein-
uðu verzlananna, sem reyndust
mjög vel ráðin.
Vissulega gekk Jónas ekki einn
að verki. Hann átti marga ötula
samstarfsmenn og voru sumir
þeirra eldheitir hugsjónamenn og
þá einkum þeir Kristinn Ólafsson,
fyrsti bæjarstjórinn, og Sigdór V.
Brekkan. Ef til vill hefur þáttur
Kristins í framkvæmdum þeim,
sem á hefur verið drepið, ekki
verið gerður nógu stór. Traust-
asti bakhjarlinn var þó alþýða
kaupstaðarins, sem æ fastar
fylkti sér um Jónas, myndaði fót-
festu fyrir aðgerðir hans og
skapaði honum sjálfum öryggi,
því hann vissi að hann hafði
fólkið' með sér.
Það fór auðvitað ekki hjá því
um jafn óvæginn bardagamann og
Jónas var, að hann eignaðist
marga andstæðinga. Hann átti
harðri andstöðu að mæta af
háifu íhalds og Framsóknar. Sú
andstaða var honum ekki hættu-
leg, enda vann hann hvern sigur-
inn af öðrum á þeim andstæðing-
um. En þegar harðsvíraður and-
stöðuhópur undir forustu komm-
únista, myndað'st innan hinnar
sósíalisku hreyfingar, varð annað
uppi á teningnum. Það var þessi
andstaða, sem eftir harðvítuga
baráttu af beggja hálfu, kollvarp-
aði veldi jafnaðarmanna og komst
sjálf í þá aðstöðu, sem jafn-
aðarmenn áður höfðu haft. Og
þegar við nú, eftir meira en tutt-
ugu ára bæjarmálastjórn þessara
gömlu andstæðinga Jónasar, lít-
um yfir farinn veg, verður ljóst,
að úrræði beggja hafa verið svip-
uð og tilgangurinn sá sami í meg-
indráttum ■— að tryggja alþýð-
unni lífvænleg kjör og bæjarfé-
laginu sem traustastan atvinnu-
grundvöll. Ágreiningurinn var
fyrst og fremst fræðilegs eðlis —
ágremingur sósíaldemókrata og
kommúnista um fræðileg efni og
baráttuaðferðir.
Ekki er unnt að rekja þessa
sögu frekar hér, en það verður
væntanlega gert síðar og þá af
manni, sem ekki stóð í eldlínunni.
Alltaf er hætt við því, að frásögn
manns, sem sjálfur kemur við
sögu, verði hlutdræg, án þess að
honum sjálfum sé það ijóst,
Mér hefur oft verið hugsað tii
þessara miklu barattuára þegar
átökin stóðu milli sósíaldemó-
krata og kommúnista hér í bæ.
Og vissulega líta menn og mál-
efni nokkuð öðruvísi út úr þess-
ari fjarlægð og mat á mönnum og
atburðum verður með nokkuð
öðrum hætti.
Ég er sannfærður um, að Jón-
as Guðmundsson var mikill hug-
sjónamaður og af eigin raun veit
ég, að hann var mikill bardaga-
maður. Starf hans hér beindist
fyrst og fremst að því að byggja
upp hér í bænum traust atvinnu-
líf svo fólkið í bænum gæti búið
við lífvænleg skilyrði og bæjar-
félagið' staðið á traustum fótum.
En Jónas var óheppmn. Hann
lenti með fyrirtæki sín í þeirri
hörðustu kreppu, sem yfir auð-
valdsheiminn hefur dunið og stóð-
ust þau ekki þær hamfarir, sem
ekki var við að búast. Og sam-
tímis var harðar að honum sótt,
einkum af hálfu okkar kommún-
ista, en nokkru sinni fyrr og
stóðst hann ekki þær svipt''ngar.
Hér við bættist svo það, að Jónas
gerðist vínhneigðari en góðu hófi
gegndi og dró það úr þreki hans
og trausti fólksins á honum.
Þótt segja megi, að sveitar-
stjórnarmál hafi verið meginvið-
fangsefni Jónasar árin sem hann
bjó hér, tók hann mikinn þátt
í almennum stjórnmálum og var
jafnan í kjöri til Alþingis fyrir
Alþýðuflokkinn. Og á Alþingi
átti hann sæti eitt kjörtímabil.
Afskipti hans af landsmálum
verða þó ekki rakm hér.
Ekki veit ég hverjum augum
Jónas lítur á veru sina og starf
hér í bænum úr þessari fjarlægð
í tíma. En trúað gæti ég, að sú
beiskja, sem hann óhjákvæmilega
hefur borið í brjósti eftir ósigur-
inn hér, sé löngu horfin. Og kunn-
ugt er mér um það, að Jónas
ber mjög hlýjan hug til Norð-
fjarðar og Norðfirðinga. En hvað
sem því líður telur hann sig hafa
sótt mikla hamingju til Norð-
fjarðar, því þar lágu saman leið'ir
hans og konu hans, Sigríðar Lúð-
víksdóttur, útgerðarmanns Sig-
urðssonar og konu hans Ingi-
bjargar Þorláksdóttur. Hefur hún
reynzt manni sínum traustur lífs-
förunautur og heyrt hef ég Jón-
as segja, að Norðfjörður hafi gef-
ið sér það bezta, sem honum hafi
hlotnazt á lífsleiðinni og átti þá
við konuna.
Ekki var lokið afskiptum Jón-
asar af sveitarstjórnarmálum
þótt hann ílytti til Reykjavíkur.
Þá byrjar nýr þáttur í lífsstarfi
Jónasar og með því starfi hefur
hann reist sér óbrotgjarnan minn-
isvarða.
Árið 1939 varð Jónas eftirlits-
maður sveitarfélaga og því starfi
gegndi hann til 1952. Jafnframt
var hann ráðuneytisstjóri í fé-
lagsmálaráðuneytinu 1946-—1952.
í störfum þessum öðlað’st hann
víðtæka reynslu og þekkingu á
sveitarstjórnarmáium almennt.
Honum hefur þá orðið það ljóst,
að brýn þörf væri á því að sveit-
arfélögin í landinu stofnuðu til
samtaka með sér til þess að sam-
st'lla krafta sína og til þess að
gæta hagsmuna sinna gagnvart
ríkisvaldinu. Því var það, að Jón-
as beitti sér fyrir stofnun Sam-
bands íslenzkra sveitarfélaga ár-
ið 1945 og var formaður þess frá
stofnun þar til hann á síðasta ári
varð að láta af því starfi vegna
þverrandi heilsu. Framkvæmda-
stjóri sambandsins var hann til
ársins 1966 að hann varð að láta
af því starfi af heilsufarsástæð-
um.
Jónasi tókst með óbilandi
þrautseigju, að gera Samband ís-
lenzkra sveitarfélaga að stórveldi
í landinu og hefur það nú orðið
m;kil áhrif á löggjöf um sveitar-
stjórnarmál og er sveitarfélögun-
um í landinu til ómetanlegs
gagns.
Störf Jónasar í þágu sveitar-
félaganna almennt ræði ég ekki
frekar, læt það eftir öðrum, sem
þeim störfum eru kunnugri.
Saga Norðfjarðar um hálfs, ann-
ars áratugs skeið er svo sam-
tvinnuð sögu Jónasar Guðmunds-
sonar, að þar verður ekki á milli
skilið.
Jónas er mikill félagshyggju-
maður, eins og sjá má af fram-
ansögðu og er þó fátt eitt talið.
Hann átti létt með að túlka skoð-
anir sínar í riti sem ræðu og
skrifaði nokkrar bækur og gaf út
tímarit til þess að gera grein
fyrir skoðunum sínum, sem mér
voru sjaldnast að skapi — en
það er önnur saga.
En þótt Jónas hafi við margt
fengizt og í mörgu vasazt, er
hann þó fyrst og fremst sveitar-
etjórnarmaður og hygg ég að
honum þyki sómi að.
Á sjötugsafmæli Jónasar Guð-
mundssonar flyt ég honum -— og
þeim hjónum báðum — kveðju
og árnaðaróskir frá Norðfirði. Og
mér er áreiðanlega óhætt að taka
mér Bessaleyfi til þess að flytja
þeim heillaóskir frá samferða-
mönnunum hér á Norðfirði, and-
stæðingum ekki síður en sam-
herjum.
Bjami Þórðarson.
Til sölu
Bifreiðin N-337 er til sölu. Ekin
22 þús. km. — Upplýsingar gefur
Kristján Jónsson í síma 184,
Neskaupstað.
Ritstjóri:
Bjarni Þórðárson.
NESPRENT
Skógrœktarfél.
Framh. af 1. síðu.
reglugjörð um búfjárhald verði
þegar látin koma til framkvæmda
og átelur harðlega síendurtekin
brot á ákvæðum lögreglusam-
þykktar Neskaupstaðar um bú-
fjárhald. Á þessu vori hafa ýms-
ir sauðfjáreigendur haldið fé sínu
til beitar utan girðinga í bæjar-
landinu og hross og sauðkindur
rása um götur og garða. Er hér
eingöngu um búfé úr kaupstaðn-
um að ræða, því að bændur í
Norðfjarðarsveit hafa enn ekki
sleppt fé sínu. Alkunnugt er, að
ágangur búfjár veldur garðeig-
endum í bænum þungum búsifj-
um á hverju ári. Greinilegt er
líka, að bæjarlandið ofan kaup-
staðarins er ofbeitt og afleiðing-
in er gróður- og jarðvegseyðing.
Það er mikilsvert fyrir kaup-
staðinn að lóðir allar í bænum og
umhverfi hans sé sem snyrtileg-
ast og þar gegnir gróðurinn mik-
ilsverðu hlutverki.
Leyfir fundurinn sér í þessu
sambandi að beina eftirfarandi
áskorun til bæjarstjórnar og bæj-
arfógeta:
1) að hið allra fyrsta verði
komið upp hliði á akbrautinni inn
í bæinn í framhaldi af girðingu
þeirri, sem reist var í fyrra;
2) að núverandi reglugerð um
búfjárhald verði stranglega fram-
fylgt og brot gegn henni þegar
kærð og látin varða sektum og
nr'ssi leyfis til búfjárhalds;
3) að nægi slíkt ekki, verði
reglugerðin tekin til endurskoð-
unar ekki síðar en að ári og allt
búfjárhald í bæjarlandinu endan-
lega bannað, enda ber að stefna
að því hvort sem er.
Skógræktarfélagið er sannfært
um, að í þessu máli nýtur það
stuðnings alls þorra bæjarbúa,
enda er hér um almennt landfrið-
unar- og þrifnaðarmál að ræða.
Búfjárhald á enga samleið með
þéttbýli, sízt af öllu þegar skepnu-
eigendur virða reglugerðir og hag
samborgaranna að vettugi".
Trúlofun.
Á sjómannadaginn opinberuðu
tiúlofun sína ungfrú Anna Björns-
dcttir, Egilsbraut 19 og Þórður
Þórðarson, sjómaður, Hólsgötu 8.
Afinæli
Jóhann Jónsson, verkamaður,
Blómsturvöilum 16, varð 50 ára
5. júní. Hann fæddist á Kleifar-
stekk í Breiðdal, en hefur átt hér
heima síðan 1941.
Ingibjörg Magnúsdóttir, hús-
móðir, Breiðabliki 9, varð 50 ára
6. júní. Hún fæddist í Reykjavík,
en hefur átt heima hér í bæ síðan
1946.
Bíll til sölu
Voivo-Station, árg. 63, N-13,
í góðu lagi til sölu. — Upplýsing-
ar í sirna 258.