Austurland - 28.06.1968, Blaðsíða 4

4
t
AUSTURLAND
Neskaupstað, 28. júní 1968.
Ndlelnasnfluður Hfltó-fumSor í Kqfcjni
Ætla má, að blaðalesendur og
þó sérstaklega útvarpshlustendur,
svo ekki sé talað um þá, sem að-
gang hafa að sjónvarpi, hafi síð-
ustu vikuna fengið nægan
skammt af áróðri um Atlants-
hafsbandalagið, eða Nató, eins og
það er nefnt upp á alþjóðlega
vísu. Tilefnið var fundur utan-
ríkisráðherra bandalagsríkjanna,
sem að þessu sinni var haldinn í
Reykjavík um síðustu helgi. Dag-
blöð Nató-flokkanna þriggja, Al-
þýðuflokksins, Framsóknarflokks- )
ins og Sjálfstæðisflokksins, hafa
kyrjað fölskvalausan dýrðaróð um
hernaðarbandalag'ð síðustu daga,
og Ríkisútvarpið hefur reynzt þar
lítill eftirbátur. Þetta hefur verið
einskonar þjóðhátíð Nató-vina
hérlendis, uppbót fyrir þann full-
veldisdag, sem skráður er í alman-
ak:ð vikunni fyrr, en misst hefur
svip og reisn með hverju árinu
sem liðið hefur, frá því að við
vorum véluð inn í hernaðarbanda-
lagið fyrir röskum 19 árum.
Flekkaðar hugsjónir
Hástemmdar lofræður um Nató
frá ofangre ndum aðilum eru
vissuiega ekkert nýjabrum og
ekki það sem athygli vekur, held-
ur hitt, hversu mikil alúð er við
það lögð að reyna aö láta líta
svo út, sem allt sé í sátt og sam-
lyndi innan bandalagsins, hlut-
verk þess sem „vörður vestrænna
hugsjóna, lýðræð:s og frelsis" sé
sízt minna en áður, og auk þess
ótal ný verkefni sem við blasa í
félagslegum og menningarlegum
efnum. Og síðast en ekki sízt
þögnin um þá sérstæðu iðju, sem
forusturíki bandalagsins, Banda-
ríkin, ástandar í Viet-Nam af
meiri eljusemi en nokkru sinni
fyrr.
Hér verða þessum atriðum ekki
gerð nein tæmandi sk'l. Allir þeir,
sem eitthvað fylgjast með gangi
heimsmála og ekki sízt stjórn-
mála í Evrópu, vita, að upplausn-
arástand ríkir í hernaðarbanda-
lögunum báðum megin þess járn-
tjalds, sem nú er blessunarlega að
rofna og lyftast á æ fleiri stöð-
um. Brotthvarf frá þeirri stefnu
kalda stríðsins, sem Nató mótaði
og agaði aðildarþjóðirnar til að
framfylgja á áratugunum 1950—
60, er löngu viðurkennd nauðsyn
af flestum meðlimum þess, þar á
meðal næst styrkustu stoðinni á
meginlandi Evrópu, Frakklandi,
sem í raun hefur sagt skilið við
bandalagið. Fyrr en síðar hlýtur
að koma að því, að bæði Nató og
Varsjárbandalagið, þessar ömur-
legu stofnanir frá dögum kalda
stríðsins í Evrópu, verði leystar
upp, og það væri verðugra hlut-
verk fyrir okkur Islendinga að
aðstoða við að veita þeim ná-
bjargirnar, fremur en hiúa að og
lofsyngja það hernaðarbandalag,
þar sem Bandríkjamenn hafa öll
húsbóndavöld. E;nmitt stefna
Bandaríkjanna í Suðaustur-Asíu
samfara háskalegri þróun innan-
lands í Bandaríkjunum sjálfum,
ætti að vera okkur næg aðvörun
um, að vissara sé að binda ekki
lengur trúss við þau innan Nató,
hvað þá að ljá þeim lengur land
undir herstöðvar.
Ötíunduð afrek
Goðsögninni um Nató sem vörð
lýðræðis og frelsis hefur verið
breytt í skopsögu af bandalaginu
sjálfu, og stóð hún reyndar aldrei
á styrkum fótum. Fremstu aðild-
arríki bandalagsins höfðust það
helzt að við stofnun þess að berja
á frelsishreyfingum í gömlum ný-
lendum, Fasistastjórn Portúgals
þótti sjálfsagður meðreiðarsveinn
þegar í upphafi. Þingræðisstjórn-
inni í Grikklandi var í fyrra
steypt af stóli a,f herforingja-
klíku, að því er talið er með að-
stoð leyniþjónustu Bandaríkjanna,
og ekkert styggðaryrði má falla
í stofnunum bandalagsins um nú-
verandi valdsmenn í Grikklandi.
Allt eru þetta aikunn atriði, en
vildu gleymast í frásögnum blaða
og útvarps síðustu daga.
Aðstoð frá Ulbrjcht
Heldur málefnasnauður og
vandræðalegur hefði fundurinn í
Reykjavík mátt virðast, ef aust-
ur-þýzk stjórnvöld hefðu ekki
hjálpað upp á sakirnar. Við heyrð
um það í fréttum af fundinum
og í yfirlýsingu að honum lokn-
um, að mest hafi verið rætt um
„hömlur þær, sem austur-þýzk
stjórnvöld hafa lagt á frjálsar
samgöngur við Vestur-Berlín“,
eins og Ríkisútvarpið orðaði það,
en stundum var þetta kallað
„hindranir austur-þýzkra stjórn-
arvalda" eða bara „Berlínarmál-
ið“. Þarna var sem sagt á ferð-
inni mál, sem sameinað gat ráð-
herrana í orði, en ólíklega á
borði, ef á ætti að herða. En
hvers eðlis er þá þetta nýja Berl-
ínarmál, þessar hömlur á sam-
göngum, sem svo mjög er um
rætt? Það láðist Ríkisútvarpinu
að útskýra fyrir hlustendum, og
fréttamenn blaðanna hafa heldur
ekki eytt að því mörgum orðum.
Hér hlýtur að vera mjög alvar-
legt mál í uppsiglingu, því að
þeir áköfustu jafna því við Kúbu-
deiluna 1962, er heimurinn stóð á
barmi kjarnorkustríðs.
„Berlínarmálið“
Við skulum líta á nokkur aðal-
atriði þessa deilumáls, sem svo
hljótt er um ástæðurnar fyrir, en
þeim mun meira veður gert út af
í almennum upphrópunum. Sem
kunnugt er liggur Berlín langt
inni í Austur-Þýzkalandi, og eru
brautirnar, sem tengja Vestur-
Berlín og Vestur-Þýzkaland um
2C0 kílómetra langar. Frá árinu
1955 annast austur-þýzk yfirvöld
um allt ferðaeftirlit til borgarinn-
ar á landi og ám annað en ferð-
ir herliðs Breta, Frakka og
Bandaríkjamanna til og frá
borginni. Til þessa hefur verið
látið nægja, að ferðamenn frá
Vestur-Berlín og Vestur-Þýzka-
landi, sem ferðazt hafa til Aust-
ur-Þýzkalands eða gegnum Aust-
ur-Þýzkaland til og frá Vestur-
Berlín, sýndu nafnskírteini og
fengju með þeim fylgimiða. Sam-
kvæmt lögum, sem samþykkt voru
á austur-þýzka þinginu þann 11.
júní sl. og tóku gildi aðfaranótt
13. júní, þurfa Vestur Þjóðverjar
nú vegabréfsáritun og ibúar Vest-
ur-Berlínar áritun með nafnskír-
teini til að ferðast um Austur-
Þýzkaland. Sama gildir um Aust-
ur-Þjóðverja, sem ferðast vestur.
Áritun til Vestur-Berlínar kost-
ar 5 mörk (um 75.00 kr.) hverju
sinni, en fyrir dvöi í Austur-
Þýzkalandi 20 mörk (um 300.00
kr.). Lagður er sérstakur skatt-
ur á vöruflutninga um austur-
þýzkt landsvæði, 3 pfennigar (um
45 aurar) á tonn og kílómeter.
Talið er að gjöld þessi skili um
100 milljónum marka í ríkiskass-
ann hjá Ulbricht umfram það sem
verið hefur. Þetta eru í stuttu
máli þær helztu „hindran;r“, sem
settar hafa verið á samgöngur við
Vestur-Berlín.
Viðurkenning staðreynda
Hvað felst raunverulega í þess-
um ráðstöfunum Austur-Þjóð-
verja? Fyrst og fremst það, að
sett eru sömu skilyrði fyrir ferð-
um Vestur-Þjóðverja og íbúa
Vestur-Berlínar um Austur-
Þýzkaland og gilt hafa um ferðir
útlendinga til landsins. Það er
verið að lögfesta þá skiptingu
Þýzkalands í tvö ríki, sem verið
hefur staðreynd frá 1949, einnig
á sviði ferðamála, og jafnframt
brugðið fæti fyrir þá viðleitni
vestur-þýzkra stjórnvalda, að inn-
l;ma Vestur-Berlín stjórnarfars-
lega í vestur-þýzka ríkið. Sam-
göngur við Berlín hafa gengið á-
rekstrarlaust eftir fréttum að
dæma, eftir að þessar „hindran-
ir“ voru í lög leiddar. Bakgrunn-
ur þessa máls er í rauninni hið
kalda stríð milli þýzku ríkjanna.
Verði hinar nýju reglur Austur-
Þjóðverja virtar í reynd, þrátt
fyrir mótmæli í orði, hefur
stjórn;n í Austur-Berlín færzt
nær því marki að knýja fram
viðurkenningu á tilvist sinni, en
slík viðurkenning hlýtur að vera
forsenda þess, að samningavið-
ræður geti hafizt um málefni
þýzku ríkjanna. Um aðgerðir
Austur-Þjóðverja sagði vikuritið
DER SPIEGEL eitthvað á þessa
le:ð í síðustu viku: „Landamæra-
verðir Austur-Þýzkalands, sem
frá því á miðnætti aðfaranótt
fimmtudags skreyta vegabréf
Vestur-Þjóðverja með skjaldar-
merki lands síns, setja um leið
stimpil raunveruleikans á Þýzka-
lands •draumóra Bonnstjórnarinn-
ar“.
Rétt;ndi Vesturveldanna í Berl-
ín hafa í engu verið skert með
ofangreindum ráðstöfunum. Ólík-
legt verður að teljast, að þau sýni
vígtennurnar fyrir alvöru út af
þessum síðasta leik í tafli þýzku
ríkjanna. En eftir stendur þá sú
aðstoð, sem Ulbricht og félagar
veittu málefnasnauðum ráðherr-
um Nató og starfsfúsum frétta-
mönnum í Reykjavík nú rnn Jóns-
messuleytið. — H.G.
Úr bœnum
Trúlofun.
Opinberað hafa trúlofun sína
ungfrú Björlc Rögnvaldsdóttir,
skrifstofustúlka, Nesgötu 29, og
Ragnar Jónsson, ýtustjóri, Skála-
teigi, Norðfjarðarhreppi.
Afmæli.
Fanney Magnúsdóttlr, Hlíðar-
götu 1, varð 50 ára 22. júní. Hún
fæddist á Eskifirði, en hefur átt
hér heima síðan 1920.
Jón Pétursson, útgerðarmaður,
Þiljuvöllum 19, varð 65 ára 25.
júní. Hann fæddist að Hafursá á
Völlum, en hefur verið hér bú-
settur síðan 1919.
Sigurðar Jónsson, fyrrverandi
skipstjóri, Nesgötu 29, er 80 ára
í dag, 28. júní. Hann fæddist í
Víðivallagerði í Fljótsdal, en hef-
ur átt heima hár í bæ síðan 1904.
Framh. af 1. síðu.
ur fróðleikur um kosningar und-
anfarinna ára og að sjálfsögðu
úrs'.it forsetakosninganna 1952.
I bókinni eru reitir til þess að
færa í kosningatölur úr hverju
eir.stöku kjördæmi og heildarúr-
slit.
Kosningahandbókin er algjör-
lega hlutlaus eins og aðrar liand-
bækur Fjölvíss.
I Neskaupstað fæst bókin í
Verzl. Vík og kostar kr. 60.00.
Bíll til sölu
Mercedes-Benz 1960 til sölu.
Uppl. gefur (iissur Ö. Frlings-
son, Neskaupstað.
ÆUSTURLAND
Ritstjóri: <
Bjarni Þórðarson. <
NESPRENT \