Austurland - 23.08.1968, Page 1

MALGAGN alþvðubahd&lagsins á austurlandi
18. árgangur. Neskaupstað, 23. ágúst 1968. 34. tulublað.
Herndm TéhkóslMív fordsmt
Fáir atburðir á þeim áratugum,
sem liðnir eru frá lokum annarr-
ar heimsstyrjaldarinnar, hafa
valdið slíku umróti í hugum
manna og innrás hersveita frá
fimm ríkjum Varsjárbandalagsins
í Tékkóslóvakíu og hernám lands-
ins um miðja þessa viku. Margt
hjálpast að t;l að auka á alvöru-
þunga þessa atburðar í hugum
almennings. Málefni Tékkósló-
vakíu og deilur forustumanna þar
við bandalagsríkin í Austur-Evr-
ópu hafa verið í brennipunkti
heimsfrétta mánuðum saman, en
fyrir skemmstu virtist endir
bundinn á þær útistöður þannig
að Tékkar og Slóvakar mættu vel
við una eftir fundahöld aðila í
Cierna og Bratislava fyrir tæp-
lega hálfum mánuði. Er fréttir
bárust um það samkomulag, varp-
aði margur maðurinn, sem samúð
hafði með málstað Kommúnista-
flokks Tékkóslóvakíu öndinni
léttar. Þeim mun óvæntara og hat
rammlegra varð það reiðarslag,
sem laust menn með tíðindunum
um hernám landsins aðfaranótt
síðasta miðvikudags.
Hér höfðu átt sér stað griðrof
á fullvalda þjóð og um leið var
söguleg tilraun á sviði þjóðfélags-
mála, sem lofaði góðu að mati
vinstri sinnaðra manna í Vestur-
Evrópu og mikið reið á hversu til
tækist um, verið kæfð í fæðing-
unni með vopnavaldi. Forustu fyr-
ir þessari óhugnanlegu aðför
gegn Tékkóslóvakíu höfðu Sovét-
ríkin, sem dubbuðu upp á lið sitt
með fylgisveitum frá fjórum öðr-
um aðildarríkjum Varsjárbanda-
lagsins. Líkur benda til, að leið-
togar sumra þeirra ríkja hafi
sinnt herkvaðningunni nauðugir,
ekki sízt í Póllandi og Ungverja-
land;, en ekki verður hlutur
þeirra betri við það. Eins og
venja er til um árásaraðila, stóð
ekki að þessu sinni á skýringum
og réttiætingu á herhlaupinu.
Ónafngreindir ,,áhrifamenn“ í
forustu tékkneska kommúnista-
flokksins voru sagðir hafa óskað
eftir íhlutun innrásarsveitanna til
að vernda hið sósíalíska þjóð-
skipulag landsins fyrir óvinum
innanlands og utan og forða yf-
irvofandi gagnbyltingu. Ekki get-
ur þessi málatilbúnaður orkað
sannfærandi á nokkurn þann, sem
fylgzt hefur með framvindu
mála í Tékkóslóvakíu að undan-
förnu, enda er hann að líkindum
fyrst og fremst tilreiddur fyrir
heimamarkað í Sovétríkjunum
sjálfum. Ofbeldið, sem þjóðir
Tékkóslóvakíu nú mega þola,
h:ttir þær að sjálfsögðu harðast
sjálfar um leið og það stöðvar
um einhvern tíma þá þróun í lýð-
ræðisátt, sem þar var hafin. En
um leið er það alvarlegur hnekkir
fyrir viðleitni frjálslyndra afla til
að draga úr viðsjám í álfunni, og
vatn á myllu afturhalds um heim
allan.
Sovétríkin hafa með framferði
sínu veitt v'num hernaðarbanda-
iaganna í vestri kærkomið tæki-
færi til að berja í þá bresti, sem
þau hafa orðið fyrir síðustu ár-
in og hætt er v:ð að það sljóvgi
það almenningsálit, sem fordæmdi
framferði Bandaríkjanna í Viet-
nam. Hið ömurlega andrúmsloft
kalda stríðsins er á næsta leiti,
þar sem heimtuð er fylgispekt
við annan hvorn risann, þar eð
annarra kosta sé ekki völ. Þann-
ig hafa talsmenn Atlantshafs-
bandalagsins hér á landi sem ann-
ars staðar ekki sparað að halda
þeirri skoðun á lofti, að nú sann-
ist nauðsyn þess og ágæti fyrir
þjóðir Vestur-Evrópu, þótt hitt
sé sönnu nær, að einmitt atburð-
ir síðustu missera og nú síðast
hernám Tékkóslóvakíu undir-
striki nauðsyn þess, að hernað-
arbandalögin í álfunni verði
leyst upp hið fyrsta og þannig
numið brott það skáikaskjól, sem
stórveldarisarnir í austri og
vestri telja sig hafa til íhlutun-
ar og afsklpta af innanríkismál-
um aðildarríkjanna í krafti
þeirra. Réttlæting Varsjárbanda-
lagsins er af Sovétmönnum talin
vera tilvist Nató, tilvist Nató er
réttlætt með því að benda á Var-
sjárbandalagið. Hitt er jafn ljóst,
að Nató hefur hvorki vilja né
getu til að veita þjóðum Tékkó-
slóvakíu þá aðstoð, sem þær
þyrftu til að tryggja fullveldi
sitt.
Viðbrögð ríkisstjórna, flokka
og félagasamtaka víða um heim
við tíðindunum frá Tékkósló-
vakíu hafa verið skjót og mjög
á einn veg. Tekið er undir þá yf-
irlýsingu forustumanna Tékkó- '
slóvakíu, sem þeir sendu út eftir
að innrásarherir tóku að streyma
inn í landið, að íhlutun þeirra
væri brot á alþjóðalögum og sátt-
mála Sameinuðu þjóðanna. Svo-
boda forseti sagði í ávarpsorðum
til þjóðar sinnar, að hann vissi
enga skýringu á framferði árás-
araðilanna, og undir þau orð
hans munu margir geta tekið.
Það hlýtur að vera þjóðum
Framh. á 2. síðu.
Rctt n nlðslitM
1 fyrra var sett á laggirnar
nefnd, sem vinna skal að fram-
gangi menntaskólamálsins á
Austurlandi í samvinnu við þing-
menn kjördæmisins. I nefndinni
eru 10 menn, tveir frá hverju lög-
sagnarumdæmi kjördæmisins. For-
maður nefndarinnar er Sigurður
Blöndal, skógarvörður á Hall-
ormsstað.
Nefndin hefur aðallega rætt um
hvar menntaskólinn skuli rísa og
hafa menn ekki verið á eitt sátt-
ir. Á vegum nefndarinnar hafa
verið samdar þrjár greinargerðir
um þetta efni og hafa þær verið
sendar öllum sveitarstjórnum í
kjördæminu og þær beðnar um að
taka afstöðu til máisins fyrir 1.
september.
Að fengnu áliti sveitarstjórnar-
manna mun nefndin, í samráði við
þingmennina, reyna að komast að
niðurstöðu um val á stað fyrir
menntaskóla á Austurlandi, en
það er í verkahring menntamála-
ráðherra, að ákveða stað fyrir
skó’ann.
E:n greinargerðin er frá Lúð-
víki Ingvarssyni, fyrrv. sýslu-
manni, og Skildi Eiríkssyni, skóla-
stjóra, sem eindregið mæla með
Egilsstöðum, önnur frá Steini
Framh. á 3. síðu.
Fyrstfl heybindivélín
í Mfirði
I sumar tók Hákon Guðröðar-
son, bóndi í Miðbæ, í notkun hey-
bindivél. Vélin er dregin af drátt-
arvél, hirðir heyið sjálf upp í sig,
þjappar því saman í bagga 30—
35 kg. þunga og skilar þeim
bundnum á túnið. Eru baggarnir
síðan fluttir í hlöðu, staflað þar
upp og þurrkaðir frekar með súg-
þurrkunartækjum ef þess gerist
þörf.
Með þessum hætti aflaði
Hákon 1100 hesta af töðu á 11
dögum, að vísu átti hann mikið
af þurru heyi þegar vélin kom, en
eftir henni hafði verið beðið í
nokkra daga. Tveir menn hafa
unnið með Hákoni að heyskapn-
um.
Auk þess sem bindivélin er til
mikils hagræðis við hirðingu á
heyinu, verður mun hagstæðara
að gefa það út úr hlöðunni í vet-
ur. Þá eru baggarnir teknir úr
stæðunni og leystir um leið og
heyið er gefið skepnunum.
Gert er ráð fyrir því, að mun
m:nna beri á ryki í heyinu en
ella.
Hjá bændum í Norðfirði hefur
heyskapur yfirleitt gengið vel.
Grasvöxtur var all sæmilegur og
nýting heyja hefur verið mjög
góð, enda sérlega góðir þurrkar
í sumar, þar t"l fyrir nokkrum
dögum, að veður breyttist.
Bændur höfðu náð inn mestu
af lieyjum sínum áður en brá
til óþurrkanna.
Álykton frflmkvcmdastjérnðr Alþýðubandalaðsim
Rfft atburðsnna í TékhóslMíu
Tilefnisiaus innrás herja Sovétríkjanna og bandingja þeirra
innan Varsjárbandalagsins í Tékkóslóvakíu er níðingsverk, sem
'• hlýtur að vekja hryggð og reiði hjá öllum, sem unna þjóð-
| frelsi og sósíalisma. Grið eru rofin á sjálfstæðu ríki í því
; skyni að svipta það sósíalískri forustu, sem sýnt hefur, að hún
nýtur fádæma hylli og stuðnings þjóðarinnar. Með þessu at-
hæfi eru helgustu hugsjónir þjóðfrelsis, sósíalisma og al-
þjóðahyggju troðnar í svaðið. Framkvæmdanefnd Alþýðu-
bandalags:ns fordæmir árásina á þjóðir Tékkóslóvakiu, á
kommúnistaflokk landsins, á málfreisi og skoðanafrelsi, á full-
veldi þjóðanna. Framkvæmdanefndin lýsir yfir dýpstu samúð
; með Tékkóslóvökum í þrenging-im þeirra, fullviss um, að þessi
margreynda þjóð mun standast þessa þungu raun, eins og svo
margar aðrar, sem yfir hana hafa dunið.