Austurland - 23.12.1968, Síða 16

16
AUSTURLAND
JÓLIN 1968
Hjörleifur Guttormsson:
SvipmYndir
frá Norð-Ausiurlandi
1 Möðrudal, rétt áður en ibeygt
er vestur i Vegaskarð, liggur af-
leggjari til norðausturs og vísar
vegprestur á Vopnafjörð í 70 km
f jarlægð. Inn á þessa braut sveigð-
um við tveir Austfirðingar í
fyrsia sinn síðdegis þann 16. júlí
á liðnu sumri. Framundan var á-
formuð tveggja vikna könnunar-
ferð um byggðir og fjöll Norð-
Austurlandsins. Fararskjótinn var
nýbakaður Landrover, fylgdar-
sveinn og hjálparkokkur minn,
Sigurður Ragnarsson, ungur iog
verðandi menntaskólanemi frá
Neskaupstað, sat í framsætinu
með landabréfið. Éig var að reyna
að venja hann frá Shell-kortinu
yfir á mælikvarða herforingja-
ráðsins danska.
Fimmtán dögum síðar ókum við
fr-amhjá sama vegpresti á heim-
leið úr vesturátt og lokuðum þar
með stórum og næsta óregluleg-
um hring. Lundin var létt og loft-
ið enn bjart, eing og þá við lögð-
um af stað. Auglýsingakort olíu-
hringsins var horfið og iblöð her-
foringjaráðsins danska hvíldu sig
ofan á farangurshrúgunni aftur í
bílnum. Á hvorugu gerðist nú
þörf. 1 huga okkar var prent-
uð allskýr mynd af þessum lands-
hluta. Veðurguðinn hafði leikið
við okkur; flesta þessa daga var
bjart í lofti og hlýtt; oft skein
sól í heiði; aðeins þrisvar fengum
við á okkur regnskúrir, tvisvar
þoku. Slíkt samfellt góðviðri er
fágætt á þessu landshorni, en það
átli raunar eftir að endast 'hálfum
mánuði lengur. Hvergi á ferða-
maðurinn jafn mikið undir veðri
og á þessum norðlægu slóðum,
ekki sízt sá, er bregður út af al-
faraleið og vill njóta víðsýnis af
fjöllum.
Hér verður ekki rakin nein
samfelld ferðasaga þessa leiðang-
urs. Hún yrði allt of löng fyrir
takmarkað rúm þessa blaðs og
vafalaust leiðigjörn lesandanum.
I þess stað ætla ég að bregða upp
fáeinum svipmyndum, sem bar
fyrir auga myndavélarinnar, og
láta fylgj-a stuttorðar skýringar.
Þeir, sem kunnugir eru á þessum
sióðum, geta væntanlega fyllt, í
eyðurnar í huganum. Hinum, sem
aldiei hafa kannað þennan lands-
hluta, gætu þessar fáu og ófull-
komnu stiklur kannski orðið
hvatning til að víkja af leið í þá
áttina einhvern góðvíðrisdag.
I þessu jólablaði Austurlands
er brugðið upp hluta þessara
mynda, þeim er spanna yfir Norð-
ur-Múlasýslu. Framhaldið mun
birtast, í einhverjum næstu tölu-
blöðum blaðsins.
Ferð þessi var farin á vegum
Náttúrugripasafnsins í Neskaup-
stað, u.ngrar og ófullburða stofn-
unar, og greiddi safnið ailan bein-
an kostnað af reisunni, en hlaut
í staðinn afrakstur hennar nátt-
úrukyns. Ég vil nota tækifærið til
að senda öllum þeim, sem greiddu
götu okkar á leiðinni á einhvern
hátt, þakkir og kveðjur. Austfirð-
ingum öllum og kunningjum nær
sem fjær, er línur þessar lesa,
óska ég gleðilegra jóla og far-
sældar í iífsbaráttunni á komandi
árum. i
Hjörleifur Guttormsson.
1. Þeim, sem leggja leið sína í
Vopnafjörð og ekki eru sporlatir,
má ráðleggja að staldra við fyrir
mynni Langadals, um það bil sem
beygt er norður úr hálendisdal
þessum, og rölta upp á hnjúk einn
auðgengan, er verður þar á vinstri
hönd. Vegurinn liggur þarna í
500—600 metrn hæð, svo að þetta
verður aðeins spássitúr með hæfi-
legum svita upp á Þjóðfell.
Hnjúkur þessi er konungur fjalla
í allstóru ríki og fylgir tindi hans
víðsýni um furðu stórt svæði:
Smjörfjöll, Þrándarjökul, Snæfell,
Vatnajökul, Herðubreið, Bungu og
Háganga norðan Vopnafjarðar.
Hvers getur ferðalangurinn frek-
ar óskað úr þúsund metra hæð
og fellið auðsótt og fagurblóma
við þjóðbraut?
2. Já, þarna uppi á Þjóðfelli
vaxa jafn fágætar plöntur á
þessum sloðum og fjallavorblóm,
jöklaklukka, jöklasóley, trölla-
stakkur og svo mætti lengur
telja. Eða eru þær kannski ekki
svo fátíðar sem greint er frá á
bókum ? Sú saga verður rakin á
öðrum vettvangi. En hér er einn-
ig dýralíf, og á mosavaxinni
grundinni handan vegar hikar
ekki mýbitið við að gera okkur
Sigurði lífið grátt við morgunverð
og matseld, enda vötn grunn
skammt undan og hitinn í logn-
mollunni 17° á Celsíus þennan
17. morgun júnímánaðar í 550
metra hæð.
I næturstað undir Þjóðfelli.
3. Hvað er táknrænt fyrir
Vopnafjörð? spyr vegfarandinn.
Víðsýni, reisuleg byggð á Kol-
beinstanga, norðaustanáttin,
hnjúkaþeyrinn eða gróðursæld ?
Sennilega allt þetta, og að baki
þó öðru fi-emur sagan með minni
og minjar um lífsháttu, búnað og
búskap, sem nú er að nokkru
varðveitt að Burstarfelli, nátengd
ncfnum þeiira Páls og Methúsal-
ems og forvera, en ungur niðji
þeirra fylgdi okkur um húsin og
byggðasafnið og kunni skil á
öllu. Slík söfn ættu að vera stolt
hvers héraðs og tengja fortíð við
nútíð og okkur sjálf við komandi
kynslóðir í landinu. Inn af Burst-
arfelli liggur Fossdalur með eyði-
býlum og gamalli geymd. Utar í
Hofsárdal búa þau Gunnar og
Sólveig í Teigi og veittu okkur
vangoldinn beina og griðland um
vikuskeið í hvammi við ána.
Á Þjóðfelli í 1035 metra hæð. Jökuldalsheiði og Eiríksstaðahnefl-
ar t. v. Snæfell rís við sjónhring fyrir miðju óglöggt í móðu fjar-
lægðarinnar.
4. Upp af Vopnafjarðarsveit
,,austanverðri“ að þarlendri mál-
venju rísa Smjörfjöll, fjallgarður
mikill og fannsæll, sem sver sig
í ætt við Austfjarðafjallgarð, hár
og litríkur víða af líparitinnskot-
um. Sá er einn af mörgum þrösk-
uldum í vegi eðlilegra samskipta
mannfólks í Austfirðingafjórð-
ungi, og þó yfirstiginn um marga