Morgunblaðið - 22.10.2011, Blaðsíða 24

Pétur og Davíð rekja hnignun
héraðsskólanna einkum til fræðslu-
laganna 1974 þegar skólaskyldan
var lengd í sexán ár. Eftir það hafi
sveitarstjórnirnar kappkostað að
auka kennslu barna heimafyrir.
Samsetning nemendahópa héraðs-
skólanna hafi breyst og þeirra tími
að lokum liðið. „Þessi þróun var
óhjákvæmileg,“ segir Pétur.
Lýður Björnsson áætlar í vænt-
anlegri bók sinni að alls hafi á
fjórða þúsund nemendur sótt nám í
Héraðsskólanum í Reykholti og tel-
ur þá með 600 nemendur Hvítár-
bakkaskólans.
Byggingar Héraðsskólans fengu
nýtt hlutverk. Landsbókasafn Ís-
lands – háskólabókasafn hefur
hluta gamla skólahússins fyrir
geymslu á varaeintökum og Snorra-
stofa hefur afnot af hluta hússins.
Þá er rekið hótel í heimavist-
arhúsnæðinu.
Svipmyndir úr sögu
Afmælishátíðin verður í Reyk-
holti laugardaginn 5. nóvember og
hefst klukkan 14. Hún er samvinnu-
verkefni ritnefndarinnar og Snorra-
stofu. Brugðið verður upp svip-
myndum úr sögu skólans í tónlist,
myndum og mæltu máli. Upplýs-
ingar um dagskrá og annað fyrir-
komulag verða birtar á vef
Snorrastofu, www.snorrastofa.is.
„Það eru samskiptin við nemendur. Tengsl mynduðust við þá, ekki
síst þegar systkini komu hvert á eftir öðru og þá kynntist maður for-
eldrunum líka,“ segir Sigríður Bjarnadóttir sem starfaði sem kennari
við Héraðsskólann í Reykholti í tæpa þrjá áratugi, frá 1967 til 1995,
þegar hún er spurð að því hvað sé eftirminnilegast frá Reykholtstím-
anum. Maður hennar, Snorri Þór Jóhannesson, yfirkennari í Reyk-
holti, er látinn fyrir nokkrum árum.
Sigríður segist enn vera í samskiptum við gamla nemendur úr
Reykholti, meðal annars á Facebook. „Svo hitti ég þá á förnum vegi.
Sumir eru góðir vinir mínir,“ segir hún.
128 nemendur voru í Reykholti fyrsta vetur Sigríðar og Snorra þar.
Þá var svokölluð víxlkennsla, nemendur skiptust á
um að vera í tímum og við heimalærdóm í her-
bergjum sínum. Skólinn var vinsæll og sum árin
eftir að Sigríður flutti í Reykholt þurfti að vísa
mörgum nemendum frá.
Upp úr 1980 fór að halla undan fæti. Fjöl-
brautaskólunum fjölgaði og ekki fékkst leyfi til að
skapa Reykholtsskóla viðurkenndan sess í
nýju skólakerfi þótt það hafi verið reynt.
„Svo vildu nemendur ekki vera undir
þeim aga sem þeim fannst vera í Reyk-
holti, þótt alltaf hafi verið lýðræði og
hlustað á sjónarmið nemenda,“ segir
hún.
Samskiptin við nem-
endur eftirminnilegust
KENNDI Í REYKHOLTI Í ÞRJÁ ÁRATUGI
24 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. OKTÓBER 2011
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Héraðsskólarnir voru ekki bundn-
ir skólahéruðum og nemendur úr
öllum landsfjórðungum og á mis-
munandi aldri komu í Reykholt.
Þarna sköpuðust kynni á tímum
þegar ferðir á milli landshluta voru
ekki eins algengar og nú er orðið,“
segir Pétur Bjarnason, fyrrverandi
fræðslustjóri Vestfjarða, sem
stendur ásamt Davíð Péturssyni
bónda á Grund og skólafélögum úr
Reykholti fyrir samkomu þar sem
þess er minnst að 80 ár eru liðin frá
því Héraðsskólinn í Reykholti var
settur í fyrsta sinn og hið merka
skólahús vígt.
Pétur var í Reykholtsskóla á ár-
unum 1956 til 1958 og Davíð byrjaði
árinu fyrr. Nemendahópurinn hefur
haldið vel saman og hist reglulega.
Fyrir nokkrum árum ákváðu þau að
breikka hópinn og minnast 80 ára
afmælis skólans, 2011. Sérstaklega
var rætt um ritun sögu skólans.
Fljótlega fréttist að gamall Reyk-
hyltingur, Lýður Björnsson sagn-
fræðingur, væri byrjaður að skrifa
sögu Reykholtsskóla og forvera
hans, Hvítárbakkaskóla, svo ákveð-
ið var að styðja við bakið á honum í
þeirri vinnu með söfnun upplýsinga
og mynda. Pétur segir að bókin sé
að mestu tilbúin en hún komi þó
ekki út fyrir afmælishátíðina. Út-
gáfan verður samvinnuverkefni
Snorrastofu og útgáfufyrirtækis.
Hvítárbakkaskóli í Reykholt
Saga Héraðsskólans í Reykholti
hefst með því að Sigurður Þórólfs-
son stofnaði lýðháskóla að danskri
fyrirmynd á Hvítárbakka 1905.
Hann rak skólann í nokkur ár og
síðan tók hlutafélag Borgfirðinga
við keflinu. Þegar hugmyndir um
héraðsskóla voru að breiðast út um
landið, ekki síst fyrir áhuga Jónasar
Jónssonar frá Hriflu sem var dóms-
og menntamálaráðherra 1927-1931,
ákváðu Borgfirðingar að velja sín-
um héraðsskóla stað í Reykholti
vegna sögu staðarins og jarðhitans
sem þar er að finna. Hvítárbakka-
skóli var fluttur þangað 1930 og
ráðist í byggingu skólahúss eftir
teikningum Guðjóns Samúelssonar
húsameistara. Héraðsskólinn var
settur í fyrsta skipti í október 1931
og húsið vígt 7. nóvember.
Nemendur voru lengi um hundr-
að og oft fleiri.
Eftir að fjölbrautaskólum fjölg-
aði fór að draga úr aðsókn að hér-
aðsskólunum, starf flestra fjaraði
út. Héraðsskólinn í Reykholti var
formlega lagður af á árinu 1995 en
eftir það var tilraunaskóli þar undir
merkjum Fjölbrautaskóla Vestur-
lands á Akranesi í tvö ár.
Ungmenni af öllu landinu
 Gamlir Reykhyltingar standa fyrir afmælishátíð í Reykholti  80 ár liðin frá
því Héraðsskólinn tók til starfa og skólahúsið var vígt  Unnið að ritun sögu skólans
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Héraðsskólinn Hús Héraðsskólans í Reykholti var byggt eftir teikningum Guðjóns Samúelssonar. Gerðar voru endurbætur á því fyrir nokkrum árum.
„Þetta var ævintýri fyrir mig. Ég kom úr fámenni
sveitarinnar í Tálknafirði inn í 100 unglinga samfélag
í Reykholti,“ segir Pétur Bjarnason, um fyrstu kynni
sín af Reykholtsskóla.
Pétur var fimmtán ára þegar hann byrjaði í skól-
anum og hafði þá unnið í frystihúsi í tvö ár. „Ég bjó
mig að heiman með fötin í kofforti og bækurnar í lok-
inu,“ segir Pétur og getur þess að hann hafi orðið að
nota koffortið sem sæti í Garðshorni, herberginu sínu,
því þar hafi aðeins verið einn stóll í fjögurra manna
herbergi. „Þetta var í mínum augum stór og framandi
heimur. Þarna lærði ég að standa á eigin fótum og ým-
is brögð til að lifa af sem eru hluti af lífsbaráttunni,“
segir hann.
Breytingin var ekki síður mikil fyrir Davíð Péturs-
son á Grund þótt styttra hafi verið fyrir hann að fara.
Hann hafði verið í farskóla í Skorradal með tíu til tólf
börnum og lenti í sex manna herbergi, Himnaríki, í
Reykholtsskóla. Þannig vildi til að það voru allt Borg-
firðingar. Í herberginu var aðeins eitt skrifborð og
einn til tveir stólar þannig að ekki var um annað að
ræða en að lesa námsbækur kjaftafaganna í rúminu.
Eftir því sem leið á námstímann fengu nemendur að-
gang að lestraraðstöðu í borðsalnum og lesstofu í kjall-
ara skólahússins.
Davíð segir að tveir af herbergisfélögum hans fyrstu
árin hafi orðið ævilangir vinir hans.
Morgunblaðið/Júlíus
Reykhyltingar Davíð Pétursson og Pétur Bjarnason
rifja upp Reykholtsárin. Þar opnaðist þeim nýr heimur
með kynnum af ungmennum af öllu landinu.
Lærðu að standa á eigin fótum
Kennari Sigríður
Bjarnadóttir var lengi
kennari í Reykholti.
Kimmidoll á Íslandi
Ármúla 38 | Sími 588 5011
Mami „TrueBeauty“
með swarovski kristöllum