Teningur - 01.04.1986, Blaðsíða 43

Tveir heimar
I bókinni kallast á andstæðurnar milli
þess sem að sjálfum manni snýr og þess
sem er fyrir utan. Ahersla er lögð á að
það sem skipti hvem mann meginmáli er
hans eigið hf. Sá sem lifir í einhverjum
ytri veruleika fellur á prófi h'fsins rétt
eins og þegar Bylgja gleymdi jörðinni á
landafræðiprófi þar sem spurt var um
reikistjörnur sólar. (85)
Heimilislífinu er stillt upp gegn umheim-
inum sem berst inná heimilið með dag-
blöðum og fréttadyn ríkisfjölmiðlanna.
Með morgunkaffinu les Guðmundur
Andri stórfréttir um morð og slys sem
passa engan veginn inn í hans tilveru sem
er í venjulegri íbúð fullri af drasli. Hann
horfir út á lífið „...út um gluggann eins
og til að öðlast samband við það sem ég
var að lesa.“ (37) Hver og einn býr í
sínum heimi sem er þó undir einum og
sama alheiminum. (57)
Mannlífið inni á heimilinu er sjálfu sér
nógt og fréttirnar sem heyrast í sífellu
sem e.k. leiðarminni í bókinni koma
málinu ekki við: „Á meðan sjónvarps-
þulurinn hellir ólukku heimsbyggðar-
innar yfir heimilið stendur píslarvætti
mitt í hádegisstað.“ (220) Þær stórfréttir
sem slá í gegn tengjast bömum:
Viðburðurinn þegar þú brostir í fyrsta
skipti, forsíðufrétt í veröldinni þeirra í
marga daga hkt og sólin hefði komið
upp mörgum sinnum sama daginn.
# 068).
I dagbók Guðmundar Andra kemur
sami vandi upp. Hann rekur eigin at-
hafnir í skólanum, bíóferðir og reyking-
ar en getur ekki um morðið á Kennedy
(Ul) frekar en við myndum færa geim-
skutlusprenginguna í tal í einkabréfum
okkar. Og þó að þessi smáatriði glati
merkingu sinni þegar frá líður eru þau
samt hluti af sjálfum manni, mannseigin
ævi.
En það er ekki aðeins að við sjáum
heimilið andspænis fréttum utan að og
jörðina andspænis reikistjömunum
heldur líka ísland andspænis umheimin-
um.
Arið 1944 þegar nakið fólk er leitt til
slátrunar og notað í sápur á Þýskalandi
enn, hljóp ef til vill alla daga og allar nætur með hárið flaksandi um
herðar.
Við skulum verða saman hér í húsinu, sagði hún þá á miðju stein-
gólfinu.
Þessi orð komu um okkur eins og þytur, svo við vissum ekki um
stund hver fortíð okkar var.
Þetta mun lengi nægja, sagði einn okkar, því. . . því það er nú eins og það
er. . .
Hvað?
Því sandur og strigaskór og sítróna og þreyta og orð, sagði þessi
sami maður... og þá ekki hvað síst endilángt steingólf, það er alveg
nóg í minníngu til hennar, hún er þannig sjálf, kemst af hvaða orð
sem maður hefur um þetta allt.
Salt
Nokkrir karlmenn stóðu uppá háþiljum við barinn og voru að spjalla
saman, og fimm ára gamall sonur eins þeirra lék sér allan tímann í sippum,
mjög fallegur og yndislegur.
- Það gerist eitt og annað á svona miklu skipi, sagði einn þeirra.
- Já, sagði annar.
- Jafnvel þessi sídrukkni, þessi Fritz, maður sem ekki aðeins hefur ætlað
sér að verða heimspekíngur heldur doktor í heimspeki, jafnvel hann talar
undur um hafið.
- Hvenær er sá maður ekki fullur, drottinn minn dýri!
- Það er nú í fyrsta sinn sem hann siglir þetta mikla haf, og það er einmitt
nú og hér sem hann fer að trúa á guð!
- Já, er það ekki kostulegt?
- En vitiði hvers vegna? Það er nú það skrautlegasta!
- Nei, sögðu hinir, og drengurinn hlustaði á allt sem talað var.
- Vegna þess að hafið er salt!
- Ekki er öll vitleysan eins! Og það heimspekíngur!
- Samt held ég að hann sé eins og bam. „Því hvers vegna er hafið salt?“
sagði hann í morgun, því hann hlýtur að hafa hugsað mikið um þetta. „Er
það ekki furðulegra en svo að orðum verði komið við“ sagði hann „að það
skuli einmitt vera salt!“
- Salt! hrópaði drengurinn.
„Og þar fyrir einmitt það sem það er: Haf!“ sagði hann.
Hann notaði orðið einmitt á alveg sérstakan hátt, á mjög undarlegan hátt
má ég segja, og sagði: „Einmitt ósigranlegt, einmitt óumræðilegt!"
- Og það aðeins um þrítugt, sagði einn þeirra.
- , ,Því ef það væri ekki salt, og salt á þann hátt sem það er, svo fullkom-
L
41