Teningur - 01.10.1989, Blaðsíða 59

valdið neinu né gert neitt fyrir listina,
þessar stofnanir eru þvert á móti
afætur á listinni.
Dæmi 9: „Aðaljárnbrautarstöðin,
Dómkirkjan, Nýja Safnið, Hohenzoll-
erbrúin, Rínarfljót og allir listakaup-
stefnuskálarnir mynda saman ein-
stæða röð byggingarlegra áherslu-
punkta sem eru hver frá sinni öldinni.
Og það er einmitt þessi samverkun
ólíkra bygginga sem sýnir samverkun
ýmissa og ólíkra hluta úr ólikum sam-
hengjum og kemur svo vel fram í
nýjustu verkum myndlistarmanna."
Það er einmitt þetta sem ég hef
notað sem besta dæmið um það
hvernig ekki á að skipuleggja borgir
°g byggja hús. Hinar nýju fram-
kvæmdir eru móðgun við dómkirkj-
una og þær ætti strax að brjóta niður.
Svona lagað má alls ekki gerast. Þetta
er alls ekki fagurt dæmi um fjölbreytni
og bróðurlegt samlyndi heldur er hér
á ferðinni hreinræktað hugsunarleysi.
Tvær aðrar erkitýpur safnaskrímsla
nútíma arkitektúrs eru Pompídúsafnið
sem á sér afturenda þar sem
Museum of Modern Art er í New York
og hinsvegar nýja Þjóðargalleríið,
(The National Gallery) í Washington
sem er ekkert annað en eitt risastórt
hótel-lobbý með öllum sínum fata-
hengjum og afgreiðsluborðum, en um
það hef ég áður skrifað. Þeir sem
unna slíkum byggingarstíl þurfa litlar
áhyggjur að hafa, því öll sú gagnrýni
sem að honum er beint fær ekki
stöðvað framkvæmdir undir merki
hans.
Dæmi 10: „Viðburðir eins og sýn-
ingin „Jackson Pollock og hið nýja
ameríska málverk (1958/59)“ sem
sett var upp víða í Evrópu, merki um
nýja fígúrasjón í sýningum eins og til
dæmis „Nýju realistarnir" sem sett
var saman af Sidney Janis í New York
árið 1962, eða endurmat á verkum
Matísses og Malevich, t.d., sem legið
hafði í lág fram undir upphaf sjöunda
áratugarins, allt þetta gaf til kynna ný
skil og afneitanir sem voru í ósam-
ræmi við hina hefðbundnu hugmynd
um sögu nútímalistar.“
Þetta er einmitt það sem ekki
verður gert. Þetta verður aðeins
Georg Baselitz: Örn, 1982, olía á striga
250x200sm
notað til að hossa mönnum, sumum
niður, öðrum upp og hinum út í
kuldann.
Dæmi 11: „Strax á sjötta ára-
tugnum var myndlistin farin að endur-
spegla allar hræringar í þjóðfélaginu á
jafn nákvæman hátt og jarðskjálfta-
mælar og þetta gerðist enn frekar á
sjöunda áratugnum."
„Jarðskjálftamælar" eru hlægilegar
ýkjur. Myndlistin mælir aldrei hreyf-
ingu þjóðfélagsins, og meðal annars
vegna þess að það er ekkert til að
mæla í þjóðfélagi sem þróast svo
hægt. En einnig vegna þess að það er
ekki hlutverk listarinnar að „mæla“
pólitískar og efnahagslegar hræring-
ar.
Sú listasaga sem kemur út úr
svona hugsun er annarleg sjálfsaf-
greiðsla á gagnrýni skyndibita, sem er
tvöföld í roðinu. Öll þessi umræða um
Duchamp og Picabia, Corbusier og
Taut og Háring, er aðeins listasaga á
hækjum. Nútildags er algengt að
heyra því fleygt að listamönnum sé
frjálst að taka og stela frá grónum og
gengnum listamönnum. En það er
ekkert nýtt. Það hafa allir listanemar
alltaf gert.
Dæmi 12: „Þegar líða tók á níunda
áratuginn tóku þessir tveir megin-
þræðir myndlistarinnar að vefjast meira
saman og það opnaði ungum lista-
mönnum nýjar leiðir og lausnir sem
gerði þeim kleift að fást við hingaðtil
ónotuð skáldaleyfi úr síðverkum
Munchs, de Chiricos og Schwitters
o.fl. Sýningin endurspeglar þessa
þrjá umræddu þætti þróunar sem hér
um ræðir, þrjú tímabil listrænna við-
bragða.“
Þetta er frelsishjal sem fengið er frá
pólitíkusum, frelsið til að fá að vera
ófrjáls. „Endurspeglar þessa þrjá
þætti þróunar", þannig verður dýr-
lingasafnið til, og listamenn teknir í
guðatölu. Upp og í brott.
í seinni hlutanum, „Hvers vegna
Myndasenna?", eykst spennan til
muna. Nú nálgumst við hólmgöngu
þeirra Leós Castelli og Maríu Boone.
Castelli var fyrstur manna til að heim-
ilisvæða listina í New York.
Dæmi 13: „Viðbrögð listmálara
eins og Baselitzs eða Richters við
hugmyndalistamönnum og abstrakt-
mönnum eins og Judd eða Flavin,
endurreisn ítalska aðventugarðsins
(avant garde) með tilkomu fátæktar-
listarinnar (arte povera) og önnur
svipuð fyrirbæri sýna okkur að eftir
hina sögulegu katasrófu stríðsins
voru það einkum þýskir og ítalskir
listamenn sem gátu komið Evrópu
aftur á sporið og þar með spornað við
framgangi og fagurfræðilegu stórveldi
amerískrar listar í hinum vestræna
heimi fram að byrjun sjöunda ára-
tugarins."
Allt er þetta kolrangt og enn er hér
um orðagildru að ræða. Byggðastefna
(the nationalisms) er hryllileg. Allir kan-
arnir eru Ijótir og vondir. Og úr þessu
má lesa að enginn frakki hafi getað
neitt eftir stríð og er þó leitin að
þýskum málara sem slagar uppí Ives
Klein. Og því síður virðast bretar hafa
haft nokkuð fram að færa og það jafn-
vel þó að besti listamaður Evrópu sé
Richard Long. Og varðandi þennan
megin-lista-möttul þá er ítölum skellt
með til að hafa einhverja til reiðar, til
að sýningin virki alþjóðleg og fag-
mannleg, Ítalía er Halli þess Ladda
57