Svart á hvítu - 01.10.1978, Blaðsíða 9

uöu þau hjónin leikfélagið Dario Fo — Franca
Rame. Næstu 10 árin tróð leikfélagið upp í flestum
leikhúsum ítalíu með ógrynni verka. Þeirra á meðal
voru þau verk sem íslendingum eru hvaö best
kunn, þar sem dregin er upp all grótesk mynd af
daglegu lífi. Þótt Fo væri nokkuð gagnrýninn í
þessum verkum sínum nutu hann og félagið gífur-
legra vinsælda. Með myndun Centrosinistra
stjórnarinnar 1963 undir mottóinu Qualunquismo,
eitthvaö fyrir alla, var honum jafnvel falin umsjá
eigin þáttar í sjónvarpinu og verk hans tekin til
upptöku þar. Þætti sína kallaði hann Fo Canzon-
issima, vinsældarlistann (þann titil ætti ekki að taka
of bókstaflega). Hann var ekki í efnishraki því
mafían, iðjuhöldar og prestastéttin létu honum í té
gnægð efnis fyrir þættina. En Adam var ekki lengi í
Paradís. Þáttur um lóóasþekúlant í Mílanó sem
sendur var út sama dag og íbúar viðkomandi
hverfis áttu í mótmælum, varð til þess að sjónvarpið
kraföist þess að fá að ritskoða þættina, ef ekki þá
segðu þau skötuhjúin upp störfum hjá sjónvarpinu.
Þau tóku auðvitað síöari kostinn og notuðu sér
atburðinn sem efnivið í þætti sem þau fluttu opin-
þerlega og snérust um skoðanakúgun í þjóðfélag-
inu. Á sviöi gerðist Fo nú æ harðari í gagnrýni sinni,
bæði á hinar oþinberu menningarstofnanir sem sí-
fellt reyna að setja listrænni sköpun hans skorður
en einnig á þjóöfélagsástandið á ítalíu almennt.
Leikhús íþágu baráttunnar
í stað þess að laga sig að gefnum aðstæðum hóf
Fo virka þátttöku í stjórnmálalegri umræðu og bar-
áttu. Samfara verkalýðs- og stúdentaóeirðunum
1968/69 sögóu þau Franca Rame og Dario Fo
skilið viö borgaralegar leikhússtofnanir og þann
fjárstuðning sem þær njóta og stofnuðu leikfélagið
Nuova Scena í samvinnu við PCI (ítalska kommún-
istaflokkinn) og ARCI (verkalýðsfélag kommúnista)
með þeim ásetningi aö starfa að markmiðum rót-
tækrar alþýðu. Upp úr því samstarfi slitnaði þó
fljótlega vegna gagnrýni Fo á menningar- og
menntastefnu Kommúnistaflokksins. Fo var spurð-
ur um þaö í viðtali árið 1974 hvað þetta samstarf
heföi fært honum og hvaö hefði hvatt hann til að
flytja verk sín í verksmiðjum sem voru á valdi
verkamanna, á torgum, mörkuðum, fyrir framan
fangelsismúra og hafna algjörlega hvers kyns
málamiólun við borgaralegar leiklistarstofnanir og
fórust honum svo orö: ,,Við höfum ekki áhuga á að
vera leikfang borgaralegrar syndakvittunar lengur.
SVART Á HVÍTU
7