Svart á hvítu - 01.01.1980, Blaðsíða 22

ekki kenndir í listaskólum, því þaö er
afar mikilvægt fyrir listamenn aö
kunna aö notfæra sér fjölmiöla og
ná tengslum við fólk. Þetta fyrirtæki
studdi starfsfólk sitt til þess að
sækja námskeið í einhverjum skóla í
New York. Ég komst aö því aö John
Cage kenndi við the New School of
Social Research og fyrirtækiö
studdi mig til aö sækja námskeið hjá
honum. Þannig hófst nám mitt hjá
Cage. Ég komst að raun um aö hin
sérstaka tækni Cage átti hug minn,
en heimsþeki hans hins vegar ekki.
Cage haföi líka mikil áhrif á mig sem
þersóna og vinur. Vera mín hjá
Cage stuölaði sömuleiöis aö því aö
ég fór aö semja tónlist án hefö-
bundinnar nótnaskriftar. Áöur haföi
ég ort Ijóö viö tónlist, en nú bjó ég til
tónlist úr orðum. Þetta var mjög
mikilvægt skref fyrir mig og mitt aðal
veganesti frá Cage. Ég fór að semja
tónlistarlega „atburöi" (events),
sem var lýst í orðum.
Nú sagðist þú hafa orðið fyrir
áhrifum frá Bertolt Brecht. Var það
ekki fremur sjaldgæft í þínum hópi
á þessum tíma að menn fyndu sér
slíkar fyrirmyndir?
Jú, það var vissulega óvenjulegt
aö hafa áhuga á Brecht og þólitískri
list almennt. Ég var líklega sá eini í
upphaflega Fluxushópnum, sem
haföi áhuga á því aö notfæra mér
pólitískan efniviö í verkum mínum.
Það var þó langt frá því aö hægt
væri að draga stjórnmálaafstöðu
mína í ákveðinn dilk. Ég var einhvers
konar sósíalisti, en þaö ameríska
umhverfi sem ég kom úr. geröi mér
erfitt fyrir aö fylgja einhverri ákveö-
inni línu af heitri sannfæringu. Póli-
tísk þróun mín átti sér stað síðar, á
tímum andófsins gegn Víetnam
stríöinu, en um það leyti byrjuöu
margir úr Fluxushóþnum að notfæra
sér pólitískan efniviö. Jafnvel þó ég
hafi snemma orðið pólitískt meðvit-
aður, gerði ég aldrei pólitísk verk aö
neinu marki eins og aörir sem
gengu lengra í þessa átt, það á ég
eftir. En þaö ætla ég mér hins vegar
að gera. I bók minni Jefferson’s
Birthday/Postface (1964) eru tals-
vert mörg pólitísk verk, sem tengjast
mannréttindabaráttu svertingja í
suöurríkjunum og hlutdeild stuðn-
ingsmanna í noröurríkjunum í þeirri
baráttu. Þá geröi ég verk um Aust-
ur-Þýskaland, „The People's Repu-
blic", og byggöi þar á minni eigin
reynslu frá því að ég heimsótti land-
iö. En þetta voru ekki nein skorinorö
þólitísk verk í þeim anda sem viö
geröum síöar í tengslum viö andófiö
gegn Víetnam stríðinu. Þessi eldri
verk byggöu meira á a þriori hug-
leiðingum en persónulegri, raun-
verulegri þátttöku. A priori stjórn-
málaafstaöa hefur venjulega ein-
hvers konar firringu í för með sér og
kemur aö litlum notum.
Varst þú á einhvern hátt tengdur
beat skáldunum?
Nei. Allen Ginsberg t.d. er aö
mínu mati gott nýrómantískt skáld,
sem yfirleitt hefur hafnaö hægra
megin í flestum pólitískum málum.
Stjórnmálaafstaða hans einkennist
af rómantík og frá tæknilegu
sjónarhorni er hann afar íhalds-
samur listamaöur. Hið sama má
segja um öll beat skáldin. Þess
vegna var þaö fráleitt aö viö tengd-
umst þeim á nokkurn hátt. Á yngri
árum, um þaö leyti sem ég starfaði
meö Cage, taldi ég þaö skipta öllu
máli aö ná meira til fólksins. Ég fór
þá aö lesa upp Ijóö mín á kaffihúsum
í New York, fyrir feröamenn aöal-
lega. Feröamennirnir komu og
hlustuðu á mig á föstudögum og
laugardögum og héldu aö þeir væru
að hlusta á beat skáld. í sumum
þessara kaffihúsa tróö stundum upþ
fólk á borö viö Allen Ginsberg. Ég
kom líka oft fram í sömu dagskrá og
Leonard Cohen. Allen Ginsberg var
stjarna dagsins, allavega hvað sölu
snertir. Hann var Ijúfmenni, sem
haföi góöan pólitískan ásetning, en
hann var svo afturhaldssamur í
Ijóðlistinni, aö þaö var í rauninni
ekki neitt sem ég gat af honum lært.
Þegar ég hitti hann fyrst hafði ég
nokkur handrita minna meðferðis.
Hann tók mér mjög vel, las þau yfir
og allt minnti hann á franska skáldið
Isadore Sue. Hann spuröi mig hvort
ég kannaðist við verk Sue, sem ég
og gerði. Þá spuröi hann mig hvort
mér fyndist ég ekki vera að fást við
það sama og hún. Þaö þótti mér alls
ekki. Það sem verk mín og verk Sue
áttu sameiginlegt var aö þau voru
bæöi n.k. sound poetry, en mjög ólík
aö öðru leyti. Ginsberg virtist hins
vegar ekki greina þar neinn mun. Ég
hitti Allen alltaf á nokkurra ára fresti
og þaö er alltaf gaman aö eiga viö
hann orö. Mér líður vel aö vita af
honum einhvers staðar í grenndinni.
Og ef einhver á aö vera þjóöskáld
Ameríku, því ekki Allen, sem hefur
sterka réttlætiskennd og hefur unn-
iö gott starf á sviöi sexual politics og
réttindabaráttu homosexualista.
Hann er umfram allt maöur sem
ætíö er í sviðsljósinu, mjög vinsælt
skáld, en án þess aö hafa lagt
nokkuöfram af viti, sem staöiö hefur
tímans tönn. Imyndin af Ginsberg er
áreiöanlega mikilvægari en verk
hans. Ég var í rauninni ekki á sama
báti og neitt annað amerískt sam-
tímaskáld, að undanskildum Jack-
son Mac Low, en hann tilheyrði líka
mínum hópi. Ég fann til skyldleika
með Gertrude Stein, en hún lést
þegar ég var 7 eða 8 ára. Sama er aö
segja um Helmut Heissenbuttel, og
Hans Magnus Enzensberger, en þeir
voru í Þýskalandi, sem og konkret
Ijóöskáldin. Sem Ijóðskáld var ég

Dick Higgins við nám hjá John Cage
1958.
þess vegna algjörlega einangraöur,
svo aö ég starfaði fyrst og fremst
meö myndlistar- og tónlistarmönn-
um. Ég var fullkomlega ánægöur
meö þaö, enda starfaði ég líka aö
myndlist. Ég haföi þekkingu á
prentverki og það lá því beint viö aö
ég ynni að grafík og bókagerð. Úr
þessu þróaðist svo Something Else
Press. Þetta útgáfufyrirtæki varö
m.a. til vegna þess aö okkur fannst
nauðsynlegt aö flytja inn og kynna
þá nýju og spennandi Ijóðlist, sem
fólk var aö fást viö í Evrópu.
Hver var stefnan hjá Something
Else Press?
Viö áttum viö þann vanda aö
stríöa aö listgagnrýnendur bendl-
20
SVART Á HVlTU