Svart á hvítu - 01.01.1980, Blaðsíða 30

svokallað „alvarlegt" tónskáld sem
hefur vit á jazz-tónlist, og þeir hafa
bara áhuga á þér afþví að þú getur
framleitt einhver hljóð o.fl. sem
heföbundinn saxófónleikari getur
ekki, eða vill ekki. Slíkt finnst mér
ekki góður grundvöllur fyrir sam-
vinnu. Ég kann ekki við að vera not-
aður af öðrum.
Hefur þú skrifað tónlist sjálfur?
Fyrr á árum, þegar ég spilaði með
stærri hljómsveitum, gerðum við
venjulega einhvers konar drög að
verkunum. Og ef um laglínu var að
ræða, þá reyndi ég að skrifa hana
niður eða spila hana bara fyrir hina
og nú oröiö er ég farinn að geta
komið slíku á framfæri án erfiðleika.
En þegar ég leik með Globe Unity
eða Tentet Misha Mengelberg (en í
tentetinum er nærri öll tónlistin
skrifuð) þykir mér betra að læra
mína rullu utanað. Ég er ekki slíkur
hreinlínumaður að ég hafni skrifaðri
tónlist algjörlega, eins og t.d. Evan
(Parker) gerir. Ef hann réði ferðinni
myndi Globe Unity einungis fást við
improvisasjónir. Málið er að gefa
hverjum og einum rúm til að segja
það sem hann vill koma á framfæri.
Þú hefur aldrei haft áhuga á að
nota elektrónik?
Nei, ég hata elektrónik, ég hef
enga tilfinningu fyrir slíku. í byrjun
þessa áratugs vann ég með Eng-
lendingi, sem heitir Hugh Davies. Ég
spilaði einu sinni með honum í
kvintett ásamt Don Cherry, Han
Bennink og Fred Van Hove. Og ég
var mjög hissa á þv( aö þetta skyldi
lukkast með honum. Flestir þeirra
sem vinna með þessa elektrónik vit-
leysu spila svo helvíti hátt og af svo
litlu næmi, að það passar ekki við
náttúruleg hljóð, en með hann voru
engin slík vandamál. Af og til spila
ég líka með Michael Waisvisz, en
þegar allt kemur til alls hef ég meiri
áhuga á náttúrulegu hljóðunum.
Sumir saxófónleikarar hafa líka
rafmagnað hljóðfærið, notað berg-
mál o.fl.
Já, ég hef ekki trú á slíku. Ég
heyrði t.d. í Lee Konitz, sem ég held
mikið upp á, fyrir nokkrum árum
síðan, þar sem hann var að prófa
rafmagnaðan altsaxófón. En hann
gerði það ekki nema í hálft ár, svo
fleygði hann þessu drasli. Mérfinnst
út í hött að rafmagna slík hljóðfæri.
Það gengur kannski í pop eða
Brötzmann, Han Bennink og Misha Mengelberg í stuðl á sviði í Berlín.
rock-tónlistinni, en þið þekkið þá
sögu.
Hefur þú nokkurn tíma unnið með
rock-hljómsveit?
Já, reyndar, það var ca. 68—9 og
hljómsveitin hét Tangerine Dream.
Gítarleikarinn úr henni starfar
ennþá undir þessu nafni. í þá daga
hafði ég bara gaman af þessu.
I því sem ég hef heyrt til þessarar
hljómsveitar hafa þeir notað elek-
trónik talsvert mikið.
Já, þessi Edgar Froese er allur í
því, en þegar ég spilaði með þeim
var þetta ósköp venjuleg hljóðfæra-
skipan og venjulegur hljómur. Mjög
einföld rock-músik.
Og þú passaðir inn í þetta?
Já, ég held þaö, ég vona það, svo
sögöu þeir.
Hvað geturðu sagt um tæknina
sem þú notar?
Ég veit það ekki, ég hef enga
tækni í þessum hefðbundna skiln-
ingi. Ég hef enga trú á tækni í þeim
skilningi að maður þurfi að læra
hana eftir bók eða kennara. Ef mig
langaði til að segja eitthvað, en vissi
ekki hvernig ég ætti að fara að því á
saxófóninn, reyndi ég aö finna upp
aðferð sjálfur. Það er allt og
sumt. Vissulega trúi ég aö ég hafi
lært á saxófón eftir öll þessi ár, en
ég er hins vegar ekki sérlega góður
klarinetleikari hvað tæknina varðar,
því það er miklu erfiðara hljóðfæri
en saxófónninn. William Breuker
býr t.d. yfir mjög fullkominni tækni á
klarinettið, en hann lærði þessa
tækni, það hef ég hins vegar ekki
gert.
Heldurðu að það hafi hjáipað
honum?
Já, afþví að hann var frá upphafi
með aðra hluti í kollinum. Það hefur
vissulega verið mikilvægt fyrir hann
að læra þessa tækni. Það er ekki til
einskis að læra einhvers konar
tækni, en það er ekki aðalatriðið.
Það má beita hljóðfærinu á marg-
víslegan hátt.
Hvaða heilræði myndirðu gefa
þeim sem er að byrja að spila á
saxófón eða klarinett?
Að selja hljóðfæriö og kaupa sér
flösku af íslensku brennivíni! Nei, í
alvöru talað, ég veit hvernig
ástandið er fyrir unga hljóðfæra-
leikara í Þýskalandi, og það er mjög
slæmt. Það er jafnvel erfiöara aó fá
að koma fram nú heldur en þegar ég
var að byrja, því að atvinnumögu-
leikarnir veröa sífellt minni, eins og
ég sagði áðan. Þaö eru bara
,,nöfnin‘‘ sem fá eitthvað að gera.
Eini möguleikinn er að finna fólk til
að spila með, það er mikilvægasta
reynslan. Hæfnin á hljóðfærið
kemur svo af sjálfu sér, ef þú hefur
fundið einhverja til að spila með og
gerir það samfellt og ákveðið. Þá
verður árangur, það er ég viss um.
28
SVART Á HVÍTU